તિબેટ પરથી કેમ નથી ઉડતા વિમાન ? પાયલોટને શેનો લાગે છે ડર ? જાણો આની પાછળનું શું છે રહસ્ય

આજકાલ મોટાભાગના લોકો ફ્લાઇટમાં મુસાફરી કરવાનું પસંદ કરે છે. કારણ કે લાંબા અંતરની મુસાફરી માત્ર થોડા કલાકોમાં પૂર્ણ થઈ જાય છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે પૃથ્વી પર એક એવી જગ્યા છે, જેના ઉપરથી પાયલોટ પ્લેન ઉડાડતા ડરે છે. આજે અમે તમને જણાવીશું કે શા માટે પાઇલોટ આ પ્રદેશ પરથી વિમાન ઉડાડતા નથી.

વિમાનમાં મુસાફરી કરવાનો અનુભવ કોઈપણ માટે રોમાંચક હોય છે. પરંતુ પાઇલટ માટે આ અનુભવ રોમાંચક કરતાં વધુ પડકારજનક છે. કારણ કે તેના પર અનેક લોકોના જીવની જવાબદારી હોય છે. પાયલોટ્સ તેમના કામમાં ખૂબ જ કુશળ હોય છે અને દરેક પ્રકારની પરિસ્થિતિમાં પ્લેન ઉડાડવામાં સક્ષમ હોય છે. પરંતુ પૃથ્વી પર એક એવી જગ્યા છે, જ્યાં તેઓ પ્લેન ઉડાડતા ખૂબ ડરે છે.

આ જગ્યા તિબેટમાં આવેલી છે, ભારતની નજીક ચીનની સરહદ પાસે આવેલો દેશ તિબેટ ખૂબ જ સુંદર છે. પરંતુ આ વિસ્તાર પહાડોથી ભરેલો છે. તેથી અહીં પ્લેન ઉડાડવું જોખમી છે. આ કારણોસર એશિયામાં અવરજવર કરતી ફ્લાઇટ્સ તિબેટ ઉપરથી પસાર થતી નથી. તિબેટ વિશ્વનો સૌથી ઊંચાઈ પર આવેલો પ્રદેશ છે એટલે કે ઉચ્ચપ્રદેશ છે, જેના કારણે આ પ્રદેશ પરથી એકપણ ફ્લાઈટ્સ ઉડતી નથી. પરંતુ પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે આ ઉચ્ચપ્રદેશ પરથી વિમાન ઉડાડવામાં પાયલોટ કેમ ડરે છે.

કઠિન ભૌગોલિક પડકારો

તિબેટને વિશ્વની છત કહેવામાં આવે છે. તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશ મધ્ય એશિયામાં એક વિશાળ, એલિવેટેડ પ્રદેશ છે. તે આશરે 2.5 મિલિયન ચોરસ કિલોમીટરને આવરી લે છે અને તેની સરેરાશ ઊંચાઈ 4,500 મીટર (14,764 ફૂટ) કરતાં વધુ છે. અહીં ઘણા ઊંચા પર્વતો છે. વિશ્વના બે સૌથી ઊંચા શિખરો માઉન્ટ એવરેસ્ટ અને K2 અહીં આવેલા છે. આ અનોખી ભૌગોલિક વિશેષતા ઘણા પડકારો આપે છે, જેના કારણે પ્લેન માટે ઉડવું મુશ્કેલ બને છે.

આ ભૌગોલિક પરિસ્થિતિને જોતાં જો કોઈ કારણોસર પ્લેનનું મુખ્ય એન્જિન ફેલ થઈ જાય તો તેને બીજા એન્જિનની મદદથી ઉડાડવામાં આવે છે. પરંતુ વિમાન બીજા એન્જિનની મદદથી વધુ ઊંચાઈ પર ઉડી શકતું નથી. આવી સ્થિતિમાં તેને ખૂબ જ નીચું ઉડાડવું પડે છે અને તે કોઈપણ પર્વત સાથે ટકરાઈ શકે છે. તેથી પાયલોટ આ વિસ્તારમાં વિમાન ઉડાડવાનું રિસ્ક લેતા નથી.

Tibetan Plateau

આ કારણે ઉડાન ભરતા નથી વિમાન

તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશની સરેરાશ ઊંચાઈ ઘણી વધારે છે. આટલી ઊંચાઈએ ઓક્સિજનની પણ અછત હોય છે. જ્યારે ઓક્સિજન ઓછો હોય છે, ત્યારે એન્જિનને પણ વધુ પાવરની જરૂર પડે છે. જેના કારણે ઇંધણનો વપરાશ વધે છે. આ ઉપરાંત જ્યારે આકાશમાં પવનની પેટર્ન બદલાય છે, દબાણ વધે છે અથવા ઘટે છે, ત્યારે તેને ટર્બ્યુલન્સ કહેવામાં આવે છે. ટર્બ્યુલન્સના કારણે ફ્લાઇટ ઘણીવાર આકાશમાં ધ્રૂજવા લાગે છે. પાયલોટ તેમની કોકપીટમાં બેઠા બેઠા ટર્બ્યુલન્સ જાણી શકે છે. જે બાદ તે ફ્લાઇટને જાતે કંટ્રોલ કરી શકે છે. પરંતુ તિબેટના ઉચ્ચપ્રદેશમાં આ શક્ય નથી. અહીં સ્વચ્છ હવાનું ટર્બ્યુલન્સ રહે છે, જે પાઇલટને અગાઉથી સમજાતું નથી. આ સિવાય પાયલોટ પાસે તિબેટ ક્ષેત્રમાં ઈમરજન્સી લેન્ડિંગનો વિકલ્પ નથી.

હવામાન પણ એક કારણ

બીજું મહત્વનું પરિબળ તિબેટનું હવામાન છે. તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશ તેના કઠિન અને અણધાર્યા હવામાન માટે જાણીતું છે. તીવ્ર પવન અને હવામાનમાં અચાનક ફેરફાર ફ્લાઈટ્સ માટે મોટો ખતરો પેદા કરી શકે છે. આ વિસ્તારમાં ભારે તોફાનનો પણ ભય રહે છે. જે પ્લેન ઉડાવવા માટે ખતરનાક બની શકે છે. આ હવામાન પરિસ્થિતિઓ પણ પાયલોટ્સ માટે યોગ્ય રીતે નેવિગેટ કરવાનું મુશ્કેલ બનાવી શકે છે. આ તમામ કારણોસર અકસ્માતનો ભય રહે છે. તેથી આવા ઉચ્ચપ્રદેશ પર વિમાન ઉડાડવાનું ટાળવામાં આવે છે. આ બધા કારણો પાયલોટ માટે પડકાર ઉભો કરતા હોવાથી તેઓ તિબેટ પરથી વિમાન ઉડાડતા ડરે છે.

આ ઉપરાંત તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશ રાજકીય રીતે સંવેદનશીલ વિસ્તાર છે, જ્યાં ચીન, ભારત અને અન્ય કેટલાક દેશો વચ્ચે પ્રાદેશિક વિવાદો છે. જે ફ્લાઇટ પ્લાનિંગ અને રૂટીંગને જટિલ બનાવી શકે છે, કારણ કે એરલાઇન્સે જટિલ એરસ્પેસ નિયમો અને પ્રતિબંધોને નેવિગેટ કરવું આવશ્યક છે. રાજકીય તણાવ એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ સર્વિસની ઉપલબ્ધતા અને પ્રદેશ પરની ફ્લાઇટ્સ માટે અન્ય સપોર્ટને પણ અસર કરી શકે છે.

ભુતકાળમાં બની છે અકસ્માની ઘટનાઓ

ઈતિહાસમાં એવી ઘણી ઘટનાઓ બની છે, જે તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશ પર વિમાનને ઉડાડવાના જોખમો દર્શાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, 1992માં ચાઇના એરલાઇન્સની ફ્લાઇટ 358 બોઇંગ 747 આ વિસ્તાર પર ઉડતી વખતે ગંભીર ટર્બ્યુલન્સ અનુભવ્યું હતું, જેના પરિણામે ઘણા મુસાફરો અને ક્રૂ સભ્યોને ઇજાઓ થઈ હતી. 2002માં આ વિસ્તારમાં રશિયન બનાવટનું Mi-26 હેલિકોપ્ટર ક્રેશ થયું હતું, જેમાં 19 લોકોના મોત થયા હતા. આ ઘટનાઓ તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશ પર ઉડ્ડયન સાથે સંકળાયેલા જોખમોને દર્શાવે છે.

સલામતીને ધ્યાનમાં રાખી ઉડાન ભરતા નથી વિમાન

આ પડકારો હોવા છતાં આ પ્રદેશમાં ફ્લાઇટ્સની સલામતીને સુધારવા માટે કેટલાક પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે. એરક્રાફ્ટ ટેક્નોલોજીની પ્રગતિએ વિમાનોને વધુ ઊંચાઈએ અને વધુ કાર્યક્ષમતા સાથે ઉડવાનું શક્ય બનાવ્યું છે. આધુનિક જેટ એન્જિન ઊંચાઈએ પાતળી હવાને બેલેન્સ કરવા માટે વધુ સક્ષમ છે અને હવામાન આગાહી અને નેવિગેશન સિસ્ટમ્સે આ વિસ્તારમાં સુરક્ષિત રીતે નેવિગેટ કરવાનું પાઇલોટ્સ માટે સરળ બનાવ્યું છે. જો કે, તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશની ઊંચાઈ, પ્રતિકૂળ હવામાન અને કઠોર ભૂપ્રદેશ સાથે સંકળાયેલા સહજ જોખમોનો અર્થ એ છે કે તે વ્યાવસાયિક ઉડ્ડયન માટે એક પડકારરૂપ અને સંભવિત જોખમી વિસ્તાર છે.

ટેક્નોલોજીની પ્રગતિએ આ પ્રદેશમાં ફ્લાઇટ્સની સલામતીમાં સુધારો કર્યો છે, પરંતુ જોખમોને ટાળવા માટે શક્ય હોય ત્યાં સુધી આ પ્રદેશ પરથી વિમાન ઉડાન ભરવાનું ટાળે છે. એરલાઇન્સ માટે મુસાફરો અને ક્રૂની સલામતી પ્રથમ અગ્રતા છે. તેથી તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશના પડકારજનક રસ્તા પર જવાને બદલે આ પ્રદેશની આસપાસ ઉડાન ભરવી સલામત છે. તેથી વિમાનો આ વિસ્તાર પરથી ઉડાન ભરતા નથી.