Success Story: સફળતાના નવા શિખરો સર કરી રહી છે મહિલા ખેડૂત, FPO દ્વારા વેચી ચૂકી છે હજારો લિટર શુદ્ધ સરસવનું તેલ

ઝારખંડમાં મહિલાઓ કૃષિ ક્ષેત્રે ખુલીને બહાર આવી રહી છે અને સારી કમાણી સાથે આત્મનિર્ભર બની રહી છે. રાજ્યની ગ્રામીણ મહિલા ખેડૂતો (Women Farmers)ને આગળ લાવવામાં વિવિધ સંસ્થાઓ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી રહી છે. ગ્રામીણ મહિલાઓ સાથે મળીને એફપીઓ (FPO) બનાવી રહી છે અને તેના દ્વારા તેઓ તેમની કૃષિ પેદાશોને બજારમાં સારી કિંમતે વેચી રહી છે. જેનો મહત્તમ લાભ ગામડાઓને મળી રહ્યો છે. ગુમલા જિલ્લામાં પણ મહિલા એફપીઓ વિવિધ કામો કરી રહી છે. જેમાં સરસવના તેલનો પણ સમાવેશ થતો હોવાથી ગ્રામીણ મહિલાઓ હવે સરસવનું તેલ (Mustard Oil)કાઢીને લોકોને શુદ્ધ તેલ ખવડાવી રહી છે. તેમના તેલની માગ પણ ઘણી વધારે છે.

ગુમલા જિલ્લામાં મહિલા કિસાન સ્વાવલંબન ટ્રસ્ટના સહયોગથી (Mahila Kisan Swawlamban Trust)એફપીઓની રચના કરવામાં આવી હતી. આ FPOમાં 2500 મહિલા ખેડૂતો છે. એફપીઓમાં, મહિલાઓ વિવિધ જૂથો દ્વારા વિવિધ કાર્યો કરે છે. જેઓ વિવિધ પ્રકારની ખેતી કરે છે. ગુમલામાં એક્ઝિક્યુટિવ રાહુલ પાઠકે જણાવ્યું હતું કે ઓઇલ મિલ ત્રણ-ચાર વર્ષ પહેલાં મલિંડા ટ્રસ્ટ દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી. તે ગુમલા અને રાયડીહ બ્લોકમાં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું પરંતુ તે યોગ્ય રીતે સંચાલિત થઈ રહ્યું ન હતું. તેને વધુ સારી રીતે કાર્યરત કરવા માટે, એમ્લિન્ડા ટ્રસ્ટ અને ગુમલા મહિલા કિસાન સ્વાવલંબન ટ્રસ્ટ વચ્ચે ફેબ્રુઆરી 2022 માં એક એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા. આ પછી એપ્રિલ મહિનામાં અહીંથી તેલનું ઉત્પાદન શરૂ થયું.

સૌર ઉર્જાથી સંચાલિત મોટર

અહીં ઓઇલ એક્સપેલરની સૌથી સારી ખાસિયત એ છે કે તેને વીજળીની જરૂર પડતી નથી. તે સંપૂર્ણપણે સૌર ઉર્જા દ્વારા સંચાલિત છે. અહીં સોલાર ગ્રીડથી થ્રી ફેઝ વીજ જોડાણ આપવામાં આવ્યું છે. તેથી, આમાં મહિલાઓને ફાયદો એ છે કે તેમને વીજળીનું બિલ ચૂકવવું પડતું નથી, ન તો તેનાથી પ્રદૂષણ થાય છે. ઉપરથી પૈસાની પણ બચત થાય છે. આ મિલના સંચાલકો પણ FPO સાથે સંકળાયેલી મહિલાઓ છે. સૌર ઉર્જા પર ચાલવાને કારણે મહિલાઓ આરામથી તેને તેમના સમય અને જરૂરિયાત મુજબ ચલાવે છે.

સરસવની ખેતીને પ્રોત્સાહન આપ્યું

સરસવના તેલની મિલ શરૂ કરવા માટે સરસવની જરૂર હતી. આ જરૂરિયાતને પહોંચી વળવા વિસ્તારની 253 મહિલા ખેડૂતોએ મળીને 125 એકરમાં સરસવની ખેતી કરી. ખેતીમાં વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિનો ઉપયોગ થતો હતો. મહિલાઓને ખેતી પહેલા સરસવની આધુનિક ખેતી માટે તાલીમ આપવામાં આવી હતી. ખેતી માટે સુધારેલા બિયારણનો ઉપયોગ થતો હતો. સાથે કૃષિ ઈનપુટ્સ પણ આપવામાં આવ્યા હતા.

સોલાર લિફ્ટ ઈરીગેશનની સુવિધા ધરાવતી જગ્યાઓ પસંદ કરવામાં આવી હતી જેથી સારી ઉપજ મળી શકે. આ પછી ઓઇલ મિલ શરૂ કરવામાં આવી હતી. શરૂઆતથી, દરરોજ મહિલાઓને રાંચી સહિત રાંચીની આસપાસથી ઓર્ડર મળી રહ્યા છે. એક જ દિવસમાં મહિલાઓએ બે હજાર લિટરથી વધુ તેલનું વેચાણ કર્યું છે. મહિલાઓ 200 રૂપિયા પ્રતિ લીટરના ભાવે શુદ્ધ સરસવનું તેલ વેચી રહી છે.

આટલી છે મશીનની ક્ષમતા

ગુમલા અને રાયડીહ બ્લોકમાં એક-એક યુનિટ કાર્યરત છે. એક યુનિટ મહિનામાં પાંચ હજાર કિલો સરસવનું પિલાણ કરી શકે છે. આ રીતે દર મહિને બે યુનિટમાં 10 હજાર કિલો સરસવનું પિલાણ કરી શકાય છે. આ માટે સ્થાનિક સ્તરે સરસવની ખરીદી કરવામાં આવી રહી છે. સરસવની ખરીદી 60-62 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે થઈ રહી છે. જ્યારે લોટની (કાળી સરસવ) 55-58 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે ખરીદવામાં આવી રહી છે.

સ્થાનિક લોકો પણ અહીં આવે છે. ત્રણ કિલો સરસવ જમા કર્યા પછી તેમને એક લિટર સરસવનું તેલ આપવામાં આવે છે. સરસવ કેકનો બાકીનો ભાગ મિલમાં જ રાખવામાં આવે છે. તેને વેચીને પણ FPOની મહિલાઓ સારી કમાણી કરી શકે છે. યુનિટમાં એક ફિલ્ટર પણ છે જેના દ્વારા સરસવના તેલનું ગાળણ કરવામાં આવે છે. ત્યારબાદ તેને એક લિટર અને પાંચ લિટરના ડબ્બામાં ભરવામાં આવે છે.

મહિલાઓ આર્થિક રીતે સ્વતંત્ર બની રહી છે

પ્રદાનના એક્ઝિક્યુટિવ રાહુલ પાઠકે જણાવ્યું કે FPO દ્વારા તેની સાથે સંકળાયેલી ગ્રામીણ મહિલા ખેડૂતો આર્થિક રીતે આત્મનિર્ભર બની રહી છે. આ સાથે જોડાયેલી મહિલાઓ હવે જણાવે છે કે ઓઈલ મિલ શરૂ થયા બાદ હવે તેમને ખાવા માટે શુદ્ધ સરસવનું તેલ મળશે અને લોકોને શુદ્ધ સરસવનું તેલ પણ આપી શકશે. સરસવની મિલ શરૂ થયા બાદ હવે વરસાદ બાદ ખેતરો ખાલી નહિ રહે. તે જમીનોમાં સરસવની ખેતી કરવામાં આવશે.

FPO દ્વારા સારી કિંમતે સમગ્ર સરસવની ખરીદી કરવામાં આવશે. રાહુલે કહ્યું કે આનાથી મહિલાઓની આવકમાં વધારો થશે કારણ કે 50 ડિસમિલમાં સરસવની ખેતી કરવા માટે ત્રણ હજાર રૂપિયાનો ખર્ચ થાય છે જ્યારે 24000 રૂપિયાની કમાણી થાય છે.

FPO ને પ્રોત્સાહન આપવાની પહેલ

ગુમલા જિલ્લાના એગ્રીકલ્ચર ડેવલપમેન્ટ ઓફિસર અશોક કુમાર સિન્હાએ TV9 ને જણાવ્યું કે તેમણે FPOમાંથી 25 લિટર સરસવનું તેલ પણ ખરીદ્યું છે. તેલની ગુણવત્તા એકદમ સારી છે. તેમણે કહ્યું કે જિલ્લાના દરેક બ્લોકમાં એફપીઓને મજબૂત કરવાના પ્રયાસો કરવામાં આવી રહ્યા છે. તેમના માટે બેકવર્ડ અને ફોરવર્ડ લિન્કેજ આપવામાં આવી રહ્યું છે.
ખેડૂતોને પ્રોસેસિંગની સુવિધા ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે પહેલા ખેડૂતો ખેતી કરતા હતા પરંતુ વેરવિખેર થઈ ગયા હતા. હવે એફપીઓ દ્વારા તેઓ એક છત નીચે આવી ગયા છે. આનાથી તેમને તેમના પાકના સારા ભાવ મળશે, તેમની કમાણી વધશે.

આ પણ વાંચો: Viral: નાના બાળક અને કૂતરાની ધમ્માચકડી, વીડિયો જોઈ યુઝર્સે કહ્યું ‘બંન્ને સરખા ભેગા થયા’

આ પણ વાંચો: અદાણી ગ્રુપની આ કંપની SBIને પાછળ ધકેલી 7મી સૌથી મૂલ્યવાન કંપની બની,કરો એક નજર શેરની છેલ્લી સ્થિતિ ઉપર

વધુ સમાચાર વાંચવા માટે અમારી ટ્વીટર કોમ્યુનિટીમાં જોડાવા અહીં ક્લિક કરો