Aravalli Mountains: અરવલ્લી પર્વતમાળાને લઈને કેન્દ્ર સરકારે લીધો મોટો નિર્ણય, શું હવે ખનનનું સંકટ ટળશે?

અરવલ્લી વિવાદ વચ્ચે, કેન્દ્ર સરકારે અરવલ્લી પર્વતમાળાઓને સંપૂર્ણ રીતે સુરક્ષિત રાખવા માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. પર્યાવરણ, વન અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય (MoEF&CC) એ તમામ સંબંધિત રાજ્યોને નિર્દેશ આપ્યો છે કે અરવલ્લી પ્રદેશમાં કોઈ નવા ખાણકામ લીઝ આપવામાં આવશે નહીં. આ પ્રતિબંધ ગુજરાતથી દિલ્હી સુધી ફેલાયેલી સમગ્ર અરવલ્લી શ્રેણીમાં સમાન રીતે લાગુ થશે. આનો ઉદ્દેશ્ય ગેરકાયદેસર અને અનિયંત્રિત ખાણકામને સંપૂર્ણપણે બંધ કરવાનો અને અરવલ્લી પ્રદેશને ટકાઉ લેન્ડસ્કેપ તરીકે સાચવવાનો છે.

અરવલ્લી પર્વતમાળાઓ દિલ્હી-NCR માં હવાને સ્વચ્છ રાખવા, રેગીસ્તાન બનતુ અટકાવવા, ભૂગર્ભજળ રિચાર્જ કરવા અને જૈવવિવિધતાને બચાવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. કેન્દ્ર સરકારે તેમના લાંબા ગાળાના રક્ષણ માટે તેની સંપૂર્ણ પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવી છે.

નવા ખાણકામ પર સંપૂર્ણ પ્રતિબંધ

સમગ્ર અરવલ્લી પ્રદેશમાં કોઈ નવા ખાણકામ લીઝ આપવામાં આવશે નહીં. ગેરકાયદેસર ખાણકામની વધતી જતી સમસ્યાને ધ્યાનમાં રાખીને આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો. આ અરવલ્લી પ્રદેશની કુદરતી રચનાને જાળવી રાખશે અને પર્યાવરણીય નુકસાનને અટકાવશે.

સંરક્ષિત વિસ્તાર વધુ વિસ્તરશે.

કેન્દ્રએ ભારતીય વન સંશોધન અને શિક્ષણ પરિષદ (ICFRE) ને અરવલ્લી પ્રદેશમાં વધારાના વિસ્તારો ઓળખવા નિર્દેશ આપ્યો છે જ્યાં ખાણકામ સંપૂર્ણપણે પ્રતિબંધિત રહેશે. આ કાર્ય પહેલાથી જ પ્રતિબંધિત વિસ્તારો ઉપરાંત હશે અને ઇકોલોજીકલ, ભૂસ્તરશાસ્ત્રીય અને લેન્ડસ્કેપ વિચારણાઓ પર આધારિત હશે.

ICFRE સમગ્ર અરવલ્લી પ્રદેશ માટે એક વૈજ્ઞાનિક અને વ્યાપક ટકાઉ ખાણકામ વ્યવસ્થાપન યોજના (MPSM) તૈયાર કરશે. આ યોજનામાં કુલ પર્યાવરણીય અસર મૂલ્યાંકન, સંવેદનશીલ વિસ્તારોની ઓળખ, પુનઃસ્થાપન પગલાં અને ખાણકામ વહન ક્ષમતા અભ્યાસનો સમાવેશ થશે. એકવાર યોજના પૂર્ણ થઈ જાય, પછી તેને તમામ હિસ્સેદારો પાસેથી ઇનપુટ મેળવવા માટે જાહેર કરવામાં આવશે.

આનાથી અરવલ્લી પ્રદેશમાં સંરક્ષિત વિસ્તારનો વધુ વિસ્તાર થશે, ખાસ કરીને સ્થાનિક ભૂગોળ, ઇકોલોજી અને જૈવવિવિધતાને ધ્યાનમાં રાખીને.

હાલની ખાણોનું કડક નિરીક્ષણ.

પહેલાથી કાર્યરત ખાણો માટે, રાજ્ય સરકારોને તમામ પર્યાવરણીય નિયમોને કડક રીતે લાગુ કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. સુપ્રીમ કોર્ટના આદેશો અનુસાર ચાલુ ખાણકામ પ્રવૃત્તિઓ પર વધારાના નિયંત્રણો લાદવામાં આવશે. પર્યાવરણને કોઈ નુકસાન ન થાય તેની ખાતરી કરવા માટે ટકાઉ ખાણકામ નિયમોનું કડક પાલન કરવું આવશ્યક છે.

કેન્દ્ર સરકારનું માનવું છે કે રણીકરણ અટકાવવા, જૈવવિવિધતાનું રક્ષણ કરવા, ભૂગર્ભજળના સ્તરને જાળવવા અને પ્રદેશને પર્યાવરણીય સેવાઓ પૂરી પાડવા માટે અરવલ્લી પર્વતમાળાનું સંરક્ષણ જરૂરી છે. આ નિર્ણય લાંબા સમયથી ચાલી આવતી અરવલ્લી સંરક્ષણ ચર્ચામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે. તે ભવિષ્યમાં ટેકરીઓનું વધુ સારું રક્ષણ સુનિશ્ચિત કરશે.