
ભારત અને અમેરિકા દ્વિપક્ષીય વેપાર કરારના પ્રથમ તબક્કા માટે મહત્વપૂર્ણ વાટાઘાટો શરૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. યુએસ અધિકારીઓ ફરી એકવાર ભારતની મુલાકાતે આવી રહ્યા છે અને આ મુલાકાતને ટેરિફ વિવાદોના ઉકેલ તથા બંને દેશો વચ્ચે ઝડપથી ઘટી રહેલી ભારતીય નિકાસને સંબોધવા માટે અત્યંત મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
અહેવાલો અનુસાર, 10 ડિસેમ્બરથી 12 ડિસેમ્બર સુધી ત્રણ દિવસ ચાલનારી આ વાટાઘાટોમાં કરારના પ્રથમ તબક્કાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવશે. આ વાટાઘાટોનું નેતૃત્વ યુએસ તરફથી ડેપ્યુટી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ટ્રેડ રિપ્રેઝન્ટેટિવ (USTR) રિક સ્વિટ્ઝર કરી રહ્યા છે, જ્યારે ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ વાણિજ્ય વિભાગના સંયુક્ત સચિવ દર્પણ જૈન કરી રહ્યા છે.
મીડિયા અહેવાલ મુજબ, રશિયન ક્રૂડ ઓઇલ ખરીદી બાદ અમેરિકન બજારમાં પ્રવેશતા ભારતીય ઉત્પાદનો પર 25% ટેક્સ અને 25% વધારાના દંડ બાદ, યુએસ અધિકારીઓની આ બીજી મુલાકાત છે. છેલ્લે 16 સપ્ટેમ્બરે US પ્રતિનિધિમંડળે ભારતનો પ્રવાસ કર્યો હતો, ત્યારબાદ 22 સપ્ટેમ્બરે વાણિજ્ય પ્રધાન પિયુષ ગોયલના નેતૃત્વમાં ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળે વાટાઘાટો કરી હતી. ગોયલ પણ મે મહિનામાં વોશિંગ્ટનની મુલાકાતે ગયા હતા.
વાણિજ્ય સચિવ રાજેશ અગ્રવાલે તાજેતરમાં જણાવ્યું હતું કે ભારત આ વર્ષે અમેરિકასთან એક ફ્રેમવર્ક ટ્રેડ ડીલ પર પહોંચવાની આશા રાખે છે, જે ભારતીય નિકાસકારો માટે ટેરિફ સંબંધિત અવરોધો ઘટાડશે. તેમ છતાં, સંપૂર્ણ દ્વિપક્ષીય વેપાર કરાર (BTA) પૂર્ણ થવામાં સમય લાગી શકે છે. અગ્રવાલે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે ભારત લાંબા ગાળાના વેપારી સંબંધો માટે ફ્રેમવર્ક ડીલ અને સંપૂર્ણ વેપાર સોદો, બંને દિશામાં વાટાઘાટો કરી રહ્યું છે.
2025 ની પાનખર સુધી વેપાર કરારના પ્રથમ ભાગને પૂર્ણ કરવાનો લક્ષ્ય છે. અત્યાર સુધી છ રાઉન્ડની વાટાઘાટો થઈ ચૂકી છે અને આ કરારનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય 2030 સુધી વ્યાપારને વર્તમાન $191 બિલિયનથી વધારીને $500 બિલિયન સુધી પહોંચાડવાનો છે.
વેપારના આંકડાઓ મુજબ, વર્ષ 2024–25માં સતત ચોથા વર્ષે અમેરિકા ભારતનું સૌથી મોટું વેપારી ભાગીદાર રહ્યું છે. બંને દેશો વચ્ચેનો વેપાર $131.84 બિલિયન રહ્યો, જેમાં $86.5 બિલિયન નિકાસનો સમાવેશ થાય છે. ભારતના કુલ નિકાસમાં અમેરિકાનો હિસ્સો આશરે 18%, આયાતમાં 6.22% અને કુલ વેપારમાં 10.73% છે.
નિકાસકારોના મતે, આ કરાર અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે ઓક્ટોબર મહિનામાં અમેરિકામાં ભારતીય નિકાસ સતત બીજા મહિને ઘટીને 8.58% ઘટાડા સાથે $6.3 બિલિયન થઈ ગઈ છે, અને તેનું મુખ્ય કારણ વોશિંગ્ટન દ્વારા લાદવામાં આવેલા ભારે ટેરિફ્સ છે.