શું છે ‘ફ્રેન્ડ શોરિંગ’ની વ્યૂહરચના જેને અમેરિકાએ ભારતને અપનાવવાનું કહ્યું?
આખી દુનિયામાં ફ્રેન્ડશોરિંગને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત થઈ રહી છે. તાજેતરમાં ભારત આવેલા અમેરિકન ટ્રેઝરી સેક્રેટરી જેનેટ યેલેને પણ આ વાતની હિમાયત કરી છે. તેમણે ભારતને મિત્રતાની વ્યૂહરચના અપનાવવા કહ્યું. જાણો શું છે ફ્રેન્ડશોરિંગ જેની ચર્ચા આખી દુનિયામાં થઈ રહી છે.
પહેલા ચીનથી ફેલાયેલા કોરોનાની વિશ્વ અર્થવ્યવસ્થા પર ખરાબ અસર પડી. અને હવે રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે યુદ્ધ. બંનેના કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં ઉત્પાદનોની સપ્લાય લેન ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થઈ. આવી અસરને રોકવા માટે, આખી દુનિયામાં ફ્રેન્ડ શોરિંગને પ્રોત્સાહન આપવાની વાત થઈ રહી છે. તાજેતરમાં ભારત આવેલા અમેરિકન ટ્રેઝરી સેક્રેટરી જેનેટ યેલેને પણ આ વાતની હિમાયત કરી છે. તેમણે ભારતને મિત્રતાની વ્યૂહરચના અપનાવવા કહ્યું. જાણો શું છે ફ્રેન્ડ શોરિંગ જેની ચર્ચા આખી દુનિયામાં થઈ રહી છે.
ફ્રેન્ડ શોરિંગ એ એક વ્યૂહરચના છે જેમાં એક દેશ કાચા માલની ખરીદીથી લઈને બીજા દેશ સાથે ઉત્પાદનોની સપ્લાય કરવા માટે કો-ઓર્ડિનેટ કરે છે જ્યાં સપ્લાય ચેઈન ભંગાણનું કોઈ જોખમ નથી. જે દેશમાં રાજકીય અસ્થિરતાનું જોખમ ઓછું હોય અને જ્યાં બે દેશોના વેપાર પર પ્રતિકૂળ અસર પડે તેવી ઘટનાઓનું જોખમ ઓછું હોય. અમેરિકા ફ્રેન્ડ શોરિંગને પ્રોત્સાહન આપવા માટે કામ કરી રહ્યું છે, જે અન્ય દેશોને પોતાને ત્યાં બિઝનેસ શરૂ કરવાની તક આપી રહ્યું છે.
ફ્રેન્ડ શોરિંગની વ્યૂહરચના અપનાવવાથી શું ફાયદો થાય છે, ચાલો હવે સમજીએ. જ્યાં વસ્તુઓ સ્થિર છે તેવા દેશો સાથે વેપાર વધારવાથી અર્થતંત્ર પર સકારાત્મક અસર પડે છે. કાચા માલની આયાત અને ઉત્પાદનોની નિકાસ પર ખરાબ અસર થતી નથી. આ વાતને ભારત અને અમેરિકાના સંદર્ભમાં સમજીએ તો બંને દેશોના વેપાર સંબંધો પહેલા કરતા વધુ સારા થશે. તેનાથી બંને દેશોની અર્થવ્યવસ્થા પર સકારાત્મક અસર પડશે.
તમામ ફાયદાઓ વચ્ચે ફ્રેન્ડ શોરિંગ વ્યૂહરચના અપનાવવાના કેટલાક જોખમો પણ જણાવવામાં આવ્યા છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ વ્યૂહરચના વિશ્વને અલગ કરી શકે છે. જો આવું થાય તો ઘણા દેશો માનવતાના ભલા માટે સાથે મળીને કામ કરવાનું બંધ કરી શકે છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં, તેની નકારાત્મક અસર જોવા મળે છે.
એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે લાંબા ગાળે તેની નકારાત્મક અસર પડી શકે છે. આ એક ઉદાહરણ દ્વારા સમજી શકાય છે. ધારો કે કોઈ કંપની લિથિયમ અથવા કોમ્પ્યુટર ચિપ્સ માટે કોઈ એક દેશ પર નિર્ભર છે, તો થોડા સમય પછી તે એકલતા અનુભવવા લાગે છે કારણ કે તે ફક્ત ફ્રેન્ડ શોરિંગ દેશ સાથે જ કામ કરી રહ્યા હશે.