શબાના આઝમી… (Shabana Azmi Birthday) બોલીવુડની આવી જ એક અભિનેત્રી જેણે દરેક રોલ પ્રમાણે પોતાની જાતને શ્રેષ્ઠ રીતે સ્વીકારી છે. તેણે અત્યાર સુધી હિન્દી સિનેમામાં ઘણી ભૂમિકાઓ કરી છે. તે હજુ પણ ફિલ્મોમાં સક્રિય છે. અભિનેત્રી હોવા ઉપરાંત તે રાજ્યસભાના સભ્ય પણ રહી ચૂક્યા છે. આ સાથે તે સામાજિક કાર્ય સાથે પણ જોડાયેલી છે. શબાના આઝમી બોલિવૂડના પીઢ લેખક, ગીતકાર જાવેદ અખ્તરની પત્ની છે. આજે શબાના આઝમીનો જન્મદિવસ છે અને તેમના જન્મદિવસ પર અમે તમને તેમના જીવન સાથે જોડાયેલા કેટલાક પાસાઓ જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, જેના વિશે તમે ભાગ્યે જ જાણતા હોવ.
શબાના આઝમીના પિતા કૈફી આઝમી હતા, જેઓ પ્રખ્યાત શાયર અને કવિ હતા. જ્યારે તેમની માતાનું નામ શૌકત આઝમી હતું. જેઓ ભારતીય થિયેટર કલાકાર હતા. શબાના આઝમીનો એક ભાઈ પણ છે, જેનું નામ બાબા આઝમી છે. બોલિવૂડ અભિનેત્રી તબ્બુ અને ફરાહ નાઝ તેની ભત્રીજી છે. શબાના આઝમીએ પોતાની કારકિર્દીની પસંદગી માત્ર માતા પાસેથી મળેલી વારસાને કારણે કરી હતી. શબાના આઝમીએ પોતાનો પ્રારંભિક અભ્યાસ મુંબઈની ક્વીન મેરી સ્કૂલમાંથી કર્યો હતો. તેણે મનોવિજ્ઞાનમાં ગ્રેજ્યુએશન કર્યું છે. તેણે મુંબઈની સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજમાંથી ગ્રેજ્યુએશનની આ ડિગ્રી લીધી છે. આ સિવાય શબાના આઝમીએ FTII પુણેમાંથી એક્ટિંગ કોર્સ કર્યો છે.
શબાના આઝમીએ બોલીવુડના દિગ્ગજ લેખક અને ગીતકાર જાવેદ અખ્તર સાથે લગ્ન કર્યા છે. જાવેદ અખ્તર પહેલેથી જ પરિણીત હતા, પરંતુ તેઓ શબાના આઝમી તરફ ઝુકવા લાગ્યા. આ ઝુકાવ પ્રેમમાં બદલાઈ ગયો, ત્યારબાદ તેણે હની ઈરાની સાથે છૂટાછેડા લીધા અને શબાના આઝમી સાથે લગ્ન કર્યા.
શબાના આઝમીએ વર્ષ 1973માં શ્યામ બેનેગલની ફિલ્મ અંકુરથી પોતાના ફિલ્મી કરિયરની શરૂઆત કરી હતી. તે સમયે આ ફિલ્મ ઘણી સફળ રહી હતી. આ ફિલ્મના કારણે શબાના આઝમી બોલિવૂડમાં પોતાનું સ્થાન બનાવવામાં સફળ રહી. તેને તેની પ્રથમ ફિલ્મ માટે શ્રેષ્ઠ અભિનેત્રીનો રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર પણ મળ્યો હતો. આ ફિલ્મ પછી, તેને 1983થી 1985 સુધી શ્રેષ્ઠ અભિનેત્રીનો રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો અને જે ફિલ્મો માટે તેમને આ એવોર્ડ મળ્યો હતો તે હતી ‘અર્થ’, ‘ખંડહર’ અને ‘પાર’.
શબાના આઝમીએ તે સમયગાળામાં પણ પોતાને ભીડથી અલગ સાબિત કરી હતી. એક બાજુ ગ્લેમરસ અભિનેત્રીઓ હતી તો બીજી બાજુ અદભૂત અભિનેત્રી શબાના આઝમી. શબાના આઝમીએ પોતાના ફિલ્મી કરિયરમાં ઘણી ફિલ્મો કરી જેમાં ‘અર્થ’, ‘નિશાંત’, ‘અંકુર’, ‘સ્પર્શ’, ‘મંડી’, ‘માસૂમ’ અને ‘પેસ્તાનજી’ સામેલ છે. આ સિવાય તેણે ઘણી ફિલ્મોમાં પણ કામ કર્યું, જે આજે પણ લોકો પસંદ કરે છે.
ફિલ્મ ‘ફાયર’માં નંદિતા દાસ સાથેના કિસિંગ સીનને લઈને પણ તે વિવાદોમાં રહી હતી. વર્ષ 1993માં નેલ્સન મંડેલાએ તેમના ભારત પ્રવાસ દરમિયાન શબાના આઝમીને ગાલ પર ચુંબન કર્યું હતું, જેના કારણે વિવાદ સર્જાયો હતો.
શબાના આઝમીએ તેની કારકિર્દીમાં અત્યાર સુધીમાં 100થી વધુ ફિલ્મોમાં કામ કર્યું છે. જેના માટે તેમને 5 વખત શ્રેષ્ઠ અભિનેત્રીનો રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર આપવામાં આવ્યો છે અને 4 વખત ફિલ્મફેર એવોર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવી છે. વધુમાં, તેમને યોર્કશાયરમાં લીડ્ઝ મેટ્રોપોલિટન યુનિવર્સિટીના ચાન્સેલર બ્રાન્ડોન ફોસ્ટર દ્વારા આર્ટ્સમાં માનદ ડોક્ટરેટની પદવી એનાયત કરવામાં આવી છે.