કર્ણાટક ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે સત્તામાં આવવા પર રાજ્યની જનતાને પાંચ ગેરંટીનું વચન આપ્યું હતું. જો કોંગ્રેસ દક્ષિણમાં ભાજપનો ગઢ તોડી શકવામાં સફળ રહી તો તેમાં આ ગેરંટીઓનો મોટો રોલ હતો. હવે આ વચન કોંગ્રેસ માટે ફાંસો બની ગયો છે. ભાજપ અને જેડીએસે આ ગેરંટી પૂરી કરવા કોંગ્રેસ પર દબાણ કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. આવી સ્થિતિમાં કોંગ્રેસ માટે તે કેવી રીતે ગળામાં ફાંસો બની ગયો છે.
સિદ્ધારમૈયા સરકારમાં PWD મંત્રી સતીશ જરકીહોલીના દાવા પરથી આ વાત સમજી શકાય છે. તેમણે કહ્યું કે કેબિનેટને ગેરંટી પર ચર્ચા કરવા માટે થોડો વધુ સમય જોઈએ છે, કારણ કે સરકારની રચનાને માત્ર 15 દિવસ જ થયા છે. તેમનું માનવું છે કે પાર્ટી માટે દરેક વ્યક્તિને ગેરંટી આપવી શક્ય નથી. આમાંના કેટલાક બધા માટે ઉપલબ્ધ હશે અને જ્યારે કેટલાક માત્ર યોગ્ય લાભાર્થીઓ માટે જ ઉપલબ્ધ હશે. ચાલો એ સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ કે કર્ણાટકમાં ગેરંટી પૂરી કરવી કોંગ્રેસ માટે કેટલું મુશ્કેલ છે?
કર્ણાટકના મુખ્ય પ્રધાન સિદ્ધારમૈયાને રાજ્યના ટોચના અધિકારીઓ દ્વારા કહેવામાં આવ્યું હતું કે રાજ્યમાં પાંચ ગેરંટી લાગુ કરવા માટે દર વર્ષે રૂ. 50,000 કરોડની જરૂર પડશે. ગેરંટીનો અમલ કરવા માટે સિદ્ધારમૈયાએ નાણાં, પરિવહન, ખાદ્ય અને નાગરિક પુરવઠા, ઉર્જા અને અન્ય વિભાગોના અધિકારીઓ સાથે બેઠક યોજી હતી. મુખ્યમંત્રીએ હવે અધિકારીઓને રિપોર્ટ તૈયાર કરવા કહ્યું છે. પાંચ ગેરંટીના અમલીકરણ અંગે મુખ્યમંત્રી બુધવારે તમામ મંત્રીઓ સાથે વાતચીત કરશે. ગુરુવારે કેબિનેટની બેઠકમાં આ મામલે સત્તાવાર નિર્ણય લેવામાં આવશે.
વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે જે પાંચ બાંયધરી આપી હતી. તેમાંથી એક ગૃહ લક્ષ્મી યોજના છે, જેમાં સરકાર દરેક પરિવારની મહિલાઓને દર મહિને 2,000 રૂપિયા આપશે. બીજી તરફ, ગૃહ જ્યોતિ યોજના હેઠળ, લોકોને દર મહિને 200 યુનિટ મફત વીજળી મળશે. યુવા નિધિ યોજના હેઠળ બેરોજગાર સ્નાતક યુવાનોને દર મહિને 3000 રૂપિયા અને બેરોજગાર ડિપ્લોમા ધારકોને 2000 રૂપિયા પ્રતિ માસ આપવામાં આવશે. શક્તિ યોજના હેઠળ કોંગ્રેસે મહિલાઓને મફત બસ મુસાફરીની બાંહેધરી આપી હતી. અન્ના ભાગ્ય યોજના કોંગ્રેસની 5મી ગેરંટી હતી. આ અંતર્ગત ગરીબ પરિવાર (બીપીએલ) નીચેના પરિવારના દરેક સભ્યને 10 કિલો મફત ચોખાની ગેરંટી આપવાનું વચન આપવામાં આવ્યું હતું.
અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, સરકારને ગૃહ જ્યોતિ યોજના માટે દર વર્ષે 12,038 કરોડ રૂપિયાની જરૂર પડશે. કર્ણાટકના લગભગ 2.14 કરોડ પરિવારોને આ યોજનાનો લાભ મળશે. ગૃહ લક્ષ્મી યોજનામાં દર વર્ષે 32,000 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવશે. દરેક પરિવારને આ યોજનાનો લાભ મળશે. આ ગેરંટી ઘણો ખર્ચ થશે. તેથી જ તેને BPL પરિવારો માટે લાગુ કરવાની ચર્ચા ચાલી રહી છે.
યુવા નિધિ યોજનાના અમલીકરણ માટે સરકારને વાર્ષિક રૂ. 860-900 કરોડની જરૂર પડશે. આ યોજના 2023માં પાસ આઉટ થયેલા વિદ્યાર્થીઓ માટે જ લાગુ થશે. બીજી તરફ, માર્ગ પરિવહન અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, બસોમાં મહિલાઓને મફત મુસાફરીની ખાતરી આપવા માટે વાર્ષિક 3,600 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ કરવામાં આવશે. આ યોજના સામાન્ય બસોમાં લાગુ થશે. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર અન્નભાગ્ય યોજનાનો વાર્ષિક ખર્ચ 4,500-5,000 કરોડ રૂપિયા છે અને આ યોજના માત્ર BPL કાર્ડ ધારકો માટે જ લાગુ થશે. રાજ્યમાં લગભગ 1.27 કરોડ લોકો પાસે BPL કાર્ડ છે.