શું તમે ક્યારે પણ સાંભળ્યું છે કે કપડાનો પહાડ હોય ? આ દેશમાં બની રહેલા પહાડને કારણે વધી રહ્યું છે પ્રદુષણ
વિશ્વના સૌથી સૂકા રણ અટાકામામાં એક એવો પર્વત છે, જે બધા પર્વતથી અલગ છે. આ રણમાં કપડાંનો પહાડ છે. પરંતુ સમસ્યા એ છે કે તે એક નવા પ્રકારનું પ્રદૂષણ ફેલાવી રહ્યું છે.
દક્ષિણ અમેરિકામાં આવેલો દેશ ચિલી તેના સુંદર પર્વતો માટે જાણીતો છે. અહીં 22 પર્વતો એવા છે જે 20 હજાર ફૂટથી પણ ઊંચા છે. પરંતુ આ સમયે વિશ્વના સૌથી સૂકા રણ અટાકામામાં એક એવો પણ પર્વત છે, જે બધા પર્વતથી અલગ છે. આ રણમાં કપડાંનો પહાડ છે. ક્રિસમસ સ્વેટરથી માંડીને સ્કી બૂટ સુધી બધું જ અહીં ઉપલબ્ધ છે. પરંતુ સમસ્યા એ છે કે તે એક નવા પ્રકારનું પ્રદૂષણ ફેલાવી રહ્યું છે. નવા પ્રકારનો કચરો પેદા થઈ રહ્યો છે. જે સતત વધી રહ્યો છે.
ચિલી લાંબા સમયથી સેકન્ડહેન્ડ અને ન વેચાયેલા કપડાંનો ગઢ છે. અહીં ચીન (China) અને બાંગ્લાદેશમાં (Bangladesh) બનેલા કપડા યુરોપ, એશિયા અને અમેરિકા થઈને પહોંચે છે. આ કપડાં લેટિન અમેરિકા એટલે કે ચિલી અને તેની આસપાસના દેશોમાં વેચાય છે. ચિલીમાં દર વર્ષે 59,000,000 કિલોગ્રામ કપડાં આવે છે. આ કપડાં ઉત્તર ચિલીમાં અલ્ટો હોસ્પિસિયો ફ્રી ઝોનના EBQ પોર્ટ પર ઉતરે છે. જે સ્થાનિક કાપડના વેપારીઓ ખરીદે છે. આ કપડાની દાણચોરી પણ થાય છે.
હવે મુદ્દો એ છે કે દર વર્ષે જે કપડાં આવે છે તે બધા જ ઉપયોગમાં લેવાતા નથી. અટાકામા રણમાં દર વર્ષે આશરે 39,000,000 કિલોગ્રામ કપડાં સાચવવામાં આવે છે. જે સતત પહાડનું રૂપ લઈ રહ્યા છે. તેની મોટી સમસ્યા એ છે કે લોકો ખૂબ જ ઝડપથી કપડાં બદલી નાખે છે. જેને આજકાલ ફાસ્ટ ફેશન ક્લોથિંગ (Fast Fashion Clothing) કહેવામાં આવે છે. પરંતુ ફેંકી દેવાયેલા કપડાના કારણે ફેલાતો કચરો અને પ્રદુષણ ધ્યાને આવતું નથી.
ફાસ્ટ ફેશન ક્લોથિંગને કારણે કાઢી નાખવામાં આવેલાં કપડાંના રેસા અને રંગોમાંથી રસાયણો નીકળે છે, જે પર્યાવરણને બગાડે છે. કાપડ ભલે ગમે તે પ્રકારનું હોય, તેને સમાપ્ત કરવામાં 200 વર્ષ લાગે છે. પરંતુ અટાકામા રણના અલ્ટો હોસ્પિસિયોમાં કાપડનો આ પહાડ ઝડપથી વધી રહ્યો છે. જેના પર આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓનું ધ્યાન નથી.
કાપડના આ પહાડોને કારણે આસપાસના વિસ્તારોમાં સામાજિક-આર્થિક સ્થિતિ બહુ સારી નથી. ઝડપથી વિકસતા ઝડપી ફેશન કપડાંને કારણે અહીંના કપડાંની દુકાનોમાં બાળકો અને મહિલાઓ કામ કરે છે. ઘણા લોકો કામના કપડાં શોધવા પર્વતો પર પણ જાય છે. કાપડ ઉદ્યોગમાં લોકોને બહુ ઓછા પૈસામાં રોજગારી આપવામાં આવે છે. જેના કારણે અહીંના લોકોની રોજીરોટી તો જાય છે પરંતુ પર્યાવરણ પ્રત્યે કોઈનું ધ્યાન નથી.
ઘણા લોકો પોતે આ કપડાના પહાડો પર જાય છે અને પોતાના અને પોતાના પરિવાર માટે કપડાં શોધે છે. તેઓ ક્યારેક મફતમાં કપડાં મેળવે છે, તો ક્યારેક ખૂબ જ ઓછી કિંમતે. પરંતુ ઘણા સ્થાનિક લોકો આ કપડામાંથી વધુ સારા કપડા કાઢીને તેમની પોતાની નાની દુકાન ખોલીને ત્યાં વેચે છે. અહીં આવનારા પ્રવાસીઓને ઓછા ભાવે કપડાં મળે છે. સ્થાનિક લોકોની રોજગારી ચાલુ છે.
ચિલીના આ વિસ્તારમાં એટલા કપડાં આવે છે કે અહીંના દુકાનદારો તેને વેચી પણ શકતા નથી. સમસ્યા એ છે કે આસપાસના દેશોના લોકો અહીંના કાપડના પહાડો વિશે જાણે છે. આથી અહીંથી વાહનવ્યવહાર, સફાઈ વગેરેનો ખર્ચ કોઈ ચૂકવવા માગતું નથી. બંદર પર કામ કરતા ભૂતપૂર્વ કર્મચારી એલેક્સ કેરેનોએ જણાવ્યું કે આ જગ્યાએથી દુનિયાભરમાંથી કપડાં આવે છે. જે કપડાં રાજધાની સેન્ટિયાગો કે અન્ય દેશોમાં વેચાતા નથી, તેઓ અહીં જ રહે છે
ચીલીના કેટલાક વિસ્તારોમાં નકામા કપડાંને રિસાયકલ કરવામાં આવે છે. અહીંથી રિસાઇકલ કરાયેલા કપડાને લાકડાના આઇસોલેશન પેનલમાં મુકવામાં આવે છે. જેથી કરીને સામાજીક રીતે બાંધવામાં આવેલી ઈમારતોની દિવાલોને ઋતુ પ્રમાણે ઠંડી અને ગરમ કરી શકાય. અહીં રહેલ બે કંપનીઓ, EcoFibra અને Ecocitex, કપડાં રિસાયકલ કરે છે. તેમને અલગ અલગ જગ્યાએ મોકલવાનું કામ કરે છે. જેથી તેમાંથી વિવિધ પ્રકારના ઉત્પાદનો બનાવી શકાય.
આ પણ વાંચો : સંસ્કૃતિ મંત્રાલયે લોન્ચ કરી ‘આઝાદી કા અમૃત મહોત્સવ’ મોબાઈલ એપ, આઝાદીની 75મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી સંબંધિત મળશે માહિતી