Munja Grass: માત્ર પાક જ નહીં, ઘાસની ખેતીથી પણ કરી શકો છો લાખોની કમાણી
મુંજા ઘાસ એવી જમીનમાં પણ સરળતાથી ઉગી શકે છે જ્યાં અન્ય કોઈ પાક અને છોડ ઉગી શકતા નથી. તેના તમામ ભાગો જેમ કે છોડ, પાંદડા, મૂળ અને દાંડીનો ઉપયોગ ઔષધીય અથવા અન્ય રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, તેથી તેની ખેતીમાંથી સારી આવક મેળવી શકાય છે.
મુંજા, મૂંજ અથવા સરકંડા આ એક બહુવર્ષીય અને નીંદણ પ્રકારનું ઘાસ છે. તે શેરડીની પ્રજાતિઓ અને ગ્રેમિની કુળનું ઘાસ છે, તે નવા છોડ દ્વારા પ્રસારિત થાય છે જે મૂળમાંથી અંકુરિત થાય છે. મુંજા ઘાસનો છોડ દરેક ઋતુમાં લીલો રહે છે, તેની લંબાઈ 5 મીટર સુધીની હોય છે. મુંજા ઘાસ એવી જમીનમાં પણ સરળતાથી ઉગી શકે છે જ્યાં અન્ય કોઈ પાક અને છોડ ઉગી શકતા નથી. તેના તમામ ભાગો જેમ કે છોડ, પાંદડા, મૂળ અને દાંડીનો ઉપયોગ ઔષધીય અથવા અન્ય રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, તેથી તેની ખેતીમાંથી સારી આવક મેળવી શકાય છે.
ખેતીની રીત
આ ઘાસને સરળતાથી ઢોળાવ, રેતાળ, નદીના કાંઠા અને હલકી માટીવાળા વિસ્તારોમાં ઉગાડી શકાય છે. તેને એક મુખ્ય છોડ (મધર પ્લાન્ટ)માંથી તૈયાર કરવામાં આવેલા 25 થી 40 નાના મૂળના સ્વરૂપમાં સરળતાથી વાવેતર કરી શકાય છે. જુલાઇમાં, જ્યારે મુંજા ઘાસના જૂના છોડમાંથી નવા છોડની કળીઓ અને મૂળ ફૂટે છે, ત્યારે છોડને કળીઓ સાથે જડમૂળથી ઉપાડો અને તેને ક્યારાઓ, ટેકરાઓ અને ઢોળાવવાળા વિસ્તારોમાં વાવો.
નવા મૂળમાંથી ઉગતા છોડ 2 મહિનામાં સંપૂર્ણ પરિપક્વ થઈ જાય છે, છોડ રોપવા માટે એક ફૂટ ઊંડો, એક ફૂટ લાંબો અને એક ફૂટ પહોળો ખાડો ખોદવો જોઈએ. ખાડાઓ વચ્ચેનું અંતર બે થી અઢી ફૂટ હોવું જોઈએ, હેક્ટર દીઠ 30-35 હજાર છોડ વાવી શકાય છે. ખેતરમાં છોડ રોપ્યા પછી, તેને 2 મહિના સુધી ચરતા પ્રાણીઓથી સુરક્ષિત રાખવા જોઈએ. શુષ્ક વિસ્તારોમાં છોડ રોપ્યા પછી પાણી આપવું આવશ્યક છે. આના કારણે છોડ લીલા અને સ્વસ્થ રહે છે અને મૂળનો વિકાસ સારી રીતે થાય છે.
સિંચાઈ
મુંજાના છોડના મૂળને વધારે પાણીની જરૂર પડતી નથી, જમીનમાં વધુ પડતો ભેજ મૂળ માટે હાનિકારક છે. આ કારણે તેમનો વિકાસ પણ ધીમો પડી શકે છે, આવી સ્થિતિમાં મુંજાની ખેતી દુષ્કાળગ્રસ્ત વિસ્તારો માટે ખૂબ જ ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે.
લણણી
લગભગ 12 મહિના પછી પ્રથમ વખત મુંજાને મૂળથી 30 સેમી ઉપર કાપવો જોઈએ. આના કારણે ત્યાં વધુ ફુટ થાય છે, સામાન્ય રીતે મુંજાની ખેતીમાં રાસાયણિક ખાતરની જરૂર પડતી નથી, પરંતુ જો મુંજાના છોડનો વિકાસ દેખાતો ન હોય તો હેક્ટર દીઠ 15-20 ટન દેશી ખાતર આપી શકાય છે.
ઉત્પાદન
જ્યારે સંપૂર્ણ રીતે વિકસિત થાય છે, ત્યારે મુંજાના છોડમાંથી 30 થી 50 કળીઓના મૂળનો ગુચ્છો બને છે. સામાન્ય રીતે મુંજા ઘાસ 30 થી 35 વર્ષ સુધી આવા ગુચ્છોમાંથી ઉત્પન્ન થાય છે. વિકસિત મુંજાના ગુચ્છામાંથી દર વર્ષે કાપણી કરવી જોઈએ, આમ કરીને વધુ કમાણી કરી શકાય છે, જ્યારે મુંજા ઘાસ હજુ પણ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં 7 થી 10 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના ભાવે મળે છે.
