MSME ક્ષેત્રમાં નોકરીઓ 23 કરોડને પાર, જીતન રામ માંઝીએ આંકડો કર્યો જાહેર
આર્થિક સર્વે 2023-24 અનુસાર કૃષિ નોકરીઓનો હિસ્સો 45 ટકાથી વધુ રહ્યો છે. જે લગભગ 25-29 કરોડ નોકરીઓની સમકક્ષ છે. 2020 થી MSME માં નોકરીઓની સંખ્યામાં વધારો થયો છે, પરંતુ ઘણા MSME બંધ થવાને કારણે નોકરીઓ પણ છીનવાઈ ગઈ છે.
સરકારમાં નોંધાયેલા સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગો (MSME) દ્વારા નોંધાયેલી કુલ નોકરીઓનો આંકડો 23 કરોડને વટાવી ગયો છે. MSME મંત્રાલયના અધિકૃત ડેટા અનુસાર સરકારના ઉદ્યોગમ પોર્ટલ પર નોંધાયેલા 5.49 કરોડ MSMEએ 23.14 કરોડ નોકરીઓ નોંધાવી છે, જે ગયા વર્ષે ઓગસ્ટ સુધીમાં 2.33 કરોડ નોંધાયેલા MSME દ્વારા સર્જાયેલી 13.15 કરોડ નોકરીઓથી વધારે છે. જે છેલ્લા 15 મહિનામાં 10 કરોડ નોકરીઓ વધારી છે.
5.23 કરોડ મહિલા રોજગાર પણ સામેલ
એન્ટરપ્રાઇઝ સર્ટિફિકેશન દ્વારા સરકારમાં નોંધાયેલા 2.38 કરોડ અનૌપચારિક સૂક્ષ્મ એકમો દ્વારા કુલ રોજગારમાં 2.84 કરોડ નોકરીઓ અને 5.23 કરોડ મહિલા રોજગારનો પણ સમાવેશ થાય છે. કુલ નોંધાયેલા એકમોમાંથી 5.41 કરોડ સૂક્ષ્મ સાહસો છે, જ્યારે નાના સાહસો 7.27 લાખ અને મધ્યમ ઉદ્યોગો માત્ર 68,682 છે. જુલાઈ 2020 માં ઉદ્યમ પોર્ટલની શરૂઆત સમયે 2.8 કરોડ MSME નોકરીઓ નોંધવામાં આવી હતી.
નોન કેપ્ટિવ પાવર જનરેશન અને ટ્રાન્સમિશનમાં 0.07 લાખ
જો કે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોના MSME મંત્રાલયના વાર્ષિક અહેવાલોમાં ટાંકવામાં આવેલા નેશનલ સેમ્પલ સર્વે (2015-16) અનુસાર MSME સેક્ટરમાં 6.33 કરોડ અસંગઠિત બિન-કૃષિ એકમોનો સમાવેશ થાય છે. જેણે 11.10 કરોડ નોકરીઓ (360.41 લાખ) ઊભી કરી છે. મેન્યુફેક્ચરિંગ, નોન-કેપ્ટિવ પાવર જનરેશન અને ટ્રાન્સમિશનમાં 0.07 લાખ, ટ્રેડિંગ અને અન્ય સેવાઓમાં 387.18 લાખ. 362.82 લાખ)ની આવક થઈ છે.
દેશમાં 46.7 મિલિયન નોકરીઓ
RBIના ડેટા અનુસાર FY24માં દેશમાં 46.7 મિલિયન નોકરીઓ (4.67 કરોડ) સર્જાઈ હતી, જે નોકરીઓની કુલ સંખ્યા 643.3 મિલિયન (64.33 કરોડ) પર પહોંચી ગઈ હતી. આર્થિક સર્વે 2023-24 અનુસાર કૃષિ નોકરીઓનો હિસ્સો 45 ટકાથી વધુ રહ્યો છે. જે લગભગ 25-29 કરોડ નોકરીઓની સમકક્ષ છે. 2020 થી MSME માં નોકરીઓની સંખ્યામાં વધારો થયો છે, પરંતુ ઘણા MSME બંધ થવાને કારણે નોકરીઓ પણ છીનવાઈ ગઈ છે.
સંસદમાં ડેટા કર્યો શેર
આ વર્ષે જુલાઈમાં MSME પ્રધાન જીતન રામ માંઝી દ્વારા સંસદમાં શેર કરાયેલ ડેટા અનુસાર 2020 થી 49,342 MSME બંધ થઈ ગયા છે અને MSME બંધ થવાને કારણે કુલ 3,17,641 નોકરીઓ ગુમાવી છે. માંઝીએ લોકસભામાં એક પ્રશ્નના લેખિત જવાબમાં જણાવ્યું હતું કે, “કંપનીના માલિકમાં ફેરફાર, પ્રમાણપત્રની હવે જરૂર નથી, ડુપ્લિકેટ નોંધણી અને આવા અન્ય કારણોને લીધે MSMEs તેમની નોંધણી રદ કરે છે અથવા પોર્ટલ પર બંધ કરે છે.”