ભારતની આઝાદીના 75 વર્ષ બાદ દેશને નવા સંસદ ભવનની ભેટ મળી છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી (PM Narendra Modi) એ રવિવારે (28 મે, 2023) નવા સંસદ ભવનના ઉદ્ઘાટન કાર્યક્રમના બીજા તબક્કામાં 75 રૂપિયાનો સિક્કો બહાર પાડ્યો હતો. જાહેર કરાયેલા સિક્કા પર સંસદ ભવનનું ચિત્ર છપાયેલું છે. સિક્કા પર હિન્દીમાં સંસદ સંકુલ અને અંગ્રેજીમાં સંસદ સંકુલ લખેલું છે. વર્ષ 2023 સાથે જાહેર કરાયેલો આ સિક્કો પશ્ચિમ બંગાળમાં બનાવવામાં આવ્યો છે.
ભાજપના રાષ્ટ્રીય પ્રવક્તા અને જયપુરના સાંસદ કર્નલ રાજ્યવર્ધન સિંહ રાઠોડે આ કાર્યક્રમની ખાસ વાતો શેર કરી હતી. તેમાં સિક્કાના અંકના ફોટોગ્રાફ્સ પણ સામેલ છે. મીડિયા રિપોર્ટ્સ અનુસાર, 75 રૂપિયાની કિંમતનો આ સિક્કો પશ્ચિમ બંગાળની રાજધાની કોલકાતાની ટંકશાળમાં બનાવવામાં આવ્યો છે. આ 33 ગ્રામ સિક્કાનો અડધો ભાગ ચાંદીનો છે. આ સિવાય તેમાં 40% કોપર અને 5-5% નિકલ અને ઝિંક છે.
સિક્કાનો વ્યાસ 44 મીમી છે, જેમાં એક તરફ નવા સંસદ ભવનનું ચિત્ર અને બીજી બાજુ બૌદ્ધ સમ્રાટ અશોકનું પ્રતીક છે. અશોક સ્તંભની નીચે 2023 લખેલું છે. આ બાજુ એક તરફ હિન્દીમાં ભારત અને બીજી બાજુ અંગ્રેજીમાં India લખેલું છે. સિક્કાની ચારે બાજુ કિનારીઓ પણ બનાવવામાં આવી છે.
A heartfelt tribute to India’s 75 years of Independence with the issuance of ₹75 coin in the #NewParliamentBuilding #MyParliamentMyPride #AzadiKaAmritMahotsav https://t.co/CeLmjcVSht pic.twitter.com/3kQ13DxZCL
— Col Rajyavardhan Rathore (@Ra_THORe) May 28, 2023
જણાવી દઈએ કે આ સિક્કા ખાસ પ્રસંગો પર યાદમાં જાહેર કરવામાં આવે છે. વર્ષ 1947થી લગભગ 350 જુદા જુદા પ્રસંગોએ આવા વિશિષ્ટ સિક્કા જાહેર કરવામાં આવ્યા છે. તાજેતરમાં પીએમ મોદીએ તેમના મન કી બાત કાર્યક્રમના 100મા ભાગમાં 100 રૂપિયાનો સિક્કો બહાર પાડ્યો હતો. આવા ખાસ સિક્કાથી ખરીદ-વેચાણ થતું નથી. તેથી જ તેઓ ચલણમાં નથી. જો કે, જો કોઈ તેને મેમરી તરીકે સંગ્રહ માટે રાખવા માંગતો હોય તો તે ખરીદી શકે છે. આ માટે ઘણી વેબસાઇટ્સ છે. આમાંની એક સત્તાવાર વેબસાઇટ www.indiagovtmint.in છે.
તેઓ આ વેબસાઇટ્સ પર ફેસ વેલ્યુ કરતા અનેક ગણી વધુ ચૂકવીને ખરીદી શકાય છે. જેમ કે, ‘મન કી બાત’ના 100મા એપિસોડ પર બહાર પાડવામાં આવેલ સિક્કો ખરીદવો જો કોઈ સિક્કો ખરીદવા માંગે છે, તો તેણે બે ગણી કિંમત ચૂકવવી પડશે. પ્રૂફ સિક્કા (ખૂબ પહેલા ટંકશાળાયેલા તેજસ્વી સિક્કા)ની કિંમત રૂ. 3,781 છે, જ્યારે સર્ક્યુલેટેડ સિક્કાઓ (જે પાછળથી ટંકશાળાયેલા અને ઓછા તેજસ્વી) રૂ. 3,494 છે.
સમાન કિંમતો અન્ય પ્રસંગોએ જાહેર કરાયેલા સિક્કાઓ પર પણ લાગુ પડે છે. હવે સવાલ એ છે કે આ સિક્કા આટલા મોંઘા કેમ છે. હકીકતમાં, તેનો ખર્ચ વધુ થાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, જાહેર કરાયેલા 75 રૂપિયાના સિક્કાનું વજન 33 ગ્રામ છે. તેનો અડધો ભાગ એટલે કે 16.5 ગ્રામ માત્ર ચાંદી છે. જો રૂ.72 પ્રતિ ગ્રામના આધારે લેવામાં આવે તો તેમાં વપરાયેલી ચાંદીની કિંમત રૂ.1188 થશે. આ ઉપરાંત, અન્ય ધાતુઓની કિંમત અને તેમના કાસ્ટિંગની કિંમત અલગ છે.