પાકિસ્તાનમાં ગરીબી છાપરે ચડીને પોકારતી દેખાઈ… હવે એરલાઇન વેચવાની તૈયારી, હરાજીમાં પાકિસ્તાની સેના પણ દાવેદાર
પાકિસ્તાનની આર્થિક કટોકટી અને IMFના દબાણ હેઠળ તેની નુકસાનકારક સરકારી એરલાઇન PIAનું ખાનગીકરણ થવા જઈ રહ્યું છે. 23 ડિસેમ્બરે યોજાનારી હરાજીમાં પાકિસ્તાની સેના સાથે સંકળાયેલી ફૌજી ફાઉન્ડેશન પણ દાવેદારીમાં છે.
પાકિસ્તાનની આર્થિક સ્થિતિ એટલી ખરાબ થઈ ગઈ છે કે હવે દેશ તેની સૌથી જૂની સરકારની માલિકીની એરલાઇન વેચવાની તૈયારીમાં છે. ચોંકાવનારી વાત એ છે કે આ હરાજીમાં પાકિસ્તાની સેના સાથે જોડાયેલી ફૌજી ફાઉન્ડેશન પણ દાવેદારી માટે મેદાનમાં છે.
IMF ના દબાણ હેઠળ PIAનું ખાનગીકરણ
પાકિસ્તાન છેલ્લા ઘણા સમયથી આર્થિક સંકટમાંથી બહાર આવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. IMF તરફથી મળેલા 7 બિલિયન ડોલરના રાહત પેકેજમાં શરત મુકાઈ છે કે પાકિસ્તાનને તેની ખોટ કરતી સરકારી કંપનીઓમાં સુધારા કરવાના રહેશે અથવા તેને ખાનગીકરણ દ્વારા વેચવી પડશે.
ક્યારેક આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પ્રતિષ્ઠિત નામ ધરાવતી PIA (Pakistan International Airlines) આજે અબજો રૂપિયાનું દેવું, ખોટ અને અવ્યવસ્થાના કારણે પાકિસ્તાન માટે સૌથી મોટું આર્થિક બોજ બની ગઈ છે.
હરાજીમાં લશ્કરી સંસ્થા સૌથી આગળ
23 ડિસેમ્બરે યોજાનારી નવી બોલીમાં ચાર મોટી સંસ્થાઓ ભાગ લેશે. સૌથી વધુ ચર્ચા ફૌજી ફાઉન્ડેશનની ભાગીદારીને લઈને છે, કારણ કે આ સંસ્થા પર પાકિસ્તાન આર્મીનો પરોક્ષ પ્રભાવ છે. તેમ છતાં આર્મી ચીફ જનરલ અસીમ મુનીર સીધા બોર્ડમાં નથી, પરંતુ તેમના પસંદ કરાયેલા અધિકારીઓનો નિર્ણય-making પર ભારે પ્રભાવ છે. જો ફૌજી ફાઉન્ડેશન PIAને ખરીદે તો પહેલી વાર પાકિસ્તાની સેના ઔપચારિક રીતે નાગરિક ઉડ્ડયન ક્ષેત્રમાં પ્રવેશ કરશે.
પાછલી હરાજી નિષ્ફળ કેમ ગઈ હતી?
2024ની હરાજીમાં માત્ર એક જ ઓફર મળી હતી અને તે પણ સરકાર દ્વારા નક્કી કરેલ મૂલ્યથી ઘણી ઓછી હતી. ઉપરાંત, સરકારે 100% નિયંત્રણ છોડવા ઇન્કાર કર્યો હતો.
આગામી હરાજીને સફળ બનાવવા માટે પાકિસ્તાની સરકારે PIAના 80% જેટલા દેવા પોતે સંભાળી લીધા છે જેથી એરલાઇન ખરીદનાર માટે આકર્ષક બની શકે.
વિમાનો જપ્ત, ફ્લાઇટ્સમાં ઘટાડો, દયનીય સ્થિતિ
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં PIAની પરિસ્થિતિ અત્યંત ખરાબ રહી છે. બાકી ચૂકવણી ન થવાને કારણે તેના અનેક વિમાનો વિદેશી એરપોર્ટ્સ પર જપ્ત કરવામાં આવ્યા હતા. 34 વિમાનો હોવા છતાં, એરલાઇન પાસે પાકિસ્તાનના સ્થાનિક બજારમાં માત્ર 23% માર્કેટ શેર છે, જ્યારે મધ્યપૂર્વની એરલાઇન્સ પાકિસ્તાનના આંતરરાષ્ટ્રીય હવાઈ ટ્રાફિકના 60% થી વધુ હિસ્સા પર કબજો રાખે છે.
યુરોપમાં ફ્લાઇટ્સ ફરી શરૂ થવાની તૈયારી
2020માં કરાચી વિમાન અકસ્માત પછી યુરોપિયન યુનિયન અને બ્રિટને સલામતીના કારણોસર PIA પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.
ચાર વર્ષ પછી 2024માં યુરોપિયન યુનિયને પ્રતિબંધ પાછો ખેંચી લીધો છે, અને હવે PIA ફરીથી લંડન અને માન્ચેસ્ટર માટે ફ્લાઇટ્સ શરૂ કરવાની તૈયારી કરી રહી છે.
શું આ વખતની હરાજી સફળ થશે?
આર્થિક કટોકટી, IMF નો દબાણ, તેમજ લશ્કરની રસદારી આ તમામ પરિસ્થિતિઓને કારણે 23 ડિસેમ્બરે થનારી હરાજી પાકિસ્તાન માટે નિર્ણાયક બની છે. જો સોદો પાર પડે છે, તો તે છેલ્લા લગભગ 20 વર્ષમાં પાકિસ્તાનનું સૌથી મોટું ખાનગીકરણ સાબિત થશે.
