રસ્તાઓ પરથી આવશે પૈસા જ પૈસા, સરકારે બનાવ્યો 2 લાખ કરોડનો પ્લાન!
સરકારની વર્તમાન યોજના, જે જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી મોડલ પર આધારિત છે, તે સફળ રહી છે કારણ કે માર્ચ 2020 પહેલા આપવામાં આવેલા 88 ટકા રોડ પ્રોજેક્ટ હવે કાર્યરત છે અને તેનું મુદ્રીકરણ કરી શકાય છે. રેટિંગ એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે 2020 પહેલાના સમયગાળામાં આપવામાં આવેલા પ્રોજેક્ટ્સમાંથી માત્ર 12 ટકા જ તેમના ઓપરેટરોની નબળાઈઓને કારણે વિલંબિત થયા છે.
દેશની સરકાર આવક વધારવા પર સતત ધ્યાન આપી રહી છે. ઘણી એવી યોજનાઓ છે જેમાં સરકારને સફળતા પણ મળી છે. હવે કેન્દ્ર સરકાર દેશની તિજોરી ભરવા માટે નવી પદ્ધતિ અપનાવવાનું વિચારી રહી છે. સરકાર એવી યોજના બનાવવા જઈ રહી છે જેથી રસ્તાઓમાંથી આવક થઈ શકે.
રેટિંગ એજન્સી કેરએજ મુજબ, ભારત સરકાર આગામી વર્ષોમાં હાઇવેનું મોનેટાઈઝ કરીને લગભગ બે ટ્રિલિયન રૂપિયા (24.1 બિલિયન ડોલરની સમકક્ષ) ની આવક પેદા કરવાની યોજના બનાવી રહી છે.
એજન્સીના અહેવાલ મુજબ, નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા આગામી ત્રણ વર્ષમાં વાર્ષિક આશરે 4,000 થી 4,500 કિલોમીટર (2,796.2 માઈલના સમકક્ષ) નવા રસ્તાઓનું નિર્માણ કરવાની અપેક્ષા રાખે છે. સરકાર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઇન્વેસ્ટમેન્ટ ટ્રસ્ટ (InvIT) અથવા ટોલ-ઓપરેટ-ટ્રાન્સફર (TOT) મોડલનો ઉપયોગ કરીને આ સંપત્તિઓમાંથી આવક પેદા કરી શકે છે.
2020 પહેલાના 12 ટકા પ્રોજેક્ટમાં વિલંબ
સરકારની વર્તમાન યોજના, જે જાહેર-ખાનગી ભાગીદારી મોડલ પર આધારિત છે, તે સફળ રહી છે કારણ કે માર્ચ 2020 પહેલા આપવામાં આવેલા 88 ટકા રોડ પ્રોજેક્ટ હવે કાર્યરત છે અને તેનું મુદ્રીકરણ કરી શકાય છે. રેટિંગ એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે 2020 પહેલાના સમયગાળામાં આપવામાં આવેલા પ્રોજેક્ટ્સમાંથી માત્ર 12 ટકા જ તેમના ઓપરેટરોની નબળાઈઓને કારણે વિલંબિત થયા છે.
માર્ચ 2020 પહેલા આપવામાં આવેલા 88 ટકા રોડ પ્રોજેક્ટ સફળતાપૂર્વક ઓપરેશનલ સ્ટેટસ હાંસલ કરી ચૂક્યા છે. નોંધનીય છે કે આમાંના 12 ટકા પ્રોજેક્ટમાં વિલંબ થયો છે અને નોંધપાત્ર પ્રમાણ એટલે કે 75 ટકા વિલંબિત પ્રોજેક્ટ નબળા પ્રાયોજકોને કારણે છે.
નવેમ્બર 2021 માં લોન્ચ કરવામાં આવી હતી InvIT
કેરએજ રેટિંગ્સના ડિરેક્ટર મૌલેશ દેસાઈએ જણાવ્યું હતું કે જ્યારે મજબૂત પ્રાયોજકોને હેલ્દી બેલેન્સ શીટ સૂચકાંકોથી નફો થવાની અપેક્ષા છે જે તેમને નાણાકીય સુગમતા પ્રદાન કરે છે, નોંધપાત્ર બાંધકામ હેઠળના પોર્ટફોલિયો અને કડક મંજૂરીની શરતો સાથે મજબૂતથી સહેજ હળવા પ્રાયોજકો વધુ સારી રીતે ધિરાણના જોખમનો સામનો કરે છે.
નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયાએ ડિસેમ્બર 2022 સુધીમાં લગભગ રૂ. 102 બિલિયન એકત્ર કરવા માટે નવેમ્બર 2021માં એક InvIT લોન્ચ કર્યું હતું. સ્થાનિક મીડિયાએ અહેવાલ આપ્યો છે કે ભારત સરકાર નાણાકીય વર્ષના અંત પહેલા InvITsના અન્ય તબક્કા દ્વારા વધારાના રૂ. 100 બિલિયન એકત્ર કરવાની યોજના બનાવી રહી છે.
