Railway: સમય બદલાયો, એન્જિન નહીં! 116 વર્ષ જૂના સ્ટીમ એન્જિન સાથે આજે પણ દોડે છે આ અનોખી ‘હેરિટેજ ટ્રેન’, શું તમે આમાં મુસાફરી કરી છે?
116 વર્ષ જૂના સ્ટીમ એન્જિન પર દોડતી ભારતની સૌથી ધીમી આ હેરિટેજ ટ્રેન આજે પણ ખૂબ જ લોકપ્રિય છે. ધીમી ગતિ, જૂનું એન્જિન અને રસ્તામાં જોવા મળતા સુંદર નજારા મુસાફરને એક ખાસ તેમજ યાદગાર અનુભવ આપે છે.
આ ટ્રેનની ધીમી ગતિ મુખ્યત્વે તેની અનોખી રેક-એન્ડ-પીનિયન સિસ્ટમને કારણે છે. કલ્લાર અને ઊટી વચ્ચે 19 કિલોમીટરના ઢાળ પર સામાન્ય બ્રેક્સ કામ કરતા નથી. આથી, ટ્રેનની વચ્ચે ફીટ કરાયેલ ખાસ ગિયર (રેક) પાટા પર બનાવેલા દાંતામાં ફસાઈને ચઢી જાય છે. આ ટ્રેનની મહત્તમ ગતિ 13 કિમી/કલાક (ચઢાવ પર) અને 30 કિમી/કલાક (ઉતાર પર) સુધી મર્યાદિત કરે છે.
જણાવી દઈએ કે, સલામતી માટે જાણી જોઈને ટ્રેનની ગતિ ઓછી રાખવામાં આવી છે. 208 ટનલ, 250 પુલ અને ઘણા વળાંકથી 46 કિમીની મુસાફરીમાં, ટ્રેન 208 વખત પાટા બદલે છે, 250 નાના-મોટા પુલ પાર કરે છે અને 16 ટનલમાંથી પસાર થાય છે. ઘણા બધા વળાંકો અને ઊંચાઈઓને કારણે, ઝડપી મુસાફરી કરવી અશક્ય છે. ખાસ વાત એ છે કે, આ વળાંકોમાંથી પસાર થતી વખતે મુસાફરોને વાદળોમાંથી પસાર થતા જંગલો, ચાના બગીચાઓ અને ધોધનો મનમોહક નજારો જોવા મળે છે.
ટ્રેન નં. 56136/56137 મેટ્ટુપલયમ-ઊટી પેસેન્જર સવારે 7:10 વાગ્યે મેટ્ટુપલયમથી ઉપડે છે અને બપોરે 12:00 વાગ્યે ઊટી પહોંચે છે. આ સિવાય, પાછા ફરતી વખતે તે ઊટીથી બપોરે 2:00 વાગ્યે નીકળે છે અને સાંજે 7:00 વાગ્યે મેટ્ટુપલયમ પરત ફરે છે. વર્ષોથી, આ ટ્રેનમાં સતત 90-95% જેટલા મુસાફરો રહે છે. નોંધનીય છે કે, ટિકિટ બુકિંગ 120 દિવસ અગાઉથી ખુલે છે.
વિદેશી પ્રવાસીઓ તેને "Toy Train" કહે છે અને દુનિયાભરના રેલ પ્રેમીઓ તેને પોતાની બકેટ લિસ્ટમાં રાખે છે. આની સરખામણી ઘણીવાર સ્વિસ આલ્પ્સ રેલવે સાથે કરવામાં આવે છે પરંતુ આ નીલગિરી ટ્રેન ઘણી ઢાળવાળી અને પડકારજનક છે.
આ ટ્રેન પ્રકૃતિની વચ્ચે શાંતિપૂર્ણ મુસાફરી માટે બનાવવામાં આવી હતી. 9 કિમી/કલાકની ઝડપે બારી બહાર જોતા એવું લાગે કે, સમય થંભી ગયો છે. આ જ કારણ છે કે, ભારતની સૌથી ધીમી ટ્રેન હોવા છતાં નીલગિરિ વિશ્વની સૌથી સુંદર અને યાદગાર ટ્રેનોમાંની એક માનવામાં આવે છે.
