હિમાચલ પ્રદેશ (Himachal Pradesh)માં ભાજપ હોય કે કોંગ્રેસ, બંને પાર્ટીઓ મહિલાઓને ટિકિટ આપવાના મામલે અન્ય રાજ્યોની સરખામણીમાં ઘણી પાછળ છે. આ બંને પક્ષો મહિલાઓના ઉત્કર્ષની જોર જોરથી વાતો કરે છે, પરંતુ જ્યારે મહિલાઓ રાજ્યમાં ચૂંટણીમાં ઉમેદવારો ઉભા રાખવા માંગે છે ત્યારે તેઓ પીછેહઠ કરે છે. 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણી (Himachal Assembly Election 2022) માં ભાજપે 6 મહિલાઓને અને કોંગ્રેસે ત્રણને ઉમેદવાર બનાવ્યા. આવી સ્થિતિમાં બંને રાજકીય પક્ષોની મહિલાઓ પ્રત્યેની વિચારસરણી સમજી શકાય છે. જ્યારે હિમાચલ પ્રદેશમાં મહિલાઓની વસ્તી 24.57 લાખ છે.તેમ છતાં પણ આ પહાડી રાજ્યમાં લાંબા સમયથી મહિલાઓની અવગણના કરવામાં આવે છે.
અન્ય રાજ્યોની સરખામણીએ હિમાચલ પ્રદેશમાં મહિલાઓની વસ્તી પુરૂષોની સરખામણીએ બહુ ઓછી નથી, પરંતુ રાજકારણમાં મહિલાઓની હાજરી અન્ય રાજ્યોની સરખામણીએ ઘણી ઓછી છે. રાજ્યમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસ વચ્ચે મુખ્ય હરીફાઈ ચાર દાયકાઓથી રહી છે. પરંતુ આ રાજ્યમાં મહિલાઓને લઈને રાજકીય પક્ષોનું વલણ તદ્દન અલગ છે. રાજ્યમાં ભાજપ હોય કે કોંગ્રેસ, બંને પક્ષો મહિલાઓને ઉમેદવાર બનાવવાની બાબતમાં અન્ય રાજ્યો કરતા ઘણા પાછળ છે.
2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 6 મહિલા ઉમેદવારો અને કોંગ્રેસે માત્ર ત્રણ જ ઉમેદવારોને મેદાનમાં ઉતાર્યા હતા. 2012ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પણ આવી જ સ્થિતિ હતી. 2012ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં ભાજપે 9 અને કોંગ્રેસે 4 મહિલાઓને મેદાનમાં ઉતારી હતી. જેમાં કોંગ્રેસની 4માંથી 3 મહિલાઓ ચૂંટણી જીતી હતી.
આવી સ્થિતિમાં સમજી શકાય છે કે 68 વિધાનસભા બેઠકોમાંથી માત્ર 9 મહિલા ઉમેદવારો છે. જ્યારે તેમની વસ્તી રાજ્યની વસ્તીના 49% છે. આવી સ્થિતિમાં મહિલાઓ પ્રત્યે રાજકીય પક્ષોની દુષ્ટ વિચારસરણીને કારણે તેમની રાજનીતિમાં સક્રિયતા ઓછી જોવા મળે છે.
હિમાચલ પ્રદેશમાં કુલ 50.26 લાખ મતદારો છે. જેમાં પુરૂષ મતદારોની સંખ્યા 25.3 એક લાખ છે જ્યારે મહિલા મતદારોની સંખ્યા 24.57 લાખ છે. રાજ્યમાં આવી અનેક વિધાનસભા બેઠકો છે. જ્યાં પુરૂષો કરતાં મહિલાઓની સંખ્યા વધુ છે. ભટિયાત, દેહરા, જયસિંહપુર, સુલ્લા, લાહૌલ સ્પીતિ, નાચન, જોધપુર, ધરમપુર, મંડી, બાલ્હ, સરકાઘાટ, ભોરંજ, સુજાનપુર, હમીરપુર, બડસર, નાદૌન, ઘુમરવિન, જુબ્બલ કોટખાઈ આ વિધાનસભા મતવિસ્તારોમાં છે.
હિમાચલ પ્રદેશની રાજનીતિમાં મહિલાઓ ભલે ઓછી સક્રિય હોય, પરંતુ જ્યારે સરકાર ચૂંટવાની વાત આવે છે, ત્યારે તેઓ પુરૂષો કરતા વધુ આગળ હોય છે. 2017ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં મહિલાઓના મતદાનની ટકાવારી પુરુષો કરતાં આગળ રહી છે. રાજ્યની સુજાનપુર, ધરમપુર, જોગીન્દરનગર અને નાદૌન વિધાનસભા બેઠકો પર ઉમેદવારોની જીતમાં મહિલાઓ નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે.
હિમાચલ પ્રદેશ વિધાનસભા ચૂંટણી 2017ના ચૂંટણી પરિણામો દર્શાવે છે કે અડધી વસ્તી મહિલાઓ હોવાનું માનવામાં આવે છે. પરંતુ આ પહાડી રાજ્યમાં વિધાનસભામાં મહિલાઓનું પ્રતિનિધિત્વ પુરુષો કરતા ઘણું ઓછું છે. ગત વિધાનસભા ચૂંટણીની જેમ આ વખતે પણ માત્ર ત્રણ મહિલા ઉમેદવારો ચૂંટણી જીતી શકી હતી. તેમાં ડેલહાઉસીના આશા કુમાર ઉપરાંત શાહપુરના સરવીન ચૌધરી, ઈન્દોરાના રીટા ધીમાનનું નામ છે.
આ પણ વાંચો: નાણાકીય વર્ષના પ્રથમ 10 મહિનામાં ભારતીય કૃષિ ઉત્પાદનોની નિકાસમાં 25 ટકાનો ઉછાળો