
આજના સમયમાં બચત કરવી ઘણા લોકો માટે એક મોટો પડકાર બની ગઈ છે. ખર્ચમાં સતત વધારો, EMIનું ભારણ, બદલાતી જીવનશૈલી, અનેક સબ્સ્ક્રિપ્શન સેવાઓ, સોશિયલ મીડિયા પર થતી સરખામણી અને નોકરી ગુમાવવાનો ડર – આ બધા કારણો બચતને મુશ્કેલ બનાવે છે. તેમ છતાં, સાચી યોજના અને નિયમિત બચતની ટેવ અપનાવવાથી બચત અશક્ય નથી.
અમામાંથી મોટાભાગના લોકોએ પોતાના બાળપણમાં માતા-પિતાને ઘરના ખર્ચનું સંચાલન કરતા, બાળકોને શિક્ષણ આપતા અને સાથે સાથે દર મહિને થોડા પૈસા બચાવતા જોયા છે. તે સમયગાળામાં આજ જેવી બજેટિંગ એપ્સ કે બહુવિધ આવકના સ્ત્રોત ઉપલબ્ધ નહોતા. છતાં, બચત કરવી તેમની જીવનશૈલીનો સામાન્ય ભાગ હતી.
આજે પગાર પહેલાં કરતાં ઘણો વધારે છે અને નાણાં વ્યવસ્થાપન અંગેની માહિતી સરળતાથી ઉપલબ્ધ છે. છતાં, બચત કરવી હજુ પણ મુશ્કેલ લાગે છે. માસિક પગાર આવે છે, પરંતુ ખબર જ નથી પડતી કે તે ક્યાં અને કેવી રીતે પૂરો થઈ જાય છે. ખર્ચ ખાસ વધારે લાગતો નથી, પરંતુ મહિનાના અંતે બચત શૂન્ય હોય છે. આ સ્થિતિ ભવિષ્ય અંગે ભય અને અસુરક્ષા ઊભી કરે છે. હકીકતમાં, પૈસાની દુનિયા હવે સંપૂર્ણપણે બદલાઈ ગઈ છે. આપણા ખર્ચ કરવાની આદતો, અપેક્ષાઓ અને દબાણો અગાઉની પેઢી કરતાં ઘણાં અલગ છે.
આજે આપણે આપણા માતા-પિતા કરતાં ઘણું વધારે કમાઈએ છીએ, છતાં મહિનાના અંત સુધીમાં પૈસા ગાયબ થઈ જાય છે. પહેલાં ભાડું, કરિયાણા, બાળકોનું શિક્ષણ અને અન્ય ખર્ચ એક જ આવકમાંથી સરળતાથી સંભવ બનતા હતા અને બચત પણ થતી હતી. આજે બે કમાતા સભ્યો હોવા છતાં બચત કરવી મુશ્કેલ બની છે. કારણ કે ભાડું આવકના લગભગ 30 ટકા સુધી પહોંચી ગયું છે. સાથે સાથે શાળા અને આરોગ્ય સંબંધિત ખર્ચમાં પણ ભારે વધારો થયો છે, જેના કારણે બચત માટે બહુ ઓછું બાકી રહે છે.
પહેલાં મોંઘા સ્માર્ટફોન, હાઈ-સ્પીડ ઇન્ટરનેટ, OTT પ્લેટફોર્મ, ફૂડ ડિલિવરી એપ્સ અથવા ફિટનેસ સબ્સ્ક્રિપ્શન માટે દર મહિને ચુકવણી કરવી પડતી નહોતી. આજે ₹199 કે ₹299 જેવા નાના ખર્ચાઓ મહિનાના અંતે હજારો રૂપિયામાં બદલાઈ જાય છે. આ નાના ખર્ચો ધીમે ધીમે બચતને ખાઈ જાય છે અને આપણને ખબર પણ નથી પડતી કે પૈસા ક્યાં ગયા.
અગાઉ લોકો પહેલા બચત કરતા હતા અને પછી મોટી વસ્તુઓ ખરીદતા હતા. આજે સ્થિતિ ઉલટી છે. પહેલા EMI ભરવામાં આવે છે અને બચત છેલ્લે રહે છે. EMI પર ₹70,000નો ફોન સસ્તો લાગે છે, પરંતુ જ્યારે ઘર, કાર અને અન્ય લોનના EMI જોડાય છે, ત્યારે તે આવકનો મોટો ભાગ લઈ લે છે. પરિણામે, EMI બચતનું સ્થાન લઈ લે છે.
અગાઉ લોકો પોતાની સરખામણી પડોશીઓ અથવા ઓળખીતાઓ સાથે કરતા હતા. આજે સોશિયલ મીડિયા પર હજારો લોકોની ચમકદાર જીવનશૈલી જોવી પડે છે. ભવ્ય ઘર, વિદેશ પ્રવાસ અને મોંઘી કાર. આ સરખામણી આપણને જરૂર ન હોવા છતાં ખર્ચ કરવા મજબૂર કરે છે, ફક્ત ‘પાછળ રહી ન જઈએ’ એ ડરથી.
પહેલાં લોકો 20થી 30 વર્ષ સુધી એક જ નોકરીમાં સ્થિરતા સાથે કામ કરતા હતા. આજે કોઈપણ સમયે નોકરી જવાની શક્યતા રહે છે. ફ્રીલાન્સિંગ, કોન્ટ્રાક્ટ આધારિત નોકરીઓ અને વારંવાર નોકરી બદલાવાની અનિશ્ચિતતા લોકોમાં ભવિષ્ય અંગે ભય ઊભો કરે છે. આ ભયને કારણે લોકો લાંબા ગાળાના રોકાણથી દૂર રહે છે અને બચત કરવાનું ટાળે છે.
ઘણા લોકો એવું વિચારે છે કે આવતા વર્ષે બચત શરૂ કરીશું. પરંતુ એક વર્ષનો વિલંબ પણ લાખો રૂપિયાની ચક્રવૃદ્ધિ કમાણી ગુમાવી શકે છે. બચત અને રોકાણ માટે અનેક વિકલ્પો ઉપલબ્ધ હોવા છતાં, નિર્ણય લેવાની મૂંઝવણમાં વર્ષો વેડફાઈ જાય છે.
ખર્ચમાં વધારો, EMIનું ભારણ, જીવનશૈલીનું દબાણ, સબ્સ્ક્રિપ્શન ખર્ચ, સોશિયલ સરખામણી અને નોકરીની અનિશ્ચિતતા – આ બધા છતાં બચત અશક્ય નથી. જરૂરી છે સ્માર્ટ પ્લાનિંગ, યોગ્ય પ્રાથમિકતાઓ અને નિયમિત બચતની મજબૂત ટેવ.
રિલાયન્સના શેરમાં વર્ષ-દર-વર્ષે આટલો મોટો ઉછાળો.. જાણવા માટે અહીં ક્લિક કરો..