પહેલા કોવિડ, હવે HMP વાયરસ…ચીનથી દુનિયામાં કેટલા વાયરસ ફેલાયા, કેટલા લોકોના લીધા જીવ ?
ચીનથી સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયેલા કોવિડ-19 વાયરસના કારણે થયેલા વિનાશને લોકો હજુ પણ ભૂલી શક્યા નથી. ત્યારે હવે એ જ ચીનમાંથી બીજો વાયરસ ફેલાઈ રહ્યો છે, જેનું નામ HMPV છે. ત્યારે આ લેખમાં જાણીશું કે, ચીનથી અત્યાર સુધીમાં કેટલા વાઈરસ દુનિયામાં ફેલાઈ ચૂક્યા છે અને કેટલા ખતરનાક હતા ? આના કારણે કેટલા લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે ?
પાંચ વર્ષ પહેલા ચીનના વુહાનથી સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયેલા કોવિડ-19 વાયરસના કારણે થયેલા વિનાશને લોકો હજુ પણ ભૂલી શક્યા નથી. આ વાયરસને કારણે જેણે સમગ્ર વિશ્વને ઘરમાં રહેવાની ફરજ પાડી હતી, સત્તાવાર રીતે 71 લાખથી 1.5 કરોડ લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા અને મહિનાઓ સુધી સમગ્ર વિશ્વમાં જનજીવન થંભી ગયું હતું.
હવે એ જ ચીનમાંથી બીજો વાયરસ ફેલાઈ રહ્યો છે, જેનું નામ છે હ્યુમન મેટાપ્યુમોવાયરસ (HMPV). ભારત સહિત પાંચ દેશોમાં તેણે દસ્તક આપી છે. ત્યારે આ લેખમાં જાણીશું કે ચીનથી અત્યાર સુધીમાં કેટલા વાઈરસ દુનિયામાં ફેલાઈ ચૂક્યા છે અને કેટલા ખતરનાક હતા ? આના કારણે કેટલા લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે ?
ચીનથી ફેલાતા વાયરસ HMPV વિશે કહેવાય છે કે તેના લક્ષણો કંઈક અંશે સામાન્ય શરદી જેવા છે. તે સામાન્ય રીતે ઉધરસ, ગળામાં ખારાશ, વહેતું નાક અથવા ગળામાં દુખાવોનું કારણ બને છે. તેનો ચેપ બાળકો અને વૃદ્ધોમાં ગંભીર છે. આ વાયરસના વધતા ચેપે ફરી એકવાર સમગ્ર વિશ્વને એલર્ટ કરી દીધું છે.
કોરોના નહીં, પ્લેગ ચીનની સૌથી મોટી મહામારી છે
જ્યાં સુધી ચીનથી ચેપી વાયરસના ફેલાવાની વાત છે, તેમાં કંઈ નવું નથી. ચીનથી દુનિયાભરમાં ઘણા ખતરનાક વાયરસ ફેલાઈ ગયા છે. સામાન્ય રીતે એવું માનવામાં આવે છે કે ચીને દુનિયાને સૌથી ખતરનાક મહામારી કોરોના આપી હતી, પરંતુ હકીકતમાં આવું નથી. મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે તે ચીને જ વિશ્વને પ્લેગ અથવા બ્લેક ડેથ જેવા વિનાશક રોગચાળામાં ધકેલી દીધું હતું. વર્ષ 1346 અને 1353 ની વચ્ચે આ મહામારીએ એશિયા, આફ્રિકા અને યુરોપને વિનાશની આરે મૂકી દીધું હતું. અનુમાન છે કે આના કારણે 75 થી 200 મિલિયન લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા હતા. એટલું જ નહીં, છઠ્ઠી, 14મી અને 19મી સદીમાં પણ વિશ્વભરમાં લોકોને તબાહ કરનાર પ્લેગના મોટા મોજા ચીનથી જ શરૂ થયા હતા.
સ્પેનિશ ફ્લૂ, સદીની સૌથી ભયંકર મહામારી
જો છેલ્લા સો વર્ષની જ વાત કરીએ તો ચીનના કારણે 1918, 1957, 2002 અને 2019ના વર્ષોમાં સમગ્ર વિશ્વમાં રોગચાળો ફેલાયો છે. વર્ષ 1918માં ચીનથી સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયેલા સ્પેનિશ ફ્લૂએ ભારે તબાહી મચાવી હતી. આ મહામારીના કારણે વિશ્વભરમાં 20 મિલિયનથી 50 મિલિયન લોકો માર્યા ગયા હતા. જો કે, કેટલાક અહેવાલો દાવો કરે છે કે મૃત્યુઆંક 100 મિલિયનની નજીક છે. અમેરિકન સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન (CDC)ના ડેટા અનુસાર, વિશ્વભરમાં લગભગ 500 મિલિયન લોકો એટલે કે તે સમયે વૈશ્વિક વસ્તીના લગભગ 30% આ મહામારીની પકડમાં હતા.
એશિયન ફ્લૂએ 20 લાખ લોકોના જીવ લીધા
વર્ષ 1957-1959 વચ્ચે પણ વિશ્વમાં ભયંકર આફત આવી હતી. આ મહામારીને એશિયન ફ્લૂ નામ આપવામાં આવ્યું, કારણ કે તે એશિયન દેશ ચીનથી સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાયો હતો. તેના પ્રકોપનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે માત્ર બે વર્ષમાં જ વિશ્વમાં 20 લાખ લોકો તેના કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા. એ જ રીતે, વર્ષ 2002માં સાર્સ નામની મહામારીએ ભારે વિનાશ સર્જ્યો હતો. આ રોગચાળો ચીનથી પણ ફેલાયો છે.
વુહાનથી શરૂ થયેલા કોરોનાએ આખી દુનિયાને હંફાવી
ત્યારબાદ 2019ના છેલ્લા મહિનામાં ચીનથી સમાચાર આવવા લાગ્યા કે વુહાન શહેરમાં એક રોગ ફેલાઈ રહ્યો છે, જેના કારણે અરાજકતા ફેલાઈ ગઈ છે. થોડી જ વારમાં આ રોગ સમગ્ર ચીનમાં અને પછી સમગ્ર વિશ્વમાં ફેલાઈ ગયો, જેને આપણે કોરોના અથવા કોવિડ-19 તરીકે જાણીએ છીએ. તેને એટલો ખતરનાક માનવામાં આવતો હતો કે તેનાથી બચવા માટે વિશ્વભરના દેશોએ પોતપોતાની જગ્યાએ જનજીવન થંભાવી દીધું હતું. વર્ષ 2022માં વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશને અંદાજિત આંકડા જાહેર કર્યા હતા કે છેલ્લા બે વર્ષમાં એટલે કે 2020 અને 2021માં લગભગ 1.5 કરોડ લોકોએ કોરોના વાયરસ અથવા સ્વાસ્થ્ય પર તેની આડ અસરોને કારણે પોતાનો જીવ ગુમાવ્યો છે.