
પાકિસ્તાનની સરકાર કોના આદેશ પર કામ કરે છે તે કોઈથી છુપાયેલું નથી. ભલે પાકિસ્તાનમાં લોકશાહીની વાત કરવામાં આવે અને સામાન્ય ચૂંટણીઓ યોજવાનો ઢોંગ કરવામાં આવે, પરંતુ તેમ છતાં, પાકિસ્તાનની સેના પાકિસ્તાનમાં પ્રભુત્વ ધરાવે છે અને હવે આ વાત દુનિયા સમક્ષ ખુલ્લેઆમ સામે આવી છે.
પાકિસ્તાનના ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન નવાઝ શરીફના નજીકના સહાયક અને ભૂતપૂર્વ સંરક્ષણ મંત્રી ખ્વાજા આસિફે સ્વીકાર્યું છે કે દેશ હાઇબ્રિડ મોડેલ હેઠળ સંચાલિત થઈ રહ્યો છે. હાઇબ્રિડ મોડેલ એ એક એવું મોડેલ છે જેમાં સરકાર અને સેના દેશ માટે નીતિઓ ઘડે છે, પરંતુ પાકિસ્તાનમાં હજુ પણ સેના સત્તાનો કબજો ધરાવે છે.
ખ્વાજા આસિફે બીજી વખત પાકિસ્તાનમાં હાઇબ્રિડ મોડેલ સ્વીકાર્યું છે. વિશ્લેષકો લાંબા સમયથી આ સિસ્ટમની ટીકા કરી રહ્યા છે, તેને વાસ્તવિક સત્તા-વહેંચણી મોડેલ નહીં પણ સહાયક હિતોની સેવા કરતી નિશ્ચિત સરકાર તરીકે જુએ છે. અરબ ન્યૂઝને આપેલા ઇન્ટરવ્યુમાં, ખ્વાજા આસિફે સ્વીકાર્યું કે શરીફનું પીએમએલ-એન પાકિસ્તાનની સેનાના ટેકાથી કામ કરી રહ્યું છે.
ખ્વાજા આસિફે કહ્યું, “આ એક હાઇબ્રિડ મોડેલ છે. આ એક આદર્શ લોકશાહી સરકાર નથી. જ્યાં સુધી પાકિસ્તાન આર્થિક અને શાસન સમસ્યાઓમાંથી બહાર ન આવે ત્યાં સુધી તેની જરૂર છે અને જો આવું મોડેલ 1990 માં હોત, તો પાકિસ્તાનના રાજકારણમાં ઉથલપાથલ અને સેના વચ્ચેના સંઘર્ષની પરિસ્થિતિ ટાળી શકાઈ હોત.આસિફે ભાર મૂક્યો કે પીએમએલ-એન અને શરીફ માટે એકમાત્ર વાસ્તવિક વિકલ્પ સેના સાથે સમાધાન કરવાનો છે”.
તેમનું નિવેદન એવા સમયે આવ્યું જ્યારે પાકિસ્તાનના આર્મી ચીફ અસીમ મુનીર અમેરિકાના વ્હાઇટ હાઉસમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને મળ્યા હતા.
આસિફે આ મુલાકાતને 78 વર્ષમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ વળાંક ગણાવ્યો હતો અને કહ્યું હતું કે તે હાઇબ્રિડ મોડેલની સફળતા છે. આસિફે હાઇબ્રિડ મોડેલને એક મોડેલ ગણાવ્યું છે જેમાં નાગરિક સરકાર અને સેના બંને સામેલ છે.
હાઇબ્રિડ મોડેલ અપનાવ્યા પછી, પીએમએલ-એનનું પ્રખ્યાત સૂત્ર “વોટ કો ઇજ્જત દો” માત્ર એક સૂત્ર બની ગયું. ટીકાકારો કહે છે કે પીએમએલ-એન સેના સાથે પાર્ટીમાં જોડાઈ ગયું છે. પાકિસ્તાનના ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ઇમરાન ખાને દાવો કર્યો હતો કે 8 ફેબ્રુઆરીએ યોજાયેલી સામાન્ય ચૂંટણીમાં સૌથી મોટી ગોટાળા થઈ હતી.
તેમણે પીએમએલ-એન અને પીપલ્સ પાર્ટી પર જનાદેશ ચોરી કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. ડૉ. રસૂલ બખ્શ રઈસે કહ્યું, હવે એ વાત સામે આવી ગઈ છે કે પાકિસ્તાનમાં સત્તાની વાસ્તવિક ચાવી કોની પાસે છે? પાકિસ્તાન કોણ ચલાવી રહ્યું છે?
ડૉ. રઈસે 2022માં ઇમરાન ખાનને સત્તા પરથી હટાવ્યા પછી ત્રીજી વખત હાઇબ્રિડ શાસન પાછું આવશે તેવું જણાવ્યું હતું. નવી પાર્ટીઓ બનાવનારા જનરલ ઝિયાઉલ હક અને જનરલ પરવેઝ મુશર્રફે હવે પોતાને સેનાને સોંપી દીધા છે.
વરિષ્ઠ પત્રકાર મતિઉલ્લાહ જાને સોશિયલ મીડિયા X પર પોસ્ટ કરી હતી કે બંધારણના રક્ષણ માટે શપથ લેનારા સંરક્ષણ મંત્રી હાઇબ્રિડ શાસન વિશે વાત કરે છે, જ્યારે પાકિસ્તાનના બંધારણમાં આ વ્યવસ્થાનો કોઈ ઉલ્લેખ નથી.