મધ કેમ બગડતું નથી અને મધમાખી તેને કેવી રીતે બનાવે છે ? કેવી રીતે છે આટલું અસરકારક, આ છે તેની પાછળનું વિજ્ઞાન
મધ એકત્રિત કરવા માટે, મધમાખી ફૂલોનો રસ ચૂસે છે. આ રસમાં અનેક પ્રકારની ખાંડ, પ્રોટીન અને અન્ય રસાયણો હોય છે. તેનો કેટલોક ભાગ પાણીનો પણ બનેલો છે.
અસલી મધ વર્ષોના વર્ષો સુધી બગડતું નથી. ક્યારેય વિચાર્યું છે કે આવું કેમ થાય છે? વિજ્ઞાન કહે છે કે મધમાં એવા તત્વો હોય છે જે તેને ખાસ બનાવે છે. આ જાણવા માટે પહેલા એ સમજવું જરૂરી છે કે મધ કેવી રીતે બને છે અને તેમાં ઘણી બધી વિશેષતાઓ સામેલ છે. તેનું સંપૂર્ણ વિજ્ઞાન જાણીએ.(PS: Pinterest)
મધ એકત્રિત કરવા માટે, મધમાખી ફૂલોનો રસ ચૂસે છે. આ રસમાં અનેક પ્રકારની ખાંડ, પ્રોટીન અને અન્ય રસાયણો હોય છે. તેનો કેટલોક ભાગ પાણીનો પણ બનેલો છે. તેમાં ખાસ કરીને સુક્રોઝ ખાંડ હોય છે જે ઘરમાં હાજર ખાંડ જેવી જ હોય છે. મધમાખી ફૂલોના રસને ભેગો કરીને શરીરમાં ભેગું કરે છે. આ પછી, તેમના શરીરમાં હાજર ગ્રંથિમાંથી ઉત્સેચકો બહાર નીકળી જાય છે અને આ રસમાં ભળી જાય છે. (PS: Pinterest)
ફૂલોના રસ અને ઉત્સેચકોને મિશ્રિત કર્યા પછી, તે મધમાં ફેરવાય છે. ઉત્સેચકો મેળવ્યા પછી, સુક્રોઝ ગ્લુકોઝ અને ફ્રુક્ટોઝમાં તૂટી જાય છે. આ મધ મધપૂડામાં એકત્રિત કરવામાં આવે છે. વિજ્ઞાન કહે છે કે મધમાં બહુ ઓછું પાણી હોય છે. તેથી જ તે પાણી ખેંચે છે. જ્યારે પણ તેમાં બેક્ટેરિયા પહોંચે છે, ત્યારે કુદરતી રીતે મધ તેનું બધું પાણી ખેંચી લે છે, જેથી મધ બગડતું નથી અને બેક્ટેરિયા મરી જાય છે. (BBC science)
હેલ્થલાઇનના રિસર્ચ રિપોર્ટ મુજબ મધમાખીના શરીરમાંથી એક ખાસ પ્રકારનું એન્ઝાઇમ ગ્લુકોઝ ઓક્સિડેઝ નીકળે છે જે મધમાં જોવા મળે છે. આ એન્ઝાઇમ મધમાં બેક્ટેરિયાના વિકાસને રોકવામાં મદદ કરે છે. મધ સંપૂર્ણ રીતે તૈયાર થતાં તેમાં હાઇડ્રોજન પેરોક્સાઇડ નામનું કેમિકલ બને છે, જે બેક્ટેરિયાને તેના સુધી પહોંચતા પણ રોકે છે. (PS: Discover Magazine)
એક પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શું તમામ પ્રકારના મધની ગુણવત્તા એક સરખી હોય છે? વિજ્ઞાન કહે છે કે મધની ગુણવત્તા ઘણી બાબતો પર નિર્ભર કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, મધમાખીની પ્રજાતિ, ફૂલની પ્રજાતિ જેમાંથી રસ એકત્ર કરવામાં આવ્યો છે. સામાન્ય રીતે, મધમાં 80 ટકા ખાંડ અને 18 ટકા પાણી હોય છે, તેથી તે બગડતું નથી. (PS: Pinterest)