Breaking News: પહેલગામ હુમલા બાદ પણ પાકિસ્તાન જઈ રહ્યો છે ભારતનો સામાન, પ્રતિબંધ છતા આ દેશો દ્વારા થઈ રહ્યો ખેલ
ભારતે પાકિસ્તાન સાથેના તમામ પ્રકારના વેપારનો પણ અંત લાવી દીધો છે. પરંતુ તમને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે વાઘા બોર્ડર બંધ છે છત્તા પાકિસ્તાન હજુ પણ દર વર્ષે એક જ માર્ગ દ્વારા ભારતમાંથી અબજો ડોલરનો માલ આયાત કરી રહ્યું છે.
થિંક ટેન્કે જણાવ્યું હતું કે આ પછી માલના લેબલ અને દસ્તાવેજોમાં ફેરફાર કરીને મૂળ દેશ દર્શાવવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, એવું લાગે છે કે માલ ત્રીજા દેશમાંથી આવી રહ્યો છે અને પછી તેને ઊંચા ભાવે વેચવામાં આવે છે. GTRI ના સ્થાપક અજય શ્રીવાસ્તવે કહ્યું, "જોકે આ મોડેલ હંમેશા ગેરકાયદેસર નથી, તે ભ્રામક છે. આ બતાવે છે કે ઉદ્યોગપતિઓ વ્યવસાય ચાલુ રાખવા માટે સર્જનાત્મક માર્ગો કેવી રીતે શોધે છે. કેટલીકવાર તેમની ચાલ સરકારોના પ્રતિભાવ કરતાં ઝડપી હોય છે." તેમણે કહ્યું કે GTRI નો અંદાજ છે કે આ માર્ગ દ્વારા ભારતમાંથી વાર્ષિક 10 અબજ યુએસ ડોલરથી વધુ મૂલ્યનો માલ પાકિસ્તાન પહોંચે છે.
પુલવામા હુમલા અને જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 દૂર થયા પછી ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે સીધો વેપાર લગભગ બંધ થઈ ગયો હતો. આમ છતાં, બંને દેશો વચ્ચે પરોક્ષ અથવા ત્રીજા દેશો દ્વારા વેપાર ચાલુ રહે છે. વર્ષ 2023 માં, આવા પરોક્ષ વેપારનું મૂલ્ય લગભગ $523 મિલિયન હતું. તે જ સમયે, 2024 માં, આ વ્યવસાય વધીને $1.21 બિલિયન (લગભગ રૂ. 10,000 કરોડ) થી વધુ થયો. જોકે, તે હજુ પણ 2018 માં $2.35 બિલિયનના રેકોર્ડ સ્તર કરતા ઓછો છે. આ આંકડાઓ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે પાકિસ્તાનથી ભારતની નિકાસ ઊંચી છે, જ્યારે પાકિસ્તાનથી ભારતની આયાત નજીવી રહી છે.
ભારત મુખ્યત્વે કપાસ, રસાયણો, ખાદ્ય ઉત્પાદનો, દવાઓ અને મસાલાની નિકાસ કરે છે. આ ઉપરાંત, ચા, કોફી, રંગો, ડુંગળી, ટામેટાં, લોખંડ, સ્ટીલ, ખાંડ, મીઠું અને ઓટો પાર્ટ્સ પણ પાકિસ્તાન પહોંચી રહ્યા છે, પરંતુ સીધા નહીં પરંતુ યુએઈ, સિંગાપોર, મલેશિયા જેવા ત્રીજા દેશો દ્વારા. આ માધ્યમો દ્વારા, ભારતીય ઉત્પાદનો પાકિસ્તાનની જરૂરિયાતો પૂરી કરી રહ્યા છે.
2008 થી 2018 ની વચ્ચે, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં નિયંત્રણ રેખા (LoC) પાર લગભગ રૂ. 7,500 કરોડનો વેપાર થયો હતો. આનાથી 1.7 લાખ વેપાર દિવસો અને રૂ. 66.4 કરોડની આવક થઈ હતી. જોકે, 2019 માં, ભારત સરકારે આ LoC વેપાર બંધ કરી દીધો કારણ કે ગુપ્તચર એજન્સીઓને ગેરકાયદેસર શસ્ત્રો, નકલી ચલણ અને માદક દ્રવ્યોની દાણચોરીની શંકા હતી.
