ભારત લાંબા અંતરની સપાટીથી હવામાં પ્રહાર કરનારી મિસાઈલ સિસ્ટમ બનાવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે, તે 400 કિલોમીટર દૂર સુધીના દુશ્મનને પાઠ ભણાવવામાં સક્ષમ હશે. આ સિસ્ટમને LRSAM એટલે કે લોંગ રેન્જ સરફેસ ટુ એર મિસાઈલ નામ આપવામાં આવ્યું છે. એલઆરએસએએમ બનાવ્યા પછી, ભારત એ પસંદગીના દેશોની યાદીમાં સામેલ થઈ જશે જે આ પ્રકારની એર ડિફેન્સ સિસ્ટમથી સજ્જ છે.
સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં આપણી આત્મનિર્ભરતા વધારવાની દિશામાં પણ આ એક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પગલું હશે. રક્ષા મંત્રાલયના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર આ ત્રણ સ્તરીય LRSAM સિસ્ટમનો પ્રસ્તાવ ટૂંક સમયમાં રજૂ કરવામાં આવી શકે છે. એલઆરએસએએમ સંરક્ષણ પ્રણાલી સક્રિય થયા પછી, ભારત માત્ર 400 કિમી દૂર હવામાં દુશ્મન ડ્રોન અને ફાઇટર જેટને નિશાન બનાવી શકશે. તેને ચીન અને પાકિસ્તાનની સરહદ પર તૈનાત કરવામાં આવશે.
LRSAM પ્રોજેક્ટ સાથે, ભારત હવાઈ ખતરાનો સામનો કરવા માટે સ્વદેશી ક્ષમતા ધરાવતા ચુનંદા જૂથમાં જોડાશે. LRSAM સિસ્ટમ ત્રણ સ્તરની સપાટીથી હવામાં પ્રહાર કરતી મિસાઇલ હશે. આ સ્તરો ત્રણ તબક્કામાં કામ કરશે, જે અલગ-અલગ અંતર અનુસાર લક્ષ્ય પર હુમલો કરશે.
નિષ્ણાતો માને છે કે LRSAM સિસ્ટમ રશિયાની S-400 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ્સ કરતાં શ્રેષ્ઠ હશે, જે અગાઉ ચીન અને પાકિસ્તાનની સરહદ પર તૈનાત કરવામાં આવી હતી. આ મિસાઈલ સંરક્ષણ પ્રણાલીને તૈયાર કરવામાં ડીઆરડીઓ એટલે કે સંરક્ષણ સંશોધન અને વિકાસ સંગઠનની મોટી ભૂમિકા હશે, જેણે જમીન અને યુદ્ધ જહાજોથી સંચાલિત હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી વિકસાવવામાં સફળતા મેળવી છે.
ભારતીય નૌકાદળ અને વાયુસેના પાસે હાલમાં મધ્યમ-શ્રેણીની MRSAM એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ છે, જેને ભારત દ્વારા ઇઝરાયેલના સહયોગથી વિકસાવવામાં આવી છે. તે 70 કિલોમીટરથી વધુ હવા અથવા સમુદ્રથી મારવામાં સક્ષમ છે. આ સિવાય ભારતીય સેના પછી S-400 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ પણ છે, જે રશિયા પાસેથી ખરીદવામાં આવી હતી. આ સિસ્ટમથી 400 કિમી દૂર સુધીના ટાર્ગેટને હિટ કરી શકાય છે.
રશિયાની S400 એર ડિફેન્સ સિસ્ટમનો ઉપયોગ ચીની સેના પણ કરે છે, તેને ભારત-ચીન સરહદ પર તૈનાત કરવામાં આવી છે. જો કે ચીન પાસે પોતાની સ્વદેશી એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ પણ છે, પરંતુ તે S-400 કરતા ઓછી સક્ષમ છે. ભારતને S-400ની ત્રણ સ્ક્વોડ્રન પણ મળી છે.
થ્રી લેયર એલઆરએસએએમ મિસાઈલ સિસ્ટમ બનાવવાનો પ્રસ્તાવ રક્ષા મંત્રાલય પાસે છે, જેને ટૂંક સમયમાં મંજૂરી મળી શકે છે. આ પ્રોજેક્ટ માટે ભારતે 20.5 હજાર કરોડ રૂપિયાનું અંદાજિત બજેટ રાખ્યું છે. ભારતે 2018માં રશિયા પાસેથી S-400ના 5 યુનિટ ખરીદ્યા ત્યારે તેની ડીલ 40 હજાર કરોડ રૂપિયામાં થઈ હતી.