‘નાપાક’ દેશ પાકિસ્તાન પર મોટું સંકટ, કુલ દેવાની રકમ સાંભળીને ચોંકી જશો..

પાકિસ્તાનની આર્થિક મુશ્કેલીઓ વધુ વણસી રહી છે. જૂન 2025 સુધીમાં, દેશનું કુલ જાહેર દેવું ₹80.6 ટ્રિલિયન અથવા US$286.832 બિલિયન સુધી પહોંચી ગયું છે. આ આંકડો પાછલા નાણાકીય વર્ષ કરતા આશરે 13 ટકા વધુ છે. નાણા મંત્રાલય દ્વારા જાહેર કરાયેલા સત્તાવાર ડેટામાં આ ચોંકાવનારી માહિતી બહાર આવી છે.

અહેવાલ મુજબ, કુલ દેવાના ₹54.5 ટ્રિલિયન માટે સ્થાનિક દેવું જવાબદાર છે, જે વાર્ષિક 15 ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. દરમિયાન, બાહ્ય દેવું ₹26.0 ટ્રિલિયન રહ્યું, જે દેશની વિદેશી નિર્ભરતા દર્શાવે છે.

નાણાં મંત્રાલયે સપ્ટેમ્બર 2025 માં નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટેનો વાર્ષિક દેવા સમીક્ષા અહેવાલ બહાર પાડ્યો. તેમાં સ્પષ્ટપણે જણાવાયું હતું કે દેવામાં આ તીવ્ર વધારો મુખ્યત્વે અપેક્ષા કરતા ઓછો GDP વૃદ્ધિદર હોવાને કારણે થયો હતો. ફુગાવામાં નોંધપાત્ર ઘટાડાથી આર્થિક પ્રવૃત્તિ ધીમી પડી ગઈ, જેના કારણે મહેસૂલ વસૂલાત પર અસર પડી.

સરકારે રાજકોષીય ખાધ ઘટાડવા માટે ઘણા પગલાં લીધાં, જેમ કે કર સુધારા, ખર્ચમાં ઘટાડો અને સબસિડી. જોકે, નબળા આર્થિક વિકાસદર સામે આ પ્રયાસો અપૂરતા સાબિત થયા. પરિણામે, દેવા-થી-GDP ગુણોત્તર વધ્યો, જેનાથી દેશના નાણાકીય સ્વાસ્થ્ય માટે ખતરો ઉભો થયો. નિષ્ણાતો માને છે કે જો GDP વૃદ્ધિ 5-6 ટકા સુધી નહીં પહોંચે, તો દેવાનો બોજ અસહ્ય બની જશે.

સરકાર હવે નિકાસ વધારવા, વિદેશી રોકાણ આકર્ષવા અને ઔદ્યોગિક ઉત્પાદન વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહી છે. પાકિસ્તાન પહેલેથી જ આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય ભંડોળ (IMF) સાથે લોન કાર્યક્રમ હેઠળ છે. આવી સ્થિતિમાં, વધતું દેવું માત્ર આર્થિક સ્થિરતાને પડકારતું નથી પરંતુ સામાજિક સેવાઓ પર પણ દબાણ લાવી રહ્યું છે.

પાકિસ્તાનના વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર

પાકિસ્તાનની સેન્ટ્રલ બેંકના વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડારમાં એક અઠવાડિયામાં 14 મિલિયન યુએસ ડોલરનો વધારો થયો છે. સ્ટેટ બેંક ઓફ પાકિસ્તાન (SBP) એ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે 17 ઓક્ટોબરના રોજ પૂરા થયેલા સપ્તાહ દરમિયાન, સેન્ટ્રલ બેંકનો વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર $14.46 બિલિયન હતો. SBP એ વધુમાં જણાવ્યું હતું કે વાણિજ્યિક બેંકોએ $5.40 બિલિયનનો ચોખ્ખો વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર નોંધાવ્યો હતો. દેશનો કુલ વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડાર $19.85 બિલિયન હતો.