Body shivering : ઠંડી લાગે તો શરીર ધ્રુજવા કેમ લાગે છે ? શું તમે જાણો છો આ કારણ ?
શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે જ્યારે આપણને ઠંડી લાગે છે ત્યારે શા માટે આપણે ધ્રુજવા લાગીએ છીએ? તેની પાછળનું વૈજ્ઞાનિક કારણ ખૂબ ઓછા લોકો જાણે છે. જ્યારે આપણે ઠંડા વાતાવરણમાં હોઈએ છીએ અથવા બીમાર હોઈએ છીએ, ત્યારે આપણું શરીર તેના આંતરિક તાપમાનને જાળવી રાખવા માટે સંઘર્ષ કરે છે.
શું તમે ક્યારેય વિચાર્યું છે કે જ્યારે આપણને ઠંડી લાગે છે ત્યારે શા માટે આપણે ધ્રુજવા લાગીએ છીએ? તેની પાછળનું વૈજ્ઞાનિક કારણ ખૂબ ઓછા લોકો જાણે છે. જ્યારે આપણે ઠંડા વાતાવરણમાં હોઈએ છીએ અથવા બીમાર હોઈએ છીએ, ત્યારે આપણું શરીર તેના આંતરિક તાપમાનને જાળવી રાખવા માટે સંઘર્ષ કરે છે.
આપણું શરીર ચોક્કસ તાપમાન પર શ્રેષ્ઠ રીતે કામ કરે છે અને જ્યારે આ તાપમાન ઓછું થવા લાગે છે ત્યારે શરીર તેને વધારવા માટે ઘણી પદ્ધતિઓ અપનાવે છે. આ પદ્ધતિઓમાંની એક ધ્રુજારી છે. ચાલો તેના વિશે વિગતવાર સમજીએ
ધ્રુજારી એ ખરેખર આપણા શરીરનો સ્વચાલિત પ્રતિભાવ છે. જ્યારે આપણું શરીર ઠંડક અનુભવે છે, ત્યારે મગજ એક સંદેશ મોકલે છે જેના કારણે સ્નાયુઓ ઝડપથી સંકોચાય છે અને વિસ્તરે છે. આ ઝડપી સંકોચન અને વિસ્તરણ ધ્રુજારી તરીકે અનુભવાય છે.
તમારે ધ્યાન રાખવું જોઈએ કે શરીર ચોક્કસ તાપમાને કામ કરે છે. આ તાપમાન આશરે 37 ડિગ્રી સેલ્સિયસ અથવા 98.6 ડિગ્રી ફેરનહીટ છે. બહાર ગરમી હોય કે ઠંડી, આપણું શરીર આ તાપમાનને જાળવી રાખવાનો પૂરો પ્રયાસ કરે છે, પરંતુ જ્યારે આપણા શરીરનું તાપમાન આ સામાન્ય સ્તરથી ઉપર જાય છે ત્યારે આપણને તાવ આવે છે. તાવ એટલે કે આપણું શરીર કોઈ રોગ સામે લડી રહ્યું છે.
જ્યારે આપણા સ્નાયુઓ ઝડપથી સંકુચિત થાય છે અને વિસ્તરે છે, તે શારીરિક પ્રવૃત્તિ જેવું છે, તેથી તે દરમિયાન ઊર્જાનો ઉપયોગ થાય છે જે શરીરમાં ગરમી ઉત્પન્ન કરે છે. આ ગરમી આપણા શરીરનું તાપમાન વધારવામાં મદદ કરે છે. ધ્રુજારી વખતે પણ લોહીનો પ્રવાહ વધે છે. જ્યારે લોહી આપણા શરીરના વિવિધ ભાગોમાં ઝડપથી વહે છે, ત્યારે તે શરીરના મુખ્ય ભાગને ગરમ રાખવામાં મદદ કરે છે.
ધ્રુજારી દરમિયાન આપણું શરીર વધુ ઊર્જા વાપરે છે. આ ઊર્જા આપણા શરીરમાં હાજર ચરબીને બાળીને મેળવવામાં આવે છે. અમે ધ્રુજારીને સંરક્ષણ પદ્ધતિ તરીકે પણ જોઈ શકીએ છીએ. આપણા શરીરને ઠંડીથી બચાવવા માટે આ એક કુદરતી રીત છે. જ્યારે આપણે ઠંડા વાતાવરણમાં હોઈએ છીએ, ત્યારે ધ્રુજારી આપણા શરીરને ગરમ રાખવામાં મદદ કરે છે અને હાયપોથર્મિયા થવાથી અટકાવે છે.
હાયપોથર્મિયા એવી સ્થિતિ છે જેમાં શરીરનું તાપમાન ખૂબ જ ઓછું થઈ જાય છે અને ઘણા કિસ્સાઓમાં તે જીવલેણ બની શકે છે. ધ્રુજારી એક સામાન્ય પ્રક્રિયા છે, પરંતુ કેટલાક કિસ્સાઓમાં તે ગંભીર રોગની નિશાની પણ હોઈ શકે છે.
જો તમને સતત ધ્રુજારી આવે છે અને તેની સાથે તમને તાવ, શરદી કે અન્ય કોઈ લક્ષણો પણ લાગે છે, તો તરત જ ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જરૂરી છે.