Dog bites: કૂતરા કરડવાથી માત્ર હડકવા જ નહીં, પણ આ રોગોનું જોખમ પણ રહેલું છે
રખડતા કૂતરાઓને પકડવાના સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્ણય પછી કૂતરા કરડવાથી થતા રોગો તરફ ધ્યાન દોરવામાં આવી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં એ જાણવું જોઈએ કે કૂતરા કરડવાથી માત્ર હડકવા જ નહીં પરંતુ અન્ય ઘણા જીવલેણ રોગો થઈ શકે છે.
પરુ (પ્યુર્યુલન્ટ) ચેપ અને બેક્ટેરિયા: રાજસ્થાન વેટરનરી એન્ડ એનિમલ સાયન્સ યુનિવર્સિટીના ડો. એન.આર. રાવત કહે છે કે કૂતરાના કરડવાથી થતી ઈજા દ્વારા, કૂતરાના શરીરમાંથી એક બેક્ટેરિયા પીડિતના શરીરમાં પ્રવેશ કરે છે. આ બેક્ટેરિયાનું નામ કેપ્નોસાયટોફેગા કેનિમોરસસ છે. આ બેક્ટેરિયા એવા લોકોમાં વધુ ઘાતક છે જેમની રોગપ્રતિકારક શક્તિ નબળી હોય છે જેમ કે વૃદ્ધો, ડાયાબિટીસ અથવા કેન્સરના દર્દીઓ. આ બેક્ટેરિયા શરીરમાં ચેપ ફેલાવે છે, જેના કારણે ઈજા અથવા ડંખના સ્થળે પરુ બનવું, સોજો અને ત્વચા લાલાશ જેવા ગંભીર લક્ષણો થાય છે. જો સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો આ ચેપ જીવલેણ બની શકે છે.
સેપ્સિસ (Sepsis): જો કૂતરાના કરડવાથી થયેલી ઇજાને યોગ્ય રીતે સાફ કરવામાં ન આવે અથવા સમયસર ડૉક્ટરને બતાવવામાં ન આવે તો બેક્ટેરિયા તમારી રક્ત ધમનીઓમાં ફેલાઈ શકે છે, જે સેપ્સિસ તરફ દોરી જાય છે. આ સ્થિતિ લોહી ખતમ થવું, ધમનીમાં અવરોધ અને અંગ નિષ્ફળતા જેવી સમસ્યાઓ તરફ દોરી શકે છે. અહીં કારણ કોઈપણ સામાન્ય કાપ જેવું નથી, તે જીવલેણ છે.
કેવી રીતે સુરક્ષિત રહેવું?: કૂતરાના કરડવાથી હળવાશથી ન લો. તબીબી સારવારની સાથે, કરડેલા ભાગને સાફ કરવાનું ભૂલશો નહીં. જો તમને કાપ લાગે તો કરડેલા ભાગને તાત્કાલિક સ્વચ્છ પાણી અને સાબુથી ધોઈ લો. જો કોઈ લાલાશ, પરુ અથવા સોજો દેખાય, તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો. જો ટિટાનસ રસીની સમયસીમા સમાપ્ત થઈ ગઈ હોય, તો તેનું બૂસ્ટર લેવાનું ભૂલશો નહીં. જો કૂતરાના કરડવાથી આસપાસ બળતરા, તાવ અથવા નબળાઈ જેવા લક્ષણો દેખાય, તો તેને સેપ્સિસની ચેતવણી ગણો. કૂતરાના કરડવાને 'નાનો અકસ્માત' માનવાની અને તેને ભૂલી જવાની ભૂલ ન કરો.
કૂતરાના કરડવાને 'નાનો અકસ્માત' માનવાની ભૂલ ન કરો. ખાસ કરીને ત્રીજા રોગ સેપ્સિસને સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે. અહીં કૂતરાઓના વર્તનને સમજવું પણ મહત્વપૂર્ણ છે, તેઓ માણસો પર કેમ હુમલો કરે છે અથવા રખડતા કૂતરાઓ શા માટે આટલા આક્રમક બને છે. તમને જણાવી દઈએ કે સામાન્ય રીતે પાલતુ કૂતરાઓને તાલીમ આપવામાં આવે છે કે ક્યારે કોના પર હુમલો કરવો અથવા પાલતુ કૂતરાને ખબર પડે છે કે તેણે ભૂલ કરી છે અને પીછેહઠ કરે છે. પરંતુ રખડતા કૂતરાઓનો શિકારી સ્વભાવ હોય છે જે સહેજ પણ ભય પર હુમલો કરે છે. આ ઉપરાંત પાલતુ કૂતરાઓને રસી આપવામાં આવે છે જ્યારે રખડતા કૂતરાઓને રસી આપવામાં આવતી નથી. તેથી તેમના કરડવાથી હડકવા અથવા સેપ્સિસ જેવા રોગોનું જોખમ વધારે હોય છે.
