India-UK Defence Partnership: ‘ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ’ અને ડિફેન્સ પાર્ટનરશિપ પર સંમત થયા પીએમ મોદી-બોરિસ જોન્સન, 6 MOU પણ કરાયા
બ્રિટિશ પીએમ બોરિસ જોન્સન (Boris Johnson) અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ આ વર્ષના અંત સુધીમાં ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ પર સમજૂતી કરવા માટે પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી છે.
બ્રિટનના વડાપ્રધાન બોરિસ જોન્સન (Boris Johnson) ભારતની મુલાકાતે આવ્યા છે. આ દરમિયાન તેમણે તેમના ભારતીય સમકક્ષ નરેન્દ્ર મોદી સાથે મુલાકાત કરી હતી. બંને નેતાઓ શુક્રવારે તેમની બેઠક દરમિયાન નવી અને વિસ્તૃત ભારત-યુકે સંરક્ષણ ભાગીદારી (India-UK Defence Partnership) પર સંમત થયા હતા. આ ઉપરાંત, આ વર્ષના અંત સુધીમાં, તેણે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી છે. વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું છે કે બોરીસ જોન્સનની ભારત મુલાકાત દરમિયાન કુલ બે G2G એમઓયુ (Memorandum of Understanding) અને ચાર બિન-સરકારી એમઓયુની આપ-લે કરવામાં આવી છે.
વિદેશ સચિવ હર્ષવર્ધન શ્રિંગલાએ કહ્યું કે બંને નેતાઓએ યુક્રેન સંકટ પર પણ વાત કરી. ભારત આ મુદ્દાઓને વહેલી તકે ઉકેલવા માંગે છે. તેમણે કહ્યું કે વડાપ્રધાન તરીકે બોરિસ જોન્સનની આ પ્રથમ ભારત મુલાકાત છે. બંને નેતાઓએ વેપાર અને રોજગારની તકો અંગે ચર્ચા કરી હતી. આ સિવાય સાયબર સિક્યોરિટી, આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ, સ્પેસ અને અન્ય ટેક્નોલોજી પર પણ ચર્ચા થઈ હતી. તેમની ભારત મુલાકાતના બીજા અને અંતિમ દિવસે PM મોદી સાથે વાતચીત કર્યા પછી, જ્હોન્સને જણાવ્યું હતું કે UK ભારત માટે એક ઓપન જનરલ એક્સપોર્ટ લાઇસન્સ (OGEL) બનાવી રહ્યું છે જેથી સંરક્ષણ પ્રાપ્તિ માટે અમલદારશાહી અને ડિલિવરીનો સમય ઓછો થાય.
કયા મુદ્દાઓ પર બંને દેશોએ સાથે મળીને કામ કરવાનું નક્કી કર્યું?
ભારત-યુકે નવા અને વિસ્તૃત સંરક્ષણ સહયોગને વધારવા માટે સંમત થયા. વર્ષના અંતમાં ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટને અંતિમ સ્વરૂપ આપવા માટે પણ સંમત થયા હતા. બ્રિટને ભારત માટે ઓપન જનરલ એક્સપોર્ટ લાઇસન્સ (OGEL) બનાવવાની વાત કરી હતી. આના દ્વારા સંરક્ષણ પ્રાપ્તિ માટે નોકરશાહીમાં ઘટાડો થશે. તેમજ હથિયારોની ડિલિવરી પણ ઓછા સમયમાં કરી શકાય છે. બંને દેશો છ એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવા સંમત થયા હતા. આ ઉપરાંત, ભારત અને બ્રિટન નવી ફાઈટર એરક્રાફ્ટ ટેક્નોલોજી અને નેવિગેશન ટેક્નોલોજી પર સહયોગ વધારવા સંમત થયા હતા.
શું કહ્યું પીએમ મોદીએ?
વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ બ્રિટનને ભારતના રાષ્ટ્રીય હાઇડ્રોજન મિશનમાં જોડાવા આમંત્રણ આપ્યું હતું. મોદી અને જોન્સનને રોડમેપ 2030ના અમલીકરણની દિશામાં થયેલી પ્રગતિની સમીક્ષા કરી અને તમામ ક્ષેત્રોમાં સહયોગને વધુ ગાઢ બનાવવાનો મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્ય નિર્ધારિત કર્યો. વડાપ્રધાન મોદીએ ઈન્ડો-પેસિફિક મહાસાગર પહેલમાં સામેલ થવાના બ્રિટનના નિર્ણયને આવકાર્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે જોન્સન સાથેની તેમની વાતચીત દરમિયાન, તેમણે શાંતિપૂર્ણ, સ્થિર અને બિનસાંપ્રદાયિક અફઘાનિસ્તાન તેમજ ત્યાં એક સમાવિષ્ટ અને પ્રતિનિધિ સરકાર માટે તેમના સમર્થનનો પુનરોચ્ચાર કર્યો. પીએમ મોદીએ કહ્યું, એ જરૂરી છે કે અફઘાન જમીનનો ઉપયોગ અન્ય દેશોમાં આતંકવાદ ફેલાવવા માટે ન થાય.
વડાપ્રધાન મોદીએ કહ્યું કે ભારત અને બ્રિટને પણ તમામ દેશોની પ્રાદેશિક અખંડિતતા અને સાર્વભૌમત્વનું સન્માન કરવાના મહત્વનો પુનરોચ્ચાર કર્યો. પીએમે કહ્યું, અમે યુક્રેનમાં તાત્કાલિક યુદ્ધવિરામ અને સમસ્યાના નિરાકરણ માટે વાતચીત અને કૂટનીતિ પર ભાર મૂક્યો હતો. અમે તમામ દેશોની પ્રાદેશિક અખંડિતતા અને સાર્વભૌમત્વના આદરના મહત્વનો પણ પુનરોચ્ચાર કર્યો.
બ્રિટિશ PMએ શું કહ્યું?
બ્રિટિશ વડા પ્રધાન બોરિસ જોન્સને ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટનો ઉલ્લેખ કરતા કહ્યું કે આ વિષય પરની વાટાઘાટોમાં ચાર પ્રકરણ પૂર્ણ થઈ ગયા છે અને આગામી સપ્તાહે વાતચીતનો આગામી રાઉન્ડ યોજાશે. તેમણે કહ્યું કે અમે તેને ઓક્ટોબર અથવા દીપાવલી સુધીમાં પૂર્ણ કરવાનું કહ્યું છે. જોન્સને કહ્યું કે આ સાથે અમારો બિઝનેસ અને રોકાણ એક દાયકામાં બમણું થઈ શકે છે. બેઠકમાં, બંને નેતાઓએ પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક સ્તરે થઈ રહેલા અન્ય વિકાસની પણ ચર્ચા કરી અને ઈન્ડો-પેસિફિક ક્ષેત્રમાં ખુલ્લી, સમાવેશી અને નિયમો આધારિત વ્યવસ્થા જાળવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો.
બ્રિટિશ વડા પ્રધાને કહ્યું, આજે અમે નવી, વિસ્તૃત સંરક્ષણ અને સુરક્ષા ભાગીદારી પર સહમત થયા છીએ. જોન્સને કહ્યું કે બ્રિટન ભારત પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને મફત સામાન્ય નિકાસ લાઇસન્સ બનાવવા પર કામ કરી રહ્યું છે, જે સંરક્ષણ પ્રાપ્તિમાં ઓછો સમય લેશે. તેમણે નવી ફાઈટર એરક્રાફ્ટ ટેક્નોલોજી અને નેવિગેશન ટેક્નોલોજી પર સહયોગનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો.