ભારતીય ચલણી નોટ અંગે આવ્યા ચિંતાજનક સમાચાર, બેંકોએ RBI સમક્ષ કરી તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપની માંગ! જાણો શું છે મામલો
એક મીડિયા રિપોર્ટ મુજબ એક સિનિયર બેંક એક્ઝિક્યુટિવે કહ્યું કે એક તરફ સિસ્ટમમાં કુલ રોકડમાં વધારો થયો છે તો સાથે જ તેમાં ખરાબ નોટો વધુ છે. બેંકોએ ખરાબ નોટો દૂર થાય ત્યાં સુધી કેશ હોલ્ડિંગ લિમિટમાં વધારો કરવાનું સૂચન કર્યું છે.
બેંકોએ રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ને જાણ કરી છે કે તેમની પાસે ઉપયોગ માટે યોગ્ય કરન્સી કરતા બિનઉપયોગી નોટોની સંખ્યા વધુ છે. બેંકોએ આ બાબતે RBIના તાત્કાલિક હસ્તક્ષેપની માંગ કરી હતી. એક મીડિયા રિપોર્ટ મુજબ એક સિનિયર બેંક એક્ઝિક્યુટિવે કહ્યું કે એક તરફ સિસ્ટમમાં કુલ રોકડમાં વધારો થયો છે તો સાથે જ તેમાં ખરાબ નોટો વધુ છે. બેંકોએ ખરાબ નોટો દૂર થાય ત્યાં સુધી કેશ હોલ્ડિંગ લિમિટમાં વધારો કરવાનું સૂચન કર્યું છે.
RBI કેશ હોલ્ડિંગ લિમિટ વધારવાનો નિર્ણય કરી શકે છે
બેન્કરે કહ્યું કે રિઝર્વ બેન્ક કરન્સી ચેસ્ટની કેશ હોલ્ડિંગ મર્યાદા વધારવા માટે નીતિગત નિર્ણય લઈ શકે છે જો ખરાબ ચલણી નોટોચેસ્ટ સ્પેસનામાં 60 ટકાથી અમુક ટકા વધુ થઇ શકે છે. રિપોર્ટ અનુસાર તેમણે જણાવ્યું હતું કે કેન્દ્રીય બેંકે ક્લીન નોટ પોલિસીને અનુસરવાનું શરૂ કર્યું છે જેમાં કરન્સી ચેસ્ટમાંથી મળેલી નોટની રિકવરી અને પ્રક્રિયા સાથે ખરાબ નોટોના ઓટોમેટેડ નાશ કરવાનો સમાવેશ થાય છે.
આરબીઆઈના વાર્ષિક અહેવાલ અનુસાર, ચલણમાં રહેલી બેંક નોટો 2020-21માં સરેરાશથી વધારો થયો છે. RBI ના જણાવ્યા અનુસાર, કોવિડ -19 રોગચાળાને કારણે લોકો રોકડ રાખવામાં સાવચેત રહેવાને કારણે આવું થયું છે. રિપોર્ટ અનુસાર, 2020-21 દરમિયાન ચલણમાં નોટનું મૂલ્ય અને વોલ્યુમ અનુક્રમે 16.8 ટકા અને 7.2 ટકા વધ્યું છે. મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ રૂપિયા 500 અને 2,000 ની નોટો મળીને 31 માર્ચ, 2021 ના રોજ ચલણમાં કુલ નોટોના મૂલ્યનો 85.7 ટકા હિસ્સો ધરાવે છે. અગાઉ આ આંકડો 83.4 ટકા હતો. રિપોર્ટમાં વધુમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે રોગચાળાએ ખરાબ નોટોના નિકાલને પણ અસર કરી છે. જો કે, તે 2020-21ના બીજા ભાગમાં ઝડપી બન્યું હતું.
ખરાબ નોટોનો નિકાલ પણ ધીમો
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે પ્રયત્નો છતાં આખા વર્ષમાં ખરાબ નોટોના નિકાલમાં 32 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. હાલમાં 3,054 કરન્સી ચેસ્ટ છે જેમાંથી 55 ટકા સ્ટેટ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (SBI) પાસે છે. અન્ય એક બેંક એક્ઝિક્યુટિવે કહ્યું કે તેઓ અપેક્ષા રાખે છે કે દેશ કોવિડ -19 રોગચાળાના કટોકટીમાંથી ઉભરી આવે અને અનૌપચારિક અર્થવ્યવસ્થામાં વધારો થતાં ચલણી નોટોની માંગ વધશે.કેટલાક ઉદ્યોગ નિષ્ણાતો કહે છે કે કેન્દ્રીય બેંકોએ તેમની કરન્સી ચેસ્ટ પોલિસીને વ્યાપકપણે અપડેટ કરવી જોઈએ.
આ પણ વાંચો : આ DEMAT ખાતાધારકોનું આવતીકાલથી એકાઉન્ટ DEACTIVE થઈ જશે, નહીં કરી શકે શેરનું ખરીદ – વેચાણ! જાણો કારણ