ન તો કાયદો કે ન તો બંધારણ… ભારતનો આ પડોશી દેશ ફક્ત 470 હુકમથી ચાલે છે..

ભારતનો પડોશી દેશ અફઘાનિસ્તાન આજે કાયદા કે બંધારણથી નહીં, પરંતુ તાલિબાનના હુકમનામાથી સંચાલિત થઈ રહ્યો છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ, દેશમાં પરિસ્થિતિ સતત બગડી રહી છે અને માનવાધિકાર સંકટ વધુ ઊંડું બની રહ્યું છે. ખાસ કરીને મહિલાઓ અને છોકરીઓ માટે જીવન અત્યંત મર્યાદિત બની ગયું છે.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રની એજન્સી યુએન ઓફિસ ફોર ધ કોઓર્ડિનેશન ઓફ હ્યુમેનિટેરિયન અફેર્સ (OCHA) ના અહેવાલ અનુસાર, તાલિબાન સત્તામાં આવ્યા બાદ અત્યાર સુધીમાં ઓછામાં ઓછા 470 હુકમનામા જારી કરવામાં આવ્યા છે. આમાંથી 79 હુકમનામા સીધા મહિલાઓ અને છોકરીઓને નિશાન બનાવે છે. અહેવાલ ચેતવણી આપે છે કે અફઘાનિસ્તાન ફરી એક વખત વિશ્વના સૌથી મોટા માનવતાવાદી સંકટ તરફ આગળ વધી રહ્યું છે.

મહિલાઓ સૌથી વધુ પ્રભાવિત

OCHA જણાવે છે કે તાલિબાનની નીતિઓએ અફઘાનિસ્તાનના સામાજિક અને આર્થિક માળખાને સંપૂર્ણપણે બદલી નાખ્યું છે. મહિલાઓ માટે શિક્ષણ અને રોજગાર પર પહેલાથી જ પ્રતિબંધ લાગુ કરવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ હવે તેમનું જાહેર જીવન અને આર્થિક ભાગીદારી લગભગ સમાપ્ત થઈ ગઈ છે.

ઘણી મહિલાઓ ડર વિના કામ કરી શકતી નથી, અભ્યાસ કરી શકતી નથી કે ઘરની બહાર પણ નીકળી શકતી નથી. સંયુક્ત રાષ્ટ્રના જણાવ્યા મુજબ, આ હુકમનામાઓએ મહિલાઓની આજીવિકા છીનવી લીધી છે અને લિંગ આધારિત હિંસા, માનસિક આઘાત તથા સામાજિક એકલતા ઝડપથી વધી રહી છે.

અમર-બિલ-મા’રુફ કાયદો બન્યો દમનનું સાધન

તાલિબાન દ્વારા અમલમાં મૂકવામાં આવેલ કહેવાતો અમર-બિલ-મા’રુફ કાયદો હાલના પ્રતિબંધોને કાયદેસર સ્વરૂપ આપે છે. આ કાયદા હેઠળ મહિલાઓની હિલચાલ, જાહેર સ્થળોએ હાજરી અને સામાજિક પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગીદારી પર વધુ કડક નિયંત્રણો મૂકવામાં આવ્યા છે. OCHAના આંકડા મુજબ, અફઘાનિસ્તાનમાં મહિલા શ્રમ ભાગીદારી દર ઘટીને માત્ર 6 ટકા રહ્યો છે. મોટાભાગની મહિલાઓ હવે ઘરની અંદર નાના અને અસુરક્ષિત કામો સુધી મર્યાદિત રહી ગઈ છે.

મહિલા-મુખ્યત્વે પરિવારો સૌથી વધુ સંકટમાં

અહેવાલમાં મહિલા-મુખ્યત્વે સંચાલિત પરિવારોની સ્થિતિને અત્યંત ચિંતાજનક ગણાવવામાં આવી છે. આવા લગભગ 66 ટકા પરિવારોને સરકારી અથવા માનવતાવાદી સહાય કેવી રીતે મેળવવી તેની માહિતી પણ નથી. માહિતીના અભાવે, આશરે 79 ટકા પરિવારો ખોરાક અને સ્વચ્છ પીવાના પાણીની ગંભીર અછતનો સામનો કરી રહ્યા છે.

બાળકો પર ગંભીર અસર, બાળ લગ્નોમાં વધારો

મહિલાઓ સાથે સાથે બાળકોની સ્થિતિ પણ સતત બગડી રહી છે. OCHAના અહેવાલ મુજબ, 2025માં બાળ લગ્નના 746 કેસ નોંધાયા, જે ગયા વર્ષની સરખામણીમાં બમણા કરતા વધુ છે. ઉપરાંત, બાળ મજૂરી અને માનવ તસ્કરીના કેસોમાં પણ નોંધપાત્ર વધારો થયો છે.

આ રીતે, આજનું અફઘાનિસ્તાન કાયદા અને બંધારણથી નહીં પરંતુ હુકમનામાઓ દ્વારા સંચાલિત થઈ રહ્યું છે. અને આ હુકમનામાઓની સૌથી મોટી કિંમત મહિલાઓ અને બાળકો ચૂકવી રહ્યા છે.