
વર્ષ-દર વર્ષે છોકરીઓ શાળાકીય શિક્ષણમાં છોકરાઓ કરતાં આગળ રહે છે તે હકીકત હોવા છતાં ઘણી વખત છોકરીઓ સ્કૂલ શિક્ષણ પછી આગળ નથી વધી શકતી. તેનું કારણ ક્યારેક લગ્ન હોય છે, ક્યારેક પૈસાની અછત હોય છે, તો ક્યારેક પરિવારો દીકરીઓ કરતાં દીકરાઓને પ્રાથમિકતા આપે છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે જો તમારે દીકરા કે દીકરી બંને માટે લોન લેવી હોય તો દીકરીઓને આપવામાં આવતી લોન સસ્તી હોય છે અને તેના ઘણા ફાયદા થશે.
જો કે પુત્ર અને પુત્રી બંનેને શિક્ષણ પર સમાન અધિકાર છે, પરંતુ ઘણી વખત જ્યારે શિક્ષણ માટે લોન લેવાની વાત આવે છે ત્યારે પૈસાના અભાવે માતા-પિતા અચકાય છે. છોકરીઓ અને મહિલાઓને સશક્ત કરવા અને મહિલાઓને અભ્યાસ માટે પ્રોત્સાહિત કરવા માટે ભારતમાં ખાનગી અને જાહેર બેંકો દ્વારા ઘણી શૈક્ષણિક લોન યોજનાઓ ચલાવવામાં આવી રહી છે.
મહિલાઓ માટે ખાસ લોન યોજનાઓ:
આ એજ્યુકેશન લોન એક ટર્મ લોન છે, જેની મહત્તમ રકમ દેશની અંદર શિક્ષણ માટે રૂપિયા 10 લાખ અને દેશની બહાર શિક્ષણ માટે રૂપિયા 20 લાખ છે. જો ઉધાર લેનાર એજ્યુકેશન લોન સામે સુરક્ષા ઓફર કરે છે, તો લોનની રકમ પર કોઈ ઉપરની મર્યાદા નથી. મહિલાઓ, અનુસૂચિત જાતિ (SC), અનુસૂચિત જનજાતિ (ST), ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ ટેક્નોલોજી (IIT)ના વિદ્યાર્થીઓ માટે વ્યાજ દર MCLR પ્લસ 1.5% છે.
આ યોજનામાં કોલેજ, શાળા અથવા હોસ્ટેલ ફી, લેબ, લાયબ્રેરી અથવા પરીક્ષા ફી, વિદેશમાં અભ્યાસ માટે પ્રવાસ ખર્ચ, કોઈપણ પ્રકારના સાધનો, પુસ્તકો, ગણવેશ વગેરેની ખરીદી જેવા ઘણા ખર્ચાઓ આવરી લેવામાં આવ્યા છે.
કોર્પોરેશન બેંક ઓફ ઈન્ડિયા કોર્પ વિદ્યા યોજના હેઠળ એજ્યુકેશન ટર્મ લોન ઓફર કરે છે. જે મહિલા વિદ્યાર્થી લોન લે છે તેને આ લોન પર ઓછા વ્યાજ દરનો લાભ મળે છે. નવા વ્યાજ માટે, કન્સેશન કાર્ડ રેટ કરતાં 50 બેસિસ પોઈન્ટ્સ (મહિલા લેનારાઓ માટે 25 બેસિસ પોઈન્ટ) ઓછી છે. આ લોન તે છોકરીઓ માટે છે જેઓ ભારત અથવા વિદેશમાં અભ્યાસ કરવા માંગે છે.
આ હેઠળ આવરી લેવામાં આવતા ખર્ચ છે : કોલેજ, શાળા, હોસ્ટેલ, લેબ, પુસ્તકાલય અથવા પરીક્ષા ફી. વિદેશમાં શિક્ષણ માટે પ્રવાસ ખર્ચ, અભ્યાસના સાધનો, પુસ્તકો અને ગણવેશની ખરીદી. વાજબી ભાવે કમ્પ્યુટર ખરીદવું. કોર્સ સંબંધિત કોઈપણ ખર્ચ આમાં સામેલ છે.
ઈન્ડિયન ઓવરસીઝ બેંકની વિદ્યા જ્યોતિ એજ્યુકેશન લોન તમામ મહિલા વિદ્યાર્થીઓને વ્યાજ દરમાં 0.5 ટકાનો ઘટાડો આપે છે. દેશમાં અભ્યાસક્રમો માટે રૂપિયા 30 લાખ અને દેશની બહારના અભ્યાસક્રમો માટે રૂપિયા 40 લાખ. વિદ્યાર્થીઓ તેમના અભ્યાસ દરમિયાન અથવા મુખ્ય રકમ ઉપરાંત લોનનું વ્યાજ ચૂકવી શકે છે. આ લોન 5 થી 7 વર્ષની વચ્ચેની ફ્લેક્સિબલ ચુકવણીની મુદત સાથે ઓફર કરવામાં આવે છે.
સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એવી મહિલાઓને લોન આપે છે, જેઓ વિદેશમાં કોલેજમાં જવા માંગે છે. બેંક રૂપિયા 7.5 લાખ સુધીની લોન માટે MCLR કરતાં 25 ટકા વધુ દર આપે છે. બીજી તરફ જો લોનની રકમ 7.5 લાખ રૂપિયાથી વધુ છે તો બેંક 1.85 ટકા MCLR લાગુ કરશે. તેનાથી વિપરિત મહિલાઓ તેમની એજ્યુકેશન લોન પર 0.50 ટકા ડિસ્કાઉન્ટ માટે પાત્ર છે.
IDBI બેંક મહિલા અરજદારો માટે 50 bps ની છૂટ આપે છે. વ્યાજ દર વાર્ષિક 9.10% થી 11.10% ની વચ્ચે છે. IDBI બેંકમાંથી એજ્યુકેશન લોન માટે અરજી કરવાની પ્રક્રિયા સરળ છે અને તે ઓનલાઈન કરી શકાય છે.
બેંક ઓફ બરોડા બરોડા સ્કોલર લોન ઓફર કરે છે, જ્યાં 7.5 લાખ સુધીની લોનની રકમ માટે કોઈ પ્રોસેસિંગ ફી અથવા સુરક્ષા શુલ્ક નથી. સૂચિત વ્યાજ દર વાર્ષિક 10.40% થી 11.15% ની વચ્ચે છે.
જે મહિલાઓ ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવવા માંગે છે, તેનાથી જોડાયેલા ખર્ચાને પુરા કરવા માંગે છે તે એક્સિસ બેંક પાસેથી એજ્યુકેશન લોન મેળવી શકે છે. સૂચિત વ્યાજ દર વાર્ષિક 13.70% થી 15.20% ની વચ્ચે છે.
એક્સપર્ટની સલાહ અનુસાર એજ્યુકેશન લોન લેતી વખતે અમુક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ. એક્સપર્ટ જણાવે છે કે લોન આપતી સંસ્થાઓ અને બેંકોના વ્યાજ દરોની તુલના કરવી અને બેસ્ટ દરની પસંદગી કરવી સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. દરોમાં થોડો તફાવત પણ તમે ચૂકવો છો તે કુલ રકમમાં મોટો તફાવત લાવી શકે છે. લોન આપવાના નિયમો અને શરતોમાં પણ તફાવત છે, સરખામણી કરવી જોઈએ.
બેંકો સામાન્ય રીતે નીચા વ્યાજ દરો અને લાંબા સમય સુધી ચુકવણીની શરતો ઓફર કરે છે પરંતુ પાત્રતાના માપદંડોને કડક રાખે છે. જ્યારે NBFCs (નોન-બેંકિંગ ફાઇનાન્સિયલ કોર્પોરેશન) સામાન્ય રીતે વધુ ફ્લેક્સિબલ ઓપ્શન ઓફર કરે છે, ખાસ કરીને અભ્યાસક્રમ, લોન વિતરણ જેવી બાબતોમાં. તમારે એ પણ નોંધવું જોઈએ કે ચુકવણી અંગેના નિયમો અને શરતો શું છે.
એ પણ નોંધવું જોઈએ કે જરૂરિયાત કરતાં વધુ ઉધાર લેવાથી બિનજરૂરી દેવું થઈ શકે છે. તેથી, જરૂરિયાતનું યોગ્ય મૂલ્યાંકન કરો. નીચા વ્યાજ દરો, ડિસ્કાઉન્ટ વિકલ્પો અથવા સબસિડી જેવા મહિલા વિદ્યાર્થીઓ માટે વિશિષ્ટ લાભો ઓફર કરતા વિકલ્પો શોધો. આ લાભો નાણાકીય બોજને નોંધપાત્ર રીતે ઘટાડી શકે છે.