PM-CARES Fund માં પ્રથમ વર્ષે જમા થયા 11 હજાર કરોડ રૂપિયા, 3976 કરોડ થયા ખર્ચ, મહામારી સામે લડવા માટે બનાવવામાં આવ્યું છે ફંડ
કેન્દ્ર સરકારે વેન્ટિલેટર સહિતના તબીબી સાધનો ખરીદવા, કોરોના સામેની લડાઈને મજબૂત કરવા અને સ્થળાંતર કરનારાઓને રાહત આપવા માટે ફંડનો એક ભાગ પણ આપ્યો છે. જો કે, વિરોધ પક્ષોએ તેની ટીકા કરી છે અને દાવો કર્યો છે કે તેનું યોગદાન અને ખર્ચ પારદર્શક નથી.
PM-CARES Fund: કોરોના મહામારી (કોવિડ-19) જેવી કટોકટીનો સામનો કરવા માટે બનાવવામાં આવેલ પ્રધાનમંત્રી નાગરિક સહાયતા અને રાહત ફંડ (PM-CARES ફંડ) નાણાકીય વર્ષ 2020-21માં લગભગ ત્રણ ગણો વધ્યો છે અને આ ફંડમાંની રકમ વધીને 2000 થઈ ગઈ છે. 10,990 કરોડ. જ્યારે આ ફંડમાંથી ખર્ચની રકમ વધીને રૂ. 3,976 કરોડ એટલે કે 36.17% થઈ ગઈ છે. તેની સાથે સંબંધિત વેબસાઇટ દ્વારા આ માહિતી આપવામાં આવી છે.
આ ફંડની સ્થાપના કોરોના ફાટી નીકળવા જેવી કટોકટી (કુદરતી આફતોથી આગળ) માટે દાન એકત્રિત કરવા માટે કરવામાં આવી હતી. વડાપ્રધાન આ ફંડના હોદ્દેદાર અધ્યક્ષ છે અને તમામ યોગદાનને આવકવેરામાંથી સંપૂર્ણપણે મુક્તિ આપવામાં આવે છે. આપેલ માહિતી દર્શાવે છે કે તેની કામગીરીના પ્રથમ વર્ષમાં રૂ. 7,014 કરોડ બિનઉપયોગી ભંડોળ તરીકે બાકી છે.
ખર્ચમાં પ્રવાસી કલ્યાણ માટે રૂ. 1,000 કરોડ અને કોવિડ રસીની ખરીદી માટે રૂ. 1,392 કરોડથી વધુની રકમનો પણ સમાવેશ થાય છે. નાણાકીય વર્ષ (2020-21) દરમિયાન લગભગ રૂ. 494.91 કરોડ વિદેશી યોગદાનના રૂપમાં અને રૂ. 7,183 કરોડથી વધુ સ્વૈચ્છિક યોગદાનના રૂપમાં ફંડમાં આવ્યા હતા.
જ્યારે પાછલા નાણાકીય વર્ષ (2019-20) દરમિયાન ફંડમાં કુલ રૂ. 3,076.62 કરોડનું દાન પ્રાપ્ત થયું હતું, જે 27 માર્ચ 2020ના રોજ આ ફંડની રચનાના માત્ર પાંચ દિવસમાં એકત્ર કરવામાં આવ્યું હતું. 2.25 લાખની પ્રારંભિક રકમ સાથે પીએમ કેર ફંડ બનાવવામાં આવ્યું હતું.
પ્રધાનમંત્રી નાગરિક સહાયતા અને રાહત ફંડ (PM CARES Fund) ની વેબસાઈટ પર પોસ્ટ કરાયેલ વિગતો અનુસાર, તેમાં “માત્ર વ્યક્તિઓ/સંસ્થાઓના સ્વૈચ્છિક યોગદાનનો સમાવેશ થાય છે અને કોઈ બજેટરી સહાય પ્રાપ્ત થઈ નથી”.
સરકારે વેન્ટિલેટર સહિતના તબીબી સાધનો ખરીદવા, કોવિડ-19 સામેની લડાઈને મજબૂત કરવા અને સ્થળાંતર કરનારાઓને રાહત આપવા માટે ફંડનો એક ભાગ પણ સમર્પિત કર્યો છે. જો કે, વિરોધ પક્ષોએ પીએમ કેર્સ ફંડની ટીકા કરી અને દાવો કર્યો કે તેનું યોગદાન અને ખર્ચ પારદર્શક નથી. બીજી તરફ સરકારે આ આરોપને નકારી કાઢ્યો છે.
એડવોકેટ સમ્યક ગંગવાલ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવેલી અરજીમાં PM કેયર્સ ફંડને બંધારણ હેઠળ “રાજ્ય” જાહેર કરવાની માંગ કરવામાં આવી છે જેથી કરીને તેની કામગીરીમાં પારદર્શિતા આવે. ઉપરાંત, તેમની અન્ય અરજીમાં માંગ કરવામાં આવી છે કે પીએમ કેર્સને “જાહેર સત્તા” તરીકે RTI હેઠળ લાવવામાં આવે.
ગયા વર્ષે 23 સપ્ટેમ્બરે કેન્દ્ર સરકાર અને વડાપ્રધાન કાર્યાલય (PMO) એ દિલ્હી હાઈકોર્ટને જણાવ્યું હતું કે PM-CARES ફંડને માહિતી અધિકાર (RTI) કાયદાના દાયરામાં ન લાવી શકાય કારણ કે તે જાહેર સત્તા નથી અને માત્ર તેને રાજ્ય સંસ્થા તરીકે સૂચિબદ્ધ કરી શકાય છે. કેન્દ્રએ, 14 સપ્ટેમ્બર, 2020 ના રોજ સબમિટ કરેલા તેના સોગંદનામામાં જણાવ્યું હતું કે, “…કે PM CARES ફંડ RTI કાયદાની કલમ 2(h) ના કાર્યક્ષેત્રમાં ‘જાહેર સત્તા’ નથી અને તેથી હાલની અરજી બરતરફ કરવામાં આવશે.”
નવા ઓડિટ સ્ટેટમેન્ટ મુજબ, સરકારી હોસ્પિટલોમાં 50,000 ‘મેડ-ઈન ઈન્ડિયા’ વેન્ટિલેટરની ખરીદી માટે 1,311 કરોડ રૂપિયા, મુઝફ્ફરપુર અને પટનામાં 500 બેડ ધરાવતી બે હોસ્પિટલોમાં 50 કરોડ રૂપિયા અને 16 આરટી-એસનો ખર્ચ થશે. નવ રાજ્યોમાં પીસીઆર પરીક્ષણ, પ્રયોગશાળાની સ્થાપનામાં ખર્ચ, આ ઉપરાંત, જાહેર આરોગ્ય સંસ્થાઓમાં ઓક્સિજન પ્લાન્ટ પર 201.58 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા, જ્યારે કોવિડ રસી પર કામ કરતી પ્રયોગશાળાઓના અપગ્રેડેશન માટે 20.4 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા.