
બિહાર વિધાનસભા ચૂંટણી 2025ના પરિણામ આવતા જ આગામી મુખ્યમંત્રી કોણ હશે અને કઈ પાર્ટી સત્તામાં આવશે તે ચિત્ર સ્પષ્ટ થઈ જશે. પરંતુ આ વખતે મોટો બદલાવ મહિલા મતદારો અને યુવાનોની ભૂમિકામાં જોવા મળ્યો છે. આ જ કારણ છે કે, હવે ચૂંટણી પરિણામો આ મતદારોની આસપાસ ફરતા હોય તેવું લાગે છે.
પાછલા દાયકાઓમાં પર નજર કરીએ તો. બિહારમાં ચૂંટણીઓ ઘણીવાર જાતિ સમીકરણો અને જૂના ગઠબંધનો પર આધારિત હતી. પરંતુ 2025માં મહિલાઓએ નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી હતી. ચૂંટણી પંચના ડેટા દર્શાવે છે કે ઘણા વિસ્તારોમાં, મહિલા મતદાન પુરુષો જેટલું અથવા તેનાથી વધુ હતું (કેટલાક સ્થળોએ 60% સુધી).
મહિલાઓ માટે રોકડ લાભોએ તેમને રાજકીય પ્રક્રિયામાં સીધા જ સમાવિષ્ટ કર્યા છે. એવું કહી શકાય કે મહિલાઓ હવે ફક્ત સહાયક મતદાતા જૂથ નથી, પરંતુ એક નિર્ણાયક તાકાત છે.
બિહારની વસ્તીનો મોટોભાગ 35 વર્ષથી ઓછી ઉંમરનો છે. પહેલી અને બીજી વખત મત આપનાર યુવા મતદારોને રાજકીય પક્ષો પાસેથી રોજગાર, શિક્ષણ અને તકો અંગે અપેક્ષાઓ હોય છે. આ વખતે પાર્ટીએ MY, એટલે “મહિલા-યુવા” પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે.
મુસ્લિમો અને યાદવો (MY)નો ચૂંટણી પ્રભાવ યથાવત છે, પરંતુ તેનું સ્વરૂપ બદલાઈ ગયું છે. પક્ષો હવે ફક્ત જાતિ કે ધર્મ પર જ નહીં, પરંતુ કલ્યાણકારી યોજનાઓ, રોજગાર અને શિક્ષણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે. મહિલાઓ અને યુવાનોના વધતા પ્રભાવે વૃદ્ધ સામાજિક અને રાજકીય ઓળખના મહત્વને ઓછું કર્યું છે.
તેઓ તક અને સુરક્ષા ઇચ્છે છે. તેમના માટે, શાસનનો અર્થ ફક્ત પ્રતીકાત્મક પ્રતિનિધિત્વ નહીં, પણ યોગ્ય લાભો હોવા જોઈએ. આ જ કારણ છે કે ,પક્ષો હવે તેમના એજન્ડામાં વિકાસ, કલ્યાણ અને રોજગાર પર ભાર મૂકી રહ્યા છે. આ પરિવર્તન માત્ર મતદારોની પ્રાથમિકતાઓને પ્રતિબિંબિત કરતું નથી પરંતુ રાજકીય વ્યૂહરચનાઓને પણ આકાર આપી રહ્યું છે.
આ વખતે તમામ પ્રમુખ દળોએ મહિલા અને યુવા મતદારોને પોતાનું અભિયાન કેન્દ્ર બનાવ્યું છે. સત્તારુઢ ગઠબંધને મહિલા કલ્યાણ અને શિષ્યવૃત્તિ યોજનાઓને પ્રાથમિકતા આપવામાં આવી છે, જ્યારે વિરોધ પક્ષો યુવાનોના રોજગાર અને સ્થળાંતરને રોકવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે. ઉમેદવારોની યાદીમાં મહિલા પ્રતિનિધિઓની સંખ્યામાં પણ વધારો થયો છે.