Income Tax Return : ITR ફાઇલ કરતા પહેલા, જાણો કયું ફોર્મ તમારા માટે યોગ્ય ? ક્યાંથી ભરશો ફોર્મ અને છેલ્લી તારીખ જાણો અહીં

નાણાકીય વર્ષ 2024-25 શરુ થઈ ગયું છે. તમામ ટેક્સ પેયર યોદ્ધાઓ પોતપોતાની આવકના શસ્ત્રો સાથે ITRની લડાઈમાં કૂદવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. જો તમે પણ આ યુદ્ધમાં કૂદવાનું વિચારી રહ્યા છો અથવા નક્કી કરી લીધું છે, તો તમારે પહેલા એ જાણી લેવું જોઈએ કે આ ITR ભરવા માટે કયુ ફોર્મ તમારા માટે યોગ્ય છે. જો તમે આ પદ્ધતિને જાણ્યા વિના ITR ફાઇલ કરો છો, તો તમને નુકસાન થઈ શકે છે. તે પણ શક્ય છે કે તમારે વધુ ટેક્સ ચૂકવવો પડી શકે છે.

ઈન્કમ ટેક્સ વિભાગે ટેક્સ ભરવા માટે ઓનલાઈન ફોર્મ ઉપલબ્ધ કર્યા છે. મતલબ કે હવે કરદાતા ઇચ્છે તો તેમનું ટેક્સ રિટર્ન ફાઇલ કરી શકશે. વિભાગે નાણાકીય વર્ષ 2023-24 (AY 2024-25) માટે ITR-1, ITR-2, અને ITR-4 ફોર્મ પ્રદાન કર્યા છે. તમને જણાવી દઈએ કે આ તમામ ફોર્મ વ્યક્તિઓ, વ્યાવસાયિકો અને નાના વેપારી લોકો માટે છે. હવે તમામ કરદાતાઓ આ ફોર્મ ભરવા માટે પાત્ર છે. તેઓ તેમના આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરી શકે છે.

છેલ્લી તારીખ કઈ અને કયુ ફોર્મ કોણે ભરવું જોઈએ?

આકારણી વર્ષ 2024-25 માટે ઈન્કમ ટેક્સ રિટર્ન (ITR) ફાઈલ કરવાની છેલ્લી તારીખ 31 જુલાઈ છે. આવી સ્થિતિમાં કરદાતાઓ પાસે હજુ ઘણો સમય છે. જે લોકો પહેલીવાર આવકવેરા રિટર્ન ફાઈલ કરવા જઈ રહ્યા છે, તો તેમને ITR ફોર્મ વિશે સંપૂર્ણ જાણકારી હોવી જોઈએ. ખાસ કરીને ITR ફોર્મ 1 અને ITR ફોર્મ 2 વચ્ચેનો તફાવત જાણવો જરૂરી છે. આવકવેરા દ્વારા કુલ 6 પ્રકારના ITR ફોર્મ ભરવામાં આવે છે. તે બધામાં અલગ-અલગ સુવિધાઓ છે, જેમાંથી સામાન્ય કરદાતાઓ માટે ITR1, ITR2, ITR3 અને ITR4 ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.

ITR ફોર્મ-1

ITR ફોર્મ 1 ને સિમ્પલ ફોર્મ પણ કહેવામાં આવે છે. મોટાભાગના કામ કરતા લોકો આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે ITR ફોર્મ-1નો ઉપયોગ કરે છે. આ સૌથી સામાન્ય રીતે ફાઇલ કરવામાં આવતું ફોર્મ છે. ITR ફોર્મ-1 તે વ્યક્તિગત કરદાતાઓ માટે છે જેમની આવકના સ્ત્રોતો પગાર, પેન્શન, ઘરની સંપત્તિ અને અન્ય સ્ત્રોત છે.

જો કે, ITR ફોર્મ 1 ફાઇલ કરવા માટે કેટલીક શરતો પૂરી કરવી પડશે. જે લોકોની આવક 50 લાખ રૂપિયાથી વધુ છે તેઓ ફોર્મ 1 નો ઉપયોગ કરી શકતા નથી. ઉપરાંત, આવક ફક્ત ઘરની સંપત્તિમાંથી જ આવવી જોઈએ. આ સિવાય કૃષિ આવક રૂપિયા 5 હજારથી વધુ ન હોવી જોઈએ. જો આમાંથી કોઈ શરત તમને લાગુ પડતી હોય તો તે વ્યક્તિ ફોર્મ-1 ભરી શકશે નહીં.

ITR ફોર્મ-2

50 લાખથી વધુની કમાણી કરનારા લોકો ITR ફોર્મ 2 નો ઉપયોગ કરી શકે છે. જો તમે કોઈ કંપનીના ડિરેક્ટર છો અથવા નાણાકીય વર્ષ દરમિયાન અનલિસ્ટેડ ઇક્વિટી શેર્સમાં રોકાણ કર્યું છે, તો તમે ITR ફોર્મ-2 પર રિટર્ન ફાઇલ કરી શકો છો. ઉપરાંત, જેમની પાસે કેપિટલ ગેઇનમાંથી આવક છે, જેઓ એક કરતાં વધુ ઘરની મિલકતમાંથી પૈસા કમાય છે, જેમની પાસે વિદેશમાંથી આવક છે અથવા વિદેશી મિલકત છે, તેઓ પણ ITR ફોર્મ-2 પર રિટર્ન ફાઇલ કરી શકે છે. જો કે, પગાર અને પેન્શનવાળા લોકો પણ આમાં આવે છે.

ITR ફોર્મ-3

આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરવા માટે, ITR ફોર્મ-3નો ઉપયોગ ફક્ત તે લોકો જ કરી શકે છે જેમની આવક વ્યવસાય અથવા કોઈપણ વ્યવસાયથી છે. જો તમે નાનો વ્યવસાય પણ કરો છો, તો તમે ITR ફોર્મ-3 પર રિટર્ન ફાઇલ કરી શકો છો. આ સિવાય જો તમે ફ્રીલાન્સ આર્ટિસ્ટ અને કન્સલ્ટન્ટ છો, તો તમે ITR ફોર્મ-3નો પણ ઉપયોગ કરી શકો છો.

ITR ફોર્મ-4

ITR ફોર્મ-4 સુગમ ફોર્મના નામથી પ્રખ્યાત છે. જે વ્યક્તિનું બિઝનેસ ટર્નઓવર રૂ. 50 લાખથી વધુ અને રૂ. 2 કરોડ સુધીનું છે તે ITR ફોર્મ-4નો ઉપયોગ કરી શકે છે. તે ITR ફોર્મ-4 પર આવકવેરા રિટર્ન ફાઇલ કરી શકે છે.