INS વિક્રાંતની તે ઘટના : વર્ષ 1971માં જ્યારે પાકિસ્તાનની શિકારી ગાઝી સબમરીન બની INS રાજપૂતનો શિકાર
પાકિસ્તાન દ્વારા 1971માં ભારતની દરિયાઈ શક્તિને નબળી પાડવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. પાકિસ્તાનનું સમગ્ર આયોજન આઈએનએસ વિક્રાંતને નષ્ટ કરવાનું હતું અને તેની સંપૂર્ણ જવાબદારી ગાઝી પર હતી. પાકિસ્તાન આ પ્રયાસમાં સફળ ન થયું અને તેની ઘણી મોટી કિંમત ચૂકવવી પડી હતી.
પાકિસ્તાન પાસે ગાઝી નામની સબમરીન હતી જે દરિયાઈ વિસ્તારમાં લક્ષ્યોને નિશાન બનાવવાની ક્ષમતા ધરાવતી હતી. પાકિસ્તાન એ પણ જાણતું હતું કે જો તે વિક્રાંતને નુકસાન પહોંચાડવામાં સફળ થશે, તો તે યુદ્ધમાં ભારત પર વિજય મેળવશે. 8 નવેમ્બર 1971ના રોજ PNS ગાઝીના કેપ્ટનને એક સંદેશ પહોંચે છે કે તેને INS વિક્રાંતને નષ્ટ કરવાની જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે. 1971ની સ્ટોરીઝ ઓફ ગ્રિટ એન્ડ ગ્લોરી ફ્રોમ ઈન્ડો પાક વોરમાં લખવામાં આવ્યું છે કે બોમ્બેના એક પાકિસ્તાની જાસૂસે તેના હેન્ડલર્સને આઈએનએસ વિક્રાંત વિશે માહિતી આપી હતી.
8 નવેમ્બર 1971ના રોજ, જ્યારે ભારતીય મેજર તરફથી ઢાકા અને કરાચી વચ્ચે જતા સંદેશાઓ સાંભળવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો, ત્યારે તે દિવસે અચાનક ઘણા સંદેશાઓ મોકલવામાં આવ્યા. ભારતને સમજાયું કે કંઈક મોટું થવાનું છે પરંતુ પાકિસ્તાનની ચાલ શું છે તે સંપૂર્ણ રીતે ડિકોડ કરવામાં સક્ષમ ન હતું. તે કોડ 10 નવેમ્બરના રોજ ડીકોડ કરવામાં આવ્યો હતો. પહેલીવાર એ વાત સામે આવી કે કેવી રીતે પાકિસ્તાની નેવી ભારતીય જહાજ INS વિક્રાંતને ડુબાડવા માંગતી હતી.
જ્યારે ભારતને આ વાતની જાણ થઈ તો પાકિસ્તાનને ફસાવવાની તૈયારીઓ કરવામાં આવી અને તેને એવો ઘા આપવામાં આવ્યો જે તે આજ સુધી ભૂલી શક્યું નથી. ભારતીય નૌસેનાએ પાકિસ્તાનને છેતરીને INS રાજપૂતને INS વિક્રાંત તરીકે રજૂ કર્યો હતું. પાકિસ્તાની સબમરીન ગાઝી INS રાજપૂતને પણ નષ્ટ કરી શકી નહીં, ઉલટું ગાઝી પોતે જ નષ્ટ થઈ ગઈ હતી. પાકિસ્તાનીઓ પાસે ઇનપુટ હતું કે વિક્રત વિશાખાપટ્ટનમમાં ઉભું છે. પાકિસ્તાન શું ઈચ્છે છે તેની ભારતને સંપૂર્ણ જાણકારી હતી. પાકિસ્તાનને ફસાવવા માટે ભારતે ખૂબ જ ઝડપથી એવી તૈયારીઓ કરી હતી જેની તેને જાણ પણ નહોતી.
1971માં, ઈસ્ટર્ન કમાન્ડના ચીફ વાઈસ એડમિરલ એન કૃષ્ણને તેમની આત્મકથા A Sailor's Story માં લખ્યું હતું કે INS રાજપૂતને વિશાખાપટ્ટનમથી 160 KMના અંતરે ખસેડવામાં આવ્યું હતું અને INS વિક્રાંતના કોલ સાઈનનો ઉપયોગ કર્યો હતો. વિક્રાંતની રેડિયો ફ્રિકવન્સી પર તેને મોટા જહાજ માટે જરૂરી એવી વસ્તુઓનો વિશાળ જથ્થો મંગાવવામાં આવ્યો હતો. INS રાજપૂતને પાકિસ્તાને INS વિક્રાંત સમજવાની ભૂલ કરી હતી. ગાઝીને લઈને પણ અલગ-અલગ દાવા કરવામાં આવે છે. એક વાત એ પણ છે કે ભારત-પાકિસ્તાન યુદ્ધ શરૂ થાય તે પહેલા જ ભારતે ગાઝીનો નાશ કર્યો હતો. દરિયા કીનારે પડેલા INS રાજપૂતે મીસાઈલથી PNS ગાઝી સબમરીનને તોડી પાડી હતી અને પાકિસ્તાની સબમરીનને જળ સમાધી લેવડાવી દીધી હતી.
ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે 3 ડિસેમ્બર 1971ના રોજ યુદ્ધ શરૂ થયું હતું. આમાં ભારતીય નૌકાદળ પણ સામેલ હતી. 4 ડિસેમ્બરે ભારતીય નૌકાદળે પાકિસ્તાની નૌકાદળ પર હુમલો કર્યો. 4 ડિસેમ્બરના રોજ INS નિર્ધટ પાકિસ્તાનના જહાજ PNS ખૈબર પર મિસાઈલ છોડી હતી. અમે એક હુમલામાંથી કંઈ સમજીએ તે પહેલા જ ખૈબરને બીજી મિસાઈલથી ડૂબી ગયું. PNS શાહજહાં પર પણ હુમલો કરવામાં આવ્યો હતો અને તેને ભારે નુકસાન થયું હતું. નેવીએ આ સમગ્ર ઓપરેશનને ઓપરેશન ટ્રાઈટેન્ડ નામ આપ્યું છે. આ ઓપરેશનમાં ભારતને કોઈ નુકસાન થયું ન હતું પરંતુ પાકિસ્તાનને ભારે વિનાશ થયો હતો.
