Year Ender 2021: મીરાબાઇ ચાનૂના મેડલથી ભારતીય વેઇટલીફ્ટીંગમાં ચાંદી, ડોપિંગ-કરપ્શને લગાવ્યો ડાઘ
Year Ender 2021: વેઈટલિફ્ટિંગની દુનિયામાંથી વર્ષ 2021માં ભારત માટે સારા સમાચાર આવ્યા હતા પરંતુ તેનું ભવિષ્ય અંધકારમય જણાય છે.
રિયોથી ટોક્યો ઓલિમ્પિક સુધી ક્યારેય હાર ન માનવાની મીરાબાઈ ચાનુ (Mirabai Chanu) ની ભાવનાએ ભારતીય વેઈટલિફ્ટર્સ (Indian Weightlifter) ને 2021માં ઓલિમ્પિક સિલ્વર મેડલના રૂપમાં તેની સૌથી યાદગાર ભેટ આપી. પરંતુ વર્ષોના શાસન અને ડોપિંગ સંબંધિત સમસ્યાઓને કારણે ઓલિમ્પિકમાં રમતનું ભવિષ્ય અનિશ્ચિત લાગે છે. આ સાથે ભારત બાકીના ખેલાડીઓની પણ મોટી ટૂર્નામેન્ટમાં સફળ થવાની રાહ જોઈ રહ્યું છે.
2016 માં રિયો ઓલિમ્પિકમાં એક વખત યોગ્ય વજન ઉપાડવામાં નિષ્ફળ થયા પછી આંસુને વિદાય આપનાર મીરાબાઈએ ટોક્યોમાં ઐતિહાસિક સિલ્વર મેડલ જીતીને તે ઘા રૂઝાવી દીધા. કોરોના રોગચાળાને કારણે ઓલિમ્પિક એક વર્ષ માટે મુલતવી રાખવાને કારણે તેની તૈયારીઓમાં વિક્ષેપ પડ્યો હતો, પરંતુ તેની ઇચ્છા પર અસર થઈ ન હતી. ક્લીન એન્ડ જર્કમાં નવા વર્લ્ડ રેકોર્ડ સાથે તેણે એપ્રિલમાં એશિયન ચેમ્પિયનશિપમાં નવા રાષ્ટ્રીય રેકોર્ડ સાથે બ્રોન્ઝ મેડલ જીત્યો હતો. તેણે ક્લીન એન્ડ જર્કમાં 119 કિલો અને સ્નેચમાં 86 કિલો વજન ઉપાડ્યું. મીરાબાઈ પાસે હવે એશિયન ગેમ્સ સિવાય તમામ મોટી ટુર્નામેન્ટમાં મેડલ છે.
ટોક્યો ઓલિમ્પિકમાં જ્યારે તેણે પહેલા જ દિવસે ભારતનું ખાતું ખોલાવ્યું ત્યારે દેશભરમાં ઉત્સાહની લહેર દોડી ગઈ હતી. રિયો ગેમ્સ પહેલા, મીરાબાઈએ ઓલિમ્પિક રિંગના આકારમાં તેની માતાના ડાયસ પહેરીને 49 કિગ્રા વર્ગમાં સિલ્વર મેડલ જીત્યો હતો. મણિપુરના ઈમ્ફાલથી 20 કિમી દૂર એક નાના ગામમાં ગરીબ પરિવારમાં જન્મેલા મીરાબાઈનું બાળપણ આસપાસની ટેકરીઓ પરથી લાકડા કાપવામાં અથવા તળાવમાંથી ડબ્બામાં પાણી ભરવામાં વીત્યું હતું. તેણે ઓલિમ્પિકમાં 202 કિલો વજન ઉઠાવીને ઈતિહાસ રચ્યો હતો. સિડની ઓલિમ્પિક્સ 2000માં કર્ણમ મલ્લેશ્વરીના બ્રોન્ઝ મેડલ પછી ઓલિમ્પિક વેઈટલિફ્ટિંગમાં ભારતનો આ પહેલો મેડલ હતો.
વેઈટલિફ્ટિંગમાં ભારતને પડકાર આપનારી એકમાત્ર મીરાબાઈ હતી. બીજી તરફ, ભવિષ્યના સ્ટાર ગણાતા જેરેમી લાલરિનુંગા માટે આ વર્ષ મિશ્ર રહ્યું હતું. 67 કિગ્રા વર્ગમાં એશિયન ચેમ્પિયનશિપ દરમિયાન ઘૂંટણની ઈજાને કારણે તે ઓલિમ્પિક માટે ક્વોલિફાય થઈ શક્યો ન હતો. જોકે મિઝોરમના યુવકે વર્ષના અંતે કોમનવેલ્થ ચેમ્પિયનશિપમાં ગોલ્ડ મેડલ જીત્યો હતો. તેણે બર્મિંગહામ કોમનવેલ્થ ગેમ્સ 2022 માટે પણ ક્વોલિફાય કર્યું હતું. મે મહિનામાં જુનિયર વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશિપમાં સિલ્વર મેડલ જીતનાર અચિંતા શ્યુલી (73 કિગ્રા) પણ ક્વોલિફાય થયો હતો. અજય સિંહ (81 કિગ્રા) અને પૂર્ણિમા પાંડે (પ્લસ 87 કિગ્રા) એ પણ ગોલ્ડ મેડલ જીત્યા. સાત રાષ્ટ્રીય રેકોર્ડ સાથે કોમનવેલ્થ ચેમ્પિયનશીપમાં 18 મેડલ જીતનાર ભારતીય વેઈટલિફ્ટર્સ વર્લ્ડ ચેમ્પિયનશીપમાં તેનું પુનરાવર્તન કરી શક્યા ન હતા.
દરમિયાન, આંતરરાષ્ટ્રીય ઓલિમ્પિક સમિતિએ ઉચ્ચ સ્તરે ડોપિંગ, લાંચ, વોટિંગ હેરાફેરી અને ભ્રષ્ટાચારના મામલાઓ પર કાર્યવાહી કરીને ઓલિમ્પિકમાંથી વેઇટલિફ્ટિંગને દૂર કરવાની ધમકી આપી છે. લોસ એન્જલસ ઓલિમ્પિક્સ 2028 માટે વેઈટલિફ્ટિંગ પ્રાથમિક યાદીમાં નથી. આ યાદી ફેબ્રુઆરીમાં મંજૂરી માટે IOC સભ્યો સમક્ષ મૂકવામાં આવશે.