Monkeypox Virus: કોરોના વાયરસથી ગંભીર રીતે બીમાર લોકો માટે મંકીપોક્સનો ખતરો વધારે રહેશે ?

વિશ્વના 80 દેશોમાં મંકીપોક્સ (Monkeypox) વાયરસના લગભગ 19 હજાર કેસ નોંધાયા છે. સંક્રમિતોની સંખ્યા સતત વધી રહી છે. અમેરિકા, યુકે અને સ્પેનમાં આ વાયરસના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. ભારતમાં પણ પાંચ કેસ નોંધાયા છે. ઘણા રાજ્યોમાં શંકાસ્પદ દર્દીઓ પણ મળી રહ્યા છે. મંકીપોક્સના વધતા ખતરાને ધ્યાનમાં રાખીને કેન્દ્ર સરકારે પણ આ વાયરસનો સામનો કરવા માટે એક ટાસ્ક ફોર્સની રચના કરી છે. જે મુજબ આ આ રોગ (Disease) ના કેસ વધી રહ્યા છે, તેણે સમગ્ર વિશ્વને ચિંતિત કરી દીધું છે.

આ વાયરસના 50 થી વધુ વર્ષોના ઈતિહાસમાં આ પ્રથમ વખત છે કે આટલી ઝડપે કેસ વધી રહ્યા છે. થોડા મહિનામાં આ વાયરસ આખી દુનિયામાં ફેલાઈ ગયો છે. હાલમાં, 99 ટકા કેસ માત્ર ગે પુરુષોમાં જોવા મળી રહ્યા છે, પરંતુ જે લોકો કોરોના વાયરસથી ગંભીર રીતે બીમાર થઈ ગયા છે તેમના માટે મંકીપોક્સ ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે. તેનું એક કારણ નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ છે.

નબળી રોગપ્રતિકારક શક્તિ ધરાવતા લોકો જોખમમાં છે

ડૉ. યુદ્ધવીર સિંહ, પ્રોફેસર, ક્રિટિકલ કેર ડિપાર્ટમેન્ટ, એઈમ્સ, નવી દિલ્હી, કહે છે કે કોરોના વાયરસને કારણે લોકોની રોગપ્રતિકારક શક્તિને ઘણી અસર થઈ છે. ખાસ કરીને જેઓ કોવિડથી ગંભીર રીતે બીમાર હતા. તેમના સ્વાસ્થ્ય પર ઘણી અસર થઈ છે. આવા દર્દીઓ ઘણા મહિનાઓ પછી પણ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં હવે મંકીપોક્સ વાયરસનું આગમન ખતરાની નિશાની બની શકે છે.

આનું કારણ એ છે કે જો શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ ઓછી હોય તો કોઈ પણ વાયરસ કે રોગથી પીડાવાની સંભાવના ઘણી વધી જાય છે. તેથી, જો કોઈ વ્યક્તિ કોવિડથી ખૂબ જ બીમાર થઈ ગઈ હોય અને તેને મંકીપોક્સ વાયરસ પણ થઈ જાય, તો તે જીવલેણ પણ હોઈ શકે છે, જો કે હજી સુધી આ વિશે કોઈ તબીબી પુરાવા નથી, પરંતુ આ મૂલ્યાંકન વાયરસના ઇતિહાસ અને તેના આધારે કરી શકાય છે.

મંકીપોક્સ ન્યુમોનિયા અને મગજમાં બળતરા પેદા કરી શકે છે

ડૉ. સિંહ સમજાવે છે કે અન્ય વાયરસની જેમ મંકીપોક્સ વાયરસ પણ ન્યુમોનિયાનું કારણ બની શકે છે. મંકીપોક્સના ઘણા દર્દીઓમાં મગજનો એન્સેફાલીટીસ પણ જોવા મળ્યો છે. આને મગજનો સોજો કહેવામાં આવે છે. જો કોઈ દર્દીને આ થાય છે, તો તેને વેન્ટિલેટર પર દાખલ કરવો પડશે. આ કિસ્સામાં, મૃત્યુની સંભાવના છે.

અત્યારે એ જોવાનું છે કે મંકીપોક્સના દર્દીઓમાં વાયરસના લક્ષણો ગંભીર નથી દેખાઈ રહ્યા અને જેઓ હઠીલા રોગોથી પીડિત છે તેમના પર વાયરસ કેવી અસર કરી રહ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, પેટર્ન પર સંશોધન કરવું જરૂરી છે. વાયરસ દર્શાવે છે કે મંકીપોક્સમાં કોઈ મ્યુટેશન નથી થતું અને આ વખતે તે શા માટે ફેલાઈ રહ્યું છે. એ પણ જોવાનું રહેશે કે જે વિસ્તારોમાં વધુ કેસ આવી રહ્યા છે અને દર્દીઓ કેટલા દિવસમાં સાજા થાય છે ત્યાં હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે કે કેમ.

શું હવે કોવિડની જેમ મંકીપોક્સ વધશે?

એપિડેમિયોલોજિસ્ટ ડૉ. જુગલ કિશોર કહે છે કે મંકીપોક્સ બહુ જૂનો વાયરસ છે, તે કોવિડની જેમ ફેલાતો નથી. અત્યાર સુધીમાં 19 હજાર કેસમાંથી મૃત્યુના કેસ પણ ઓછા છે. આવી સ્થિતિમાં, આશા નથી કે મંકીપોક્સ પણ કોવિડની જેમ હશે, પરંતુ આ વાયરસને લઈને કડક પગલાં લેવા પડશે. કારણ કે તે યુવાનો માટે ખતરનાક બની શકે છે. કારણ કે ઘણા લોકોને ઓરી, અછબળા ને શીતળાની રસી પણ નથી લાગી, આવી સ્થિતિમાં આ લોકોએ ખાસ ધ્યાન રાખવું જોઈએ.

જૂના રોગના દર્દીઓએ સાવધાન રહેવું જોઈએ

જે લોકો બીપી, ડાયાબિટીસ અને હૃદયની બીમારીઓથી પીડિત છે તેમણે પણ સાવધાન રહેવું પડશે. કારણ કે આ લોકોનું શરીર પહેલેથી જ કોઈ બીમારી સામે ઝઝૂમી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં જો મંકીપોક્સનો ચેપ લાગે છે, તો તે શરીરમાં ઘણી સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે. એટલા માટે લોકોએ મંકીપોક્સથી સાવચેત રહેવાની જરૂર છે.

આ અંગે ડૉ. સિંહનું કહેવું છે કે કોવિડ વાયરસ પણ હજુ સમાપ્ત થયો નથી. સમયાંતરે કોરોનાના કેસ પણ વધી રહ્યા છે અને લોકો પણ તેનાથી સંક્રમિત થઈ રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, જો કોવિડ થયા પછી કોઈને મંકીપોક્સ થાય છે, તો આવા દર્દી માટે તે ખતરનાક બાબત બની શકે છે. જો કે, હવે થોડા સમય માટે, મંકીપોક્સ વાયરસથી સંક્રમિત લોકોની સ્થિતિ પર નજર રાખવી પડશે અને તે જોવાનું રહેશે કે દેશમાં કઈ વયજૂથના લોકો આ વાયરસથી સંક્રમિત થઈ રહ્યા છે.

આ સમયે લોકોએ મંકીપોક્સના લક્ષણો, કારણો અને નિવારણ પર ધ્યાન આપવું પડશે. જો કોઈ વ્યક્તિને તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો અને શરીરના કોઈપણ ભાગમાં ફોલ્લીઓ અનુભવાય છે, તો આ સ્થિતિમાં તરત જ ડૉક્ટરોનો સંપર્ક કરવામાં આવશે. મંકીપોક્સને રોકવા માટે, સ્વચ્છતા અને હાથની સ્વચ્છતા પર પણ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે.