ડેરી ઉદ્યોગ સાથે સંકળાયેલા ખેડૂતોની આવક વધારવા માટે સરકારની નવી યોજના, જાણો તેના વિશે
દુરના ગામો અને દુર્ગમ વિસ્તારોમાં હવે પશુપાલકોને તેમના પશુઓની સારવાર માટે ભટકવું નહીં પડે. તેમના માટે પણ એમ્બ્યુલન્સ સેવા શરૂ કરવામાં આવશે. પશુપાલન અને ડેરી ક્ષેત્રના વિકાસ માટે આ એક મોટું પગલું છે.
પશુપાલન અને ડેરી વિભાગ (DAHD) એ ‘વન હેલ્થ કન્સેપ્ટ ટુ પ્રેક્ટિકલિટી’ વિષય પર દરેકનો અભિપ્રાય માંગ્યો છે. આ દ્વારા દેશમાં વન હેલ્થ ઇકોસિસ્ટમના (One health Ecosystem) મુખ્ય હોદ્દેદારોને સાથે લાવવામાં આવ્યા. આ એક એવું મંચ હતું જેમાં હિસ્સેદારોએ પડકારો, તકો, ખામીઓ, પરંપરાગત અશક્તિઓ, આગામી પગલાઓ અને દેશમાં વન આરોગ્ય પહેલના કાર્યક્ષમ અને અસરકારક અમલીકરણ માટે આગળના માર્ગ પર ચર્ચા કરી હતી.
પશુપાલન અને ડેરી વિભાગના સચિવ અતુલ ચતુર્વેદીએ કહ્યું કે પ્રાણીઓનું સ્વાસ્થ્ય એવું છે કે જેનો માનવ આરોગ્ય અને પર્યાવરણ સાથે અતુટ સંબંધ છે. આ પ્રકારે, પશુ આરોગ્યના અસરકારક સંચાલને માણસોમાં રોગના ફેલાવાને રોકવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. આ રીતે નોંધપાત્ર પૈસાની બચત થાય છે જેનો ઉપયોગ આખરે મનુષ્યમાં ચેપને રોકવા અને લડવા માટે થશે.
શું છે વન હેલ્થ સપોર્ટ યૂનિટ?
વન હેલ્થ સપોર્ટ યૂનિટ (One health support unit, OHSU) ની સ્થાપના દ્વારા એક આરોગ્ય માળખાને અસરકારક રીતે અમલમાં લાવવા માટે પશુપાલન અને ડેરી વિભાગની આ પહેલ છે. જે અંતર્ગત પશુઓના આરોગ્યને વધુ સારી રીતે સંચાલિત કરવા અને રાષ્ટ્રીય સ્તરે રોગોને ઘટાડવાની પ્રણાલીગત ક્ષમતાને મજબૂત બનાવવામાં આવશે.
વન હેલ્થને અસરકારક રીતે લાગુ કરવા માટે પશુધન આરોગ્ય, માનવ આરોગ્ય, વન્યજીવન આરોગ્ય, પર્યાવરણીય આરોગ્ય અને તકનીકી સહિત – જાહેર અને ખાનગી બંને ક્ષેત્રના સહયોગ અને શક્તિની જરૂર છે.
આ ઉપરાંત, સ્થાનિક, રાષ્ટ્રીય અને વૈશ્વિક સ્તરે આ આરોગ્ય પડકારોને પહોંચી વળવા માટે ભંડોળની જરૂર છે જેથી યોગ્ય ઉકેલો વિકસાવી શકાય.
પ્રાણીઓ માટે એમ્બ્યુલન્સ
હવે મનુષ્ય જેમ જ પ્રાણીઓ માટે એમ્બ્યુલન્સ સેવા શરૂ કરવામાં આવશે. દુર્ગમ ગામો અને દુર્ગમ વિસ્તારોમાં હવે પશુપાલકોને તેમના પશુઓની સારવાર માટે ભટકવું નહીં પડે. તેમના માટે પણ એમ્બ્યુલન્સ સેવા શરૂ કરવામાં આવશે. પશુપાલન અને ડેરી ક્ષેત્રના (Animal Husbandry and Dairy) વિકાસ માટે આ એક મોટું પગલું છે.
સરકારે પશુપાલન વિકાસ યોજનાની જાહેરાત કરી છે. જે અંતર્ગત અંદાજીત રૂપિયા 54,618 કરોડનું રોકાણ થશે. તેમણે કહ્યું કે આ નિર્ણય ગ્રામીણ ભારતના વિકાસ સાથે સંબંધિત છે. આનાથી ખેડુતો અને પશુધન ખેડુતોનું જીવન બદલાશે. કેન્દ્ર સરકાર આ પર 9800 કરોડ રૂપિયા ખર્ચ કરશે.
દેશની કૃષિ અર્થવ્યવસ્થામાં (Economy) ડેરી ક્ષેત્રનું યોગદાન 28 ટકા છે. વાર્ષિક આશરે 8 લાખ કરોડ રૂપિયાનું ટર્નઓવર થાય છે. ભારત વિશ્વનો સૌથી મોટો દૂધ ઉત્પાદક દેશ છે. વર્ષ 2018 માં, 176.3 મિલિયન ટન દૂધનું ઉત્પાદન થયું હતું. વિશ્વના કુલ દૂધ ઉત્પાદનમાં ભારતનો હિસ્સો આશરે 20 ટકા છે.
ભારતમાં દરરોજ આશરે 50 કરોડ લિટર દૂધનું ઉત્પાદન થાય છે. આમાંથી, આશરે 20 ટકા લોકો સંગઠિત અને 40 ટકા અસંગઠિત ક્ષેત્રમાંથી ખરીદે છે. આશરે 40 ટકા દૂધનો ખેડૂત પોતે જ ઉપયોગ કરે છે. 20 મી પશુધન ગણતરી મુજબ, દેશમાં માદા પશુઓ (ગાયની કુલ સંખ્યા) 145.12 મિલિયન હોવાનો અંદાજ છે. જે ગત વસ્તી ગણતરી (2012) કરતા 18.0 ટકા વધારે છે. જ્યારે પશુધનની કુલ વસ્તી 535.78 મિલિયન છે.
આ પણ વાંચો: Surat : જયારે આક્રિકન આરોપીએ સુરત પોલીસને કહ્યું “જય માતાજી”