Health: તુલસીના પાન ખાવાના ફાયદા અને તેની આડઅસરોને પણ જાણો

તુલસી (Basil) એ એક સુગંધિત પાંદડાવાળી જડીબુટ્ટી છે જે આફ્રિકા અને એશિયામાં ઉગે છે. તે ખોરાક અને પીણાંના સ્વાદમાં (Taste) વધારો કરવા અને વધારવા માટે વિશ્વભરમાં લોકપ્રિય છે. ભારતમાં પ્રાચીનકાળથી તુલસીનો ઉપયોગ ખોરાકમાં ઉમેરો કરવા અને ઘણી સમસ્યાઓને દૂર કરવા માટે કરવામાં આવે છે.

ભારતમાં તેને શુદ્ધ છોડ માનવામાં આવે છે અને આજકાલ તેનો ઉપયોગ સલાડ, ચટણી, શાકભાજી અને ચા વગેરેમાં થાય છે. તુલસી માત્ર ભોજનને સ્વાદિષ્ટ અને સુગંધિત જ નથી બનાવતી, તેના ઘણા સ્વાસ્થ્ય લાભો પણ છે.

તુલસીના ફાયદા

ભારતમાં તુલસીને ઘણા ફાયદાઓ સાથે ઔષધિ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આયુર્વેદ સહિત અનેક પ્રાચીન તબીબી પ્રણાલીઓમાં તુલસીની અસરકારક સારવારનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. વર્તમાનની વાત કરીએ તો આજે પણ તુલસી એક અસરકારક ઘરગથ્થુ ઉપચાર તરીકે ઓળખાય છે.

તેમાં ઘણા પ્રકારના વિટામીન અને મિનરલ્સ મળી આવે છે, જે શરીરને ઘણા ફાયદા આપે છે. આ ઉપરાંત, તેમાં લ્યુટીન, ઝેક્સાન્થિન, બીટા-કેરોટીન અને અન્ય ઘણા પ્રકારના એન્ટી-ઓક્સીડેન્ટ જોવા મળે છે. તુલસીના કેટલાક મુખ્ય ફાયદા નીચે મુજબ છે –

શરદીમાં ફાયદાકારક –
ભારત સહિત ઘણા દેશોમાં તુલસીનો ઉપયોગ શરદી અને ફ્લૂના લક્ષણોમાં રાહત આપવા માટે કરવામાં આવે છે. તુલસી નાકમાં ભરાયેલી ગંદકીને દૂર કરે છે, જે લક્ષણોમાં ઘણી રાહત આપે છે. જે લોકોને શરદીના લક્ષણો હોય તેઓ તુલસીની ચા બનાવીને પી શકે છે.

ઉધરસથી છુટકારો મેળવો –
તુલસી ખાંસી અને ગળાને લગતી સમસ્યાઓથી છુટકારો અપાવવામાં પણ ખૂબ અસરકારક હોવાનું જાણવા મળ્યું છે. તુલસીમાં આવા ઘણા અસરકારક સંયોજનો જોવા મળે છે, જે લાળને પાતળી કરે છે અને ખાંસી સાથે તમામ લાળ બહાર આવે છે. આ સિવાય જે લોકોને એલર્જિક બ્રોન્કાઈટિસ અને અસ્થમા સંબંધિત સમસ્યા હોય તેમના માટે પણ તુલસી અસરકારક સાબિત થઈ શકે છે.

કેન્સરથી બચાવ –
તુલસીમાં ઘણા પ્રકારના ફાઈટોકેમિકલ્સ જોવા મળે છે, જે ફેફસાં, લીવર અને મોઢામાં કેન્સરનું જોખમ ઘટાડે છે. કેન્સરની રોકથામ માટે તુલસી પર ઘણા સંશોધનો કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાંથી કેટલાક સંશોધનોએ તેને અસરકારક પણ સાબિત કર્યું છે.

ડાયાબિટીસ ઘટાડવો –
તુલસી ડાયાબિટીસના દર્દીઓ માટે પણ અસરકારક ઘરગથ્થુ ઉપચાર બની શકે છે. એક સંશોધનમાં ડાયાબિટીક ઉંદરો પર કેટલાક પરીક્ષણો કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં તુલસીનો રસ બ્લડ સુગરને સામાન્ય સ્તરે લાવવામાં ખૂબ અસરકારક રીતે કામ કરતો જોવા મળ્યો હતો. કેટલાક સંશોધકો માને છે કે તુલસી લાંબા સમય સુધી બ્લડ શુગર લેવલને સામાન્ય રાખવામાં અસરકારક છે.

બળતરાથી રાહત –
તુલસીમાં યુજેનોલ, લિનાલૂલ અને સિટ્રોનેલોલ જેવા ઘણા ઔષધીય ગુણો સાથે તેલ હોય છે, જે શરીરમાં હાજર બળતરા ઘટાડવામાં અસરકારક માનવામાં આવે છે. જે લોકોને સંધિવા, હ્રદયરોગ અને આંતરડામાં બળતરા સંબંધિત સમસ્યા હોય તેમના માટે તુલસી ખૂબ જ અસરકારક ઉપચાર છે.

ઈન્ફેક્શન સામે લડવામાં મદદ-
તુલસીમાં ઘણા પ્રકારના એન્ટી-બેક્ટેરિયલ ગુણ હોય છે. તુલસીમાં જોવા મળતા એન્ટિ-બેક્ટેરિયલ એજન્ટો શ્વસન માર્ગ, પેશાબની નળી, પેટ અને ત્વચામાં ચેપ ફેલાવતા બેક્ટેરિયા સામે લડવામાં સક્ષમ છે. જો કે તુલસીની મદદથી આ ઈન્ફેક્શનના લક્ષણો અમુક હદ સુધી જ ઘટાડી શકાય છે, પરંતુ ઈન્ફેક્શનને જડમાંથી ખતમ કરવા માટે ડૉક્ટર દ્વારા સૂચવવામાં આવેલી એન્ટિબાયોટિક દવાઓનો કોર્સ પૂરો કરો.

તુલસીની આડ અસરો

આયુર્વેદ અને ઘણી પ્રાચીન ચિકિત્સા પ્રણાલીઓ અનુસાર તુલસીને સંપૂર્ણપણે સલામત ઔષધિ માનવામાં આવે છે. જો કે, તેનું મર્યાદિત માત્રામાં સેવન કરવું જરૂરી છે. કેટલાક અભ્યાસો અનુસાર, તુલસીના લાંબા સમય સુધી અથવા વધુ પડતા સેવનથી હાર્ટબર્ન, મોઢામાં ખરાબ સ્વાદ, પેટમાં દુખાવો, મોઢામાં અલ્સર, ઉલટી અને ઉબકા જેવા લક્ષણો જોવા મળે છે.

તુલસીના તેલમાં એસ્ટ્રાગોલ નામનું તત્વ હોય છે, જે લીવર કેન્સરનું જોખમ વધારી શકે છે. તુલસીની પેસ્ટ અથવા તેનું તેલ ત્વચા પર લગાવવાથી કેટલાક લોકોમાં એલર્જી થઈ શકે છે. તેથી, તેનો ઉપયોગ ત્વચાના નાના ભાગ પર જ કરવો જોઈએ.

તુલસીનો ઉપયોગ
એક કપ ચામાં એક કે બે પાન મિક્સ કરીને તેનું સેવન કરો.
ત્રણથી ચાર તુલસીના પાન નાના ટુકડા કરી લો
ખાદ્ય પદાર્થોમાં એક ચમચી પીસી તુલસીનો છોડ ઉમેરો
જો કે સ્વાસ્થ્યના હિસાબે તમારે તમારા માટે યોગ્ય તુલસીની માત્રા વિશે ડૉક્ટર સાથે વાત કરવી જોઈએ.

આ પણ વાંચો : Health: વજન નહીં વધવા પાછળ તમારી આ 5 આદતો છે જવાબદાર

આ પણ વાંચો : Health: શરદી અને ફ્લૂના કારણે ઉંઘમાં પડે છે ખલેલ, અજમાવો આ ટિપ્સ

(વૈધાનિક ચેતવણીઃ આ લેખ માત્ર જાણકારી માટે છે. આનો ઉપયોગ-ઉપચાર કરતા પૂર્વે આપ આપના તબીબ અથવા આ બાબતના તજજ્ઞનો સંપર્ક કરીને જરૂરી પુછપરછ કરશો)