Guru Purnima 2022 : આ વર્ષે ગુરુ પૂર્ણિમા શા માટે રહેશે ખાસ ? જાણો આ દિવસની વિશેષ પુજા વિશે
હિંદુ ધર્મની માન્યતાઓ અનુસાર મહર્ષિ વેદ વ્યાસનો જન્મ અષાઢ મહિનાની પૂર્ણિમા પર થયો હતો, તેથી તેને વ્યાસ પૂર્ણિમા પણ કહેવામાં આવે છે. ઋતુ પરિવર્તન પણ આ દિવસથી થાય છે. આ દિવસે શિષ્યો તેમના ગુરુની વિશેષ પૂજા કરે છે.
અષાઢ શુક્લ પૂર્ણિમાને ગુરુ પૂર્ણિમા (Guru Purnima 2022 ) તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. જ્યોતિષી (Astrology)ઓનું કહેવું છે કે ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે ગુરુના આશીર્વાદથી વ્યક્તિને ધન, સુખ અને શાંતિના આશીર્વાદ મળી શકે છે. આ વર્ષે ગુરુ પૂર્ણિમાનો તહેવાર 13 જુલાઈએ ઉજવવામાં આવશે. રૂચક, ભદ્રા, હંસ અને ષશ નામના ચાર વિશેષ યોગ આ વખતે ગુરુ પૂર્ણિમાને વિશેષ બનાવી રહ્યા છે.
ગુરુ પૂર્ણિમાનું મહત્વ
હિંદુ ધર્મની માન્યતાઓ અનુસાર મહર્ષિ વેદ વ્યાસનો જન્મ અષાઢ મહિનાની પૂર્ણિમા પર થયો હતો, તેથી તેને વ્યાસ પૂર્ણિમા પણ કહેવામાં આવે છે. ઋતુ પરિવર્તન પણ આ દિવસથી થાય છે. આ દિવસે શિષ્યો તેમના ગુરુની વિશેષ પૂજા કરે છે. લોકો પોતાના ગુરુને યથાશક્તિ દક્ષિણા, ફૂલ, વસ્ત્ર વગેરે અર્પણ કરે છે. આ દિવસે શિષ્યો પણ તેમના તમામ દોષોનો ત્યાગ કરે છે.
તમારા ગુરુ કોણ હોઈ શકે?
સામાન્ય રીતે આપણે શિક્ષણ આપનારને જ ગુરુ માનીએ છીએ, પરંતુ વાસ્તવમાં જ્ઞાન આપનાર શિક્ષક જ આંશિક અર્થમાં ગુરુ છે. ગુરુ બનવાની તમામ શરતો જણાવવામાં આવી છે, જેમાં 13 શરતો મુખ્ય છે. શાંત, દંતવૃત્તિવાળો, ઉમદા, નમ્ર, શુદ્ધ-ભાવનાવાળો, શુદ્ધ સ્વભાવવાળો, સદ્ગુણી, સદાચારી, ઉપ-બુદ્ધિવાળો, આશ્રમી, ધ્યાનશીલ, ઋષિ-મંત્ર-મંત્ર અને નિગ્રહ-દયાળુ. ગુરુની પ્રાપ્તિ પછી, તેમના માર્ગદર્શિકાને અનુસરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.
ગુરુની પૂજા કેવી રીતે કરવી?
ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે ગુરુને ઉચ્ચ આસન પર બિરાજમાન કરો. તેમના પગને પાણીથી ધોઈ લો. પછી તેના ચરણોમાં પીળા કે સફેદ ફૂલ ચઢાવો. આ પછી તેમને સફેદ કે પીળા કપડાં આપો. તેમને ફળ, મીઠાઈ દક્ષિણા અર્પણ કરો. આ પછી, તમારી જવાબદારી સ્વીકારવા માટે ગુરુને પ્રાર્થના કરો.
ગુરુ પૂર્ણિમા મંત્ર
1) ગુરુ બ્રહ્મા, ગુરુ વિષ્ણુઃ, ગુરુદેવો મહેશ્વરઃ ।
ગુરુ સાક્ષાત પરંબ્રહ્મ, તસ્મૈ શ્રીગુરુવે નમઃ ।।
2) ૐ શ્રી ગુરુભ્યોનમઃ ।
3) ૐ પરમતત્ત્વાય નારાયણાય ગુરુભ્યો નમઃ ।
4) ૐ વેદાહી ગુરુ દેવય વિદ્મહે પરમ ગુરુવે ધીમહિ તન્નોહ ગુરુ પ્રચોદયાત્. ।
5) ૐ ગું ગુરુભ્યો નમઃ ।
6) ૐ ધિવરાય નમઃ ।
7) ૐ ગુણિને નમઃ ।
શુભ ફળદાયી ગુરુ પૂર્ણિમા
મહાભારતના રચયિતા અને ચાર વેદના વ્યાખ્યાતા મહર્ષિ વેદ વ્યાસનો જન્મ ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે થયો હતો. ગુરુ પૂર્ણિમાના અવસરે ગુરુની પૂજા કરવાની પરંપરા ઘણી જૂની છે. આ દિવસે જે કોઈ પોતાના માનેલા ગુરુની પૂજા કરે છે. પૂજા કર્યા બાદ પીળા ફળ, મીઠાઈ, પીળા વસ્ત્રોનું દાન કરવું પણ શુભ માનવામાં આવે છે.
ગુરુ પૂર્ણિમાનું મહત્વ
ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે ગુરુ-પૂજાનો કાયદો છે. આ દિવસે શિષ્યો તેમના ગુરુની પૂજા કરે છે અને તેમના આશીર્વાદ મેળવે છે. જેના કારણે શારીરિક અને માનસિક તકલીફોમાંથી તેમને મુક્તિ મળે છે. હિંદુ ધર્મમાં ભગવાન કરતાં પણ ગુરુનું સ્થાન વધારે ઉચ્ચ કહેવાય છે. કહેવાય છે કે ગુરુના આશીર્વાદ વિના દેવતાઓના આશીર્વાદ પણ નિરર્થક બની જાય છે. તેથી ગુરુ પૂર્ણિમાના દિવસે ગુરુની પૂજા કરવાથી તેમના આશીર્વાદ પ્રાપ્ત થાય છે.
ગુરુ મંત્રના ફાયદા
ગુરુ દ્વારા આપવામાં આવેલ જ્ઞાન આપણા અજ્ઞાનનો નાશ કરે છે અને આપણા જીવનને દિશા આપે છે. ગુરુ 2 પ્રકારના હોય છે. એક જે આપણને શિક્ષણ દ્વારા જ્ઞાનની અનુભૂતિ કરાવે છે અને બીજા જે આ માયાના સંસારના અજ્ઞાનમાંથી મુક્તિ આપે છે. આ સિવાય દરેક વ્યક્તિ, જીવ, ભૌતિક-ચેતન વસ્તુ આપણા ગુરુ છે જે આપણને કોઈ ને કોઈ સ્વરૂપે કલ્યાણકારી શિક્ષણ આપે છે.
(નોંધઃ આ લેખ પ્રચલિત માન્યતાઓ પર આધારિત છે. તેના કોઈ વૈજ્ઞાનિક પુરાવા નથી. લોકોની જાણકારી માટે તેને અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યો છે.)