ભારતીય ચિકિત્સા વિજ્ઞાન એટલે કે આયુર્વેદમાં (Ayurveda) દરેક ખાણી-પીણી માટે એક સમય નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. સૂર્યાસ્ત પહેલા કઈ વસ્તુઓ ખાવી જોઈએ અને સૂર્યાસ્ત પછી કઈ વસ્તુઓ ખાવી જોઈએ તે પણ એક સંપૂર્ણ વિજ્ઞાન છે. દિવસના કયા સમયે શેનું સેવન કરવું શ્રેષ્ઠ છે? સૂર્યાસ્ત પછી શું ન ખાવું જોઈએ અને સૂર્યોદય પછી શું ખાવું જોઈએ. આધુનિક જીવનશૈલીમાં, લોકો આ વસ્તુઓને જાણતા નથી તેમજ તેઓ તેને જીવનમાં અનુસરતા નથી. આયુર્વેદના આ બધા નિયમોને સંપૂર્ણપણે સમજીને તેનું પાલન કરવું આપણા માટે શક્ય નથી. પરંતુ જો આપણે આમાંથી એક પણ વસ્તુને જીવનમાં અનુસરી શકીએ તો સ્વાસ્થ્ય પર ઘણી હદ સુધી સકારાત્મક અસર જોવા મળે છે. જો આપણે માત્ર એટલું જ ઓળખી શકીએ કે રાત્રે સૂતા પહેલા અને રાત્રિભોજનમાં કઈ વસ્તુઓનું સેવન ન કરવું જોઈએ.
કાકડી – કાકડી ગુણમાં ઠંડી છે. તેથી રાત્રે કાકડી વગેરેનું સેવન ન કરવું જોઈએ. ઉનાળાની ઋતુમાં પણ નહીં. આયુર્વેદમાં કહેવાયું છે કે સૂર્યાસ્ત પછી કાકડી ન ખાવી જોઈએ.
દહીં – દહીંનો સ્વાદ પણ ઠંડો હોય છે. તેથી, રાત્રિ ભોજનમાં અને મોડી રાત્રે દહીંનું સેવન ન કરવું સારું રહેશે.
કોફી – કોફીમાં હાજર નિકોટિન ઊંઘને અસર કરે છે. તેનું કારણ એ છે કે તે મગજની નર્વસ સિસ્ટમને સક્રિય કરે છે. જેના કારણે આખું શરીર સક્રિય થઈ જાય છે અને ઊંઘ આવતી નથી. તેથી સૂર્યાસ્ત પછી ચા, કોફી વગેરેનું સેવન ન કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.
જંક ફૂડ – જંક ફૂડ દિવસના કોઈપણ સમયે ખાવું નુકસાનકારક છે, પરંતુ જો તમે મોડી રાત્રે જંક ફૂડ ખાતા હોવ તો તે ખાસ કરીને નુકસાનકારક છે કારણ કે તેમાં રહેલું પ્રોસેસ્ડ રિફાઈન્ડ કાર્બ પચવામાં ખૂબ જ ભારે હોય છે. લાંબા સમય સુધી પેટમાં રહે છે અને કબજિયાત થાય છે.
ચિકન – રાત્રિ ભોજનમાં ચિકનનું પણ સેવન ન કરવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ. પ્રોટીન પચવામાં ભારે હોવાથી ચિકન લંચમાં ખાઈ શકાય છે. રાત્રે મોટી માત્રામાં ચિકન ખાવું નુકસાનકારક હોઈ શકે છે કારણ કે તે સરળતાથી પચી શકતું નથી.
હાઈ પ્રોટીન ડાઈટ – જેમાં પણ પ્રોટીનની માત્રા વધારે હોય અથવા જેમાં મુખ્યત્વે પ્રોટીન હોય તેવી કોઈપણ વસ્તુને રાત્રે ટાળવી જોઈએ. કારણ એ છે કે પ્રોટીન પચવામાં ભારે હોય છે અને રાત્રે ખાવામાં આવેલો ભારે ખોરાક ચરબી બનીને શરીરમાં જમા થાય છે.
પ્રોટીન શેક – બોડી બિલ્ડર્સ અને જીમમાં જનારા ઘણીવાર જીમ પછી પ્રોટીન શેકનું સેવન કરે છે. પરંતુ જો તમે રાત્રે જિમ જતા હોવ તો રાત્રે પ્રોટીન શેક ન પીવો. સવારે બ્લડ સુગર વધવાનું જોખમ પણ રહે છે.
મસાલેદાર ખોરાક – રાત્રિ ભોજનમાં મસાલેદાર ખોરાક ખાવાનું ટાળવું જોઈએ, તે પચવામાં ભારે હોય છે.
ફળો – ફળો રાત્રે ન ખાવા જોઈએ કારણ કે તેમાં ઘણી બધી સુગર હોય છે અને સુગર પચવામાં ભારે હોય છે. આ બધી વસ્તુઓનો સાર એ છે કે આપણું રાત્રિ ભોજન ખૂબ જ હલકું અને સુપાચ્ય હોવું જોઈએ.
આ પણ વાંચો : જાણો ભારતની આ 10 ઐતિહાસિક ધરોહર વિશે, જેની પ્રવેશ ફી ભારતીયો અને વિદેશીઓ માટે છે અલગ