ઘણી વખત એવું બને છે કે જ્યારે આપણે ખોરાક (food )બનાવીએ છીએ, ત્યારે તેમાંથી ઘણી વસ્તુઓ બચી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં, તમે તેને ફ્રિજમાં એ વિચારીને રાખ્યા હશે કે તમે તેને બીજા દિવસે ગરમ (reheat )કરીને ખાઈ શકશો. મોટાભાગના લોકોને એવી આદત હોય છે કે તેઓ એક સમયે વધુ ખોરાક બનાવીને ફ્રિજમાં રાખે છે અને બે દિવસ સુધી ગરમ કર્યા પછી ખાતા રહે છે.
પરંતુ તમે એ પણ સાંભળ્યું હશે કે ઘરે બનાવેલો તાજો ખોરાક તરત જ ખાવાથી વધુ પૌષ્ટિક તત્વો મળે છે. એક જ ખોરાકને વારંવાર ગરમ કરીને રાખવાથી શરીરને અનેક રીતે નુકસાન થાય છે. ચાલો જાણીએ કે કયા ખાદ્યપદાર્થો કે ખોરાકને ફરીથી ગરમ કરવાથી બચવું જોઈએ.
ઇંડાને ફરીથી ગરમ કરશો નહીં
ઈંડા એ મોટાભાગના લોકોનો પ્રિય નાસ્તો છે, જેમાં લોકો બાફેલા ઈંડા, આમલેટ વગેરે ખાય છે. કેટલાક લોકો દિવસ દરમિયાન ભાત સાથે ઈંડાની કરી ખાવાનું પસંદ કરે છે. ઈંડામાં સૌથી વધુ માત્રામાં પ્રોટીન હોય છે, જે આંખો, વાળ, ત્વચા વગેરેની સમસ્યાઓ સામે રક્ષણ આપે છે.
ઈંડાને ફરી ગરમ કરીને ખાવાથી તેમાં રહેલું પ્રોટીન નાશ પામે છે. બાફેલા અથવા રાંધેલા ઈંડાને વારંવાર ગરમ કરવાથી ગંભીર નુકસાન થઈ શકે છે. બાફેલા ઈંડાને તરત જ ખાઓ, નહીં તો તેને ગરમ કર્યા વગર ખાઓ. પ્રોટીનથી ભરપૂર ખોરાકમાં નાઇટ્રોજન હોય છે. આ નાઇટ્રોજન ફરીથી ગરમ કરવાથી ઓક્સિડાઇઝ થાય છે, જે કેન્સરનું જોખમ વધારે છે.
બીટને ફરીથી ગરમ કરશો નહીં
મોટાભાગના લોકો બીટરૂટનો ઉપયોગ સલાડ તરીકે કરે છે. કેટલાક લોકો જ્યુસ પણ પીવે છે, જેનાથી શરીરમાં હિમોગ્લોબિનનું સ્તર વધે છે. જો તમે તેને રાંધીને ખાશો તો તેને ફરીથી ગરમ ન કરવું જોઈએ. બીટરૂટમાં નાઈટ્રેટ્સ હોય છે, જે ફરીથી ગરમ કરવાથી નાશ પામે છે.
ચોખાને ફરીથી ગરમ ન કરો
ફૂડ્સ સ્ટાન્ડર્ડ એજન્સી (FSA) અનુસાર, ચોખાને ફરીથી ગરમ કરવાથી તમને ફૂડ પોઈઝનિંગ થઈ શકે છે. આ બેસિલસ સેરેયસ નામના અત્યંત પ્રતિરોધક બેક્ટેરિયાની હાજરીને કારણે છે. ગરમી આ બેક્ટેરિયાને મારી નાખે છે, પરંતુ તે બીજકણ પેદા કરી શકે છે જે પ્રકૃતિમાં ઝેરી હોય છે. એકવાર ચોખાને ફરીથી ગરમ કરવામાં આવે અને ઓરડાના તાપમાને છોડી દેવામાં આવે, ત્યારે તેમાં હાજર કોઈપણ બીજકણ ગુણાકાર કરી શકે છે, ઝેરનું કારણ બને છે.
જો મશરૂમને વારંવાર ગરમ કરવામાં આવે તો તે ઝેરી બની જાય છે
મશરૂમ પ્રોટીનથી ભરપૂર હોય છે. આવી સ્થિતિમાં, જ્યારે તમે મશરૂમ રાંધો, તે જ દિવસે તેને ખાવાનું સમાપ્ત કરો. તેમાં પ્રોટીનનું પ્રમાણ વધુ હોવાથી, તેની રચના ગરમ થવા પર બદલાય છે, જે આપણા શરીર માટે હાનિકારક હોઈ શકે છે. જ્યારે તમે ફરી ગરમ કર્યા પછી મશરૂમ ખાઓ છો, તો તે પાચન શક્તિને નુકસાન પહોંચાડે છે અને હૃદયને પણ બીમાર કરી શકે છે.
ફરી ગરમ કર્યા પછી પાલકનું શાક ન ખાવું
પાલકમાં ભરપૂર માત્રામાં આયર્ન હોય છે, જે શરીરમાં આયર્નની ઉણપને દૂર કરે છે. જો કે, તેને ફરીથી ગરમ કરવાનું પણ ટાળવું જોઈએ. કોઈપણ રીતે, જ્યારે તમે પાલક રાંધો છો, ત્યારે તે ખૂબ જ વધારે રાંધવામાં આવે છે, કારણ કે પાલક પાણી છોડે છે, જે રાંધવામાં વધુ સમય લે છે. ફ્રિજમાં રાખેલા પાલકના શાકભાજીને ફરીથી ગરમ કર્યા પછી ખાવાનું ટાળો. તેનાથી કેન્સરનું જોખમ વધી જાય છે.
તેમાં નાઈટ્રેટ નામનું તત્વ હોય છે, જે ગરમ કર્યા પછી નુકસાનકારક બની જાય છે. પાલક ઉપરાંત, ગાજર, સલગમ અને સેલરિને ફરીથી ગરમ કરવાનું ટાળો. તેઓ નાઈટ્રેટ્સ પણ ધરાવે છે, જે, વારંવાર ગરમ થવા પર, તેને ઝેરમાં ફેરવે છે અને કાર્સિનોજેનિક ગુણધર્મો છોડે છે, જે પ્રકૃતિમાં કાર્સિનોજેનિક છે.
વારંવાર તેલ ગરમ ન કરો
ઘણી વખત લોકો તળવા માટે પુરીઓ, પકોડા કે અન્ય વસ્તુઓને પુષ્કળ તેલમાં ફ્રાય કરે છે, પરંતુ અડધુ તેલ કડાઈમાં રહી જાય છે. શું તમે જાણો છો કે એક જ તેલને વારંવાર ગરમ કરવું એ સ્વાસ્થ્ય માટે અનિચ્છનીય આદત છે. તે હૃદયને મહત્તમ નુકસાન પહોંચાડે છે. એક જ તેલનો વારંવાર ઉપયોગ કરવાથી શરીરમાં કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર વધી શકે છે.
બટાટા ફરી ગરમ થશે, આ રોગ થશે
તમે દરરોજ બટેટાની કઢી ખાતા હશો. જ્યારે શાક રહી જાય ત્યારે તેને ફ્રીજમાં રાખો અને તેને ફરીથી ગરમ કરીને ખાઓ. જો એક જ શાકને બેથી ત્રણ વખત ગરમ કરવામાં આવે તો તે સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ નુકસાનકારક સાબિત થાય છે. બટાકામાં વિટામિન B6, પોટેશિયમ અને વિટામિન C હોય છે. જ્યારે તમે બટાકામાંથી બનાવેલ કોઈપણ ખાદ્ય પદાર્થને વારંવાર ગરમ કરો છો, ત્યારે તેમાં ક્લોસ્ટ્રિડિયમ બોટ્યુલિનમ જમા થવા લાગે છે.
આ બેક્ટેરિયા બોટ્યુલિઝમનું કારણ બને છે. બોટ્યુલિઝમ એ એક દુર્લભ, પરંતુ ખૂબ જ ગંભીર ઝેર છે, જે ક્લોસ્ટ્રિડિયમ બોટ્યુલિનમ બેક્ટેરિયા દ્વારા ઝેરના નિર્માણને કારણે થાય છે. તે શરીરના જ્ઞાનતંતુઓ પર હુમલો કરે છે, જેનાથી શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, સ્નાયુ લકવો, મૃત્યુ પણ થઈ શકે છે. જો તમે ઓરડાના તાપમાને પણ રાંધેલા બટાકા રાખો છો, તો આ બેક્ટેરિયા વધવાની શક્યતા વધી જાય છે. આવી સ્થિતિમાં શાકને ફ્રિજમાં રાખો અને જો 1-2 દિવસમાં પૂરી ન થાય તો તેને ફેંકી દો.
ચિકન, મશરૂમ્સને ફરીથી ગરમ કરશો નહીં
ચિકન, મશરૂમ ફરીથી ન કરો, તે ગરમ ચિકન હોય કે મશરૂમ, બંનેમાં પ્રોટીનની માત્રા સૌથી વધુ હોય છે. જો તમે ફ્રીજમાંથી ચિકનને બહાર કાઢીને તેને ગરમ કરો છો તો તેમાં રહેલું પ્રોટીન નાશ પામે છે. જો તમે આ રીતે કરો છો, તો તમારી પાચન શક્તિને પણ નુકસાન થઈ શકે છે. મશરૂમ પણ પ્રોટીનનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. જ્યારે તમે તેને વારંવાર ગરમ કરીને ખાઓ છો, ત્યારે તેમાં કોઈ પ્રોટીન બચતું નથી. તેની સાથે પાચન શક્તિ પણ ખરાબ થાય છે.
આ પણ વાંચો: Women Health : અનિયમિત પીરિયડ્સની સમસ્યાથી રહો છો પરેશાન ? ક્યાંક આ કારણ તો નથી ને જવાબદાર
આ પણ વાંચો: કોરોના વાયરસ બાદ નોરો વાયરસનો ખતરો ! જાણો આ નવા વાયરસના લક્ષણો અને તેને અટકાવવાના ઉપાયો
(નોંધ: આ લેખમાં આપેલા મુદ્દાઓ પ્રાથમિક માહિતીઓને આધારે તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. આરોગ્યને લાગતાં કોઈ પણ પ્રયોગ કે નિર્ણય લેતા પહેલા અનુભવી તબીબ અથવા જે તે વિષયના નિષ્ણાંતની સલાહ લેવી હિતાવહ છે.)