Chanakya Niti : યુદ્ધ સમયે સામ-દામ, દંડ અને ભેદની નીતિ અપનાવવી, ચાણક્યની આ નીતિઓ જાણો
અમે તમને ચાણક્યની તે મહત્વપૂર્ણ નીતિઓ વિશે જણાવીશું, જે યુદ્ધ દરમિયાન કોઈપણ શાસક કે નેતા માટે માર્ગદર્શન તરીકે કામ કરી શકે છે. હાલમાં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ જેવી સ્થિતિનું નિર્માણ થયેલુ છે. આ વચ્ચે ચાણક્યએ પહેલાથી જ જણાવેલી આ નીતિઓ જાણો
દુશ્મનને ઓછો ન આંકશો- ચાણક્ય હંમેશા કહેતા હતા કે વ્યક્તિએ ક્યારેય પોતાના દુશ્મનને હળવાશથી ન લેવું જોઈએ. તેની શક્તિઓ અને નબળાઈઓને સમજવી મહત્વપૂર્ણ છે જેથી આપણે તેની વ્યૂહરચનાઓનો નાશ કરી શકીએ.
દુશ્મનને હરાવવાનો શ્રેષ્ઠ રસ્તો એ છે કે દુશ્મનની નબળાઈનો યોગ્ય સમયે ઉપયોગ કરવામાં આવે જેથી તેને સરળતાથી હરાવી શકાય.
શક્તિ, પૈસા, સજા અને ભેદભાવનો ઉપયોગ કરો- ચાણક્યના મતે, યુદ્ધમાં ચાર પદ્ધતિઓ અપનાવી શકાય છે, "સામ" એટલે કે શાંતિથી મનાવવો, "દામ" એટલે કે પૈસાની લાલચ આપવી, "દંડ" એટલે કે સજા આપવી અને "ભેદ" એટલે કે દુશ્મન વચ્ચે ભાગલા પાડવા. આ ચારેયનો ઉપયોગ યોગ્ય સમયે થવો જોઈએ. એવું કહેવાય છે કે યુદ્ધમાં આ પદ્ધતિઓ અપનાવવી યોગ્ય છે અને આ યુદ્ધ જીતવામાં પણ મદદ કરે છે.
યુદ્ધ એ છેલ્લો વિકલ્પ હોવો જોઈએ- ચાણક્યએ યુદ્ધને પહેલો વિકલ્પ માન્યો નથી. ચાણક્ય માનતા હતા કે યુદ્ધ હંમેશા ત્યારે જ થવું જોઈએ જ્યારે બીજો કોઈ રસ્તો બચ્યો ન હોય. જો વાતચીત કે સમાધાન દ્વારા સમસ્યાનો ઉકેલ આવી શકે છે, તો યુદ્ધ ટાળવું જોઈએ. જોકે, જ્યારે પરિસ્થિતિ કાબુ બહાર જઈ રહી હોય ત્યારે યુદ્ધનો માર્ગ અપનાવવો જ જોઇએ.
દુશ્મનને વિભાજીત કરો- ચાણક્ય માનતા હતા કે જો દુશ્મન દળો વચ્ચે લડાઈ થતી હોય તો તેને પ્રોત્સાહન આપવું જોઈએ. આનાથી દુશ્મનની તાકાત નબળી પડે છે અને યુદ્ધ જીતવાનું સરળ બને છે. ચાણક્ય એવું પણ માનતા હતા કે યુદ્ધ યોજના દુશ્મનથી ગુપ્ત રાખવી જોઈએ. જો દુશ્મન આપણી યોજના જાણે છે, તો તે આપણને છેતરી શકે છે.
ધીરજ રાખો અને યોગ્ય સમયની રાહ જુઓ- ચાણક્ય કહેતા હતા કે ક્યારેક યુદ્ધમાં ધીરજ રાખવી ખૂબ જ જરૂરી છે. દુશ્મનની નબળાઈનો યોગ્ય સમયે ઉપયોગ કરવો જોઈએ. આનાથી માત્ર દુશ્મનને જ હરાવી શકાતું નથી, પરંતુ યુદ્ધ પણ જીતી શકાય છે.
(નોંધ: આ લેખમાં આપેલી માહિતી અને ઉકેલો સામાન્ય સમજ પર આધારિત છે. અમે આને સમર્થન આપતા નથી.)
