National Film Awards : ક્યારે, કેમ અને કેવી રીતે શરૂ થયો રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ એવોર્ડ્સ અને કોને પહેલો મળ્યો એવોર્ડ, વાંચો અહેવાલ
68th national film awards 2022: 68મા રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારોની જાહેરાત આજે એટલે કે શુક્રવારે કરવામાં આવશે. માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય પુરસ્કારોની જાહેરાત કરશે. નેશનલ ફિલ્મ એવોર્ડ કેમ આપવામાં આવે છે, ક્યારે અને કેવી રીતે શરૂ થયો, જાણો આ સવાલોના જવાબ...
68મા રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારોની (68th National Film Awards) જાહેરાત આજે એટલે કે શુક્રવારે કરવામાં આવશે. માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય પુરસ્કારોની જાહેરાત કરશે. રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારોનું આયોજન ભારત સરકારના માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલય દ્વારા કરવામાં આવે છે. તે માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયની (Ministry of Information and Broadcasting) વિંગ ડિરેક્ટોરેટ ઑફ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલ્સ (DFF) દ્વારા આયોજિત કરવામાં આવે છે. આ વિંગ દાદાસાહેબ ફાળકે એવોર્ડનું પણ આયોજન કરે છે. એવોર્ડની જાહેરાતથી લઈને સમારોહના આયોજનની જવાબદારી આ વિંગની છે. ગયા વર્ષે દિવંગત એક્ટર સુશાંત સિંહ રાજપૂતની ફિલ્મ છિછોરેને બેસ્ટ ફિલ્મનો એવોર્ડ આપવામાં આવ્યો હતો. અભિનેતા મનોજ બાજપેયી અને ધનુષને શ્રેષ્ઠ અભિનેતાનો એવોર્ડ મળ્યો અને અભિનેત્રી કંગના રનૌતને શ્રેષ્ઠ અભિનેત્રી તરીકે પસંદ કરવામાં આવી હતી.
નેશનલ ફિલ્મ એવોર્ડ શા માટે આપવામાં આવે છે, ક્યારે અને કેવી રીતે શરૂ થયો, એવોર્ડ વિજેતા સેલિબ્રિટીને શું મળે છે, જાણો આ સવાલોના જવાબ…
શા માટે આપવામાં આવે છે નેશનલ ફિલ્મ એવોર્ડ?
કલા, સંસ્કૃતિ, સિનેમા અને સાહિત્ય ક્ષેત્રે ઉત્કૃષ્ટ કાર્ય કરનારા કલાકારોને રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કાર આપવામાં આવે છે. દેશની આઝાદી બાદ કલાકારોને પ્રોત્સાહિત કરવા માટે તેની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. આ પુરસ્કારો પાછળનો હેતુ સારી ફિલ્મોના નિર્માણને પ્રોત્સાહિત કરવાનો પણ છે.
રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારો ક્યારે શરૂ થયા?
આ પુરસ્કારો શરૂ કરવા માટે 1949માં એક સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી. આ સમિતિનું કામ શિક્ષણ અને સાંસ્કૃતિક મૂલ્યો પર આધારિત શ્રેષ્ઠ ફિલ્મોની પસંદગી કરવાનું હતું. શરૂઆતના સમયગાળામાં તેઓ સ્ટેટ ફિલ્મ એવોર્ડ તરીકે જાણીતા હતા.
પ્રથમ વખત રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કાર ક્યારે આપવામાં આવ્યો?
રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારોની શરૂઆત 1954માં કરવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ 1953માં રિલીઝ થયેલી કેટલીક શ્રેષ્ઠ ફિલ્મોની પસંદગી કરવામાં આવી. પ્રથમ રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારમાં સર્વશ્રેષ્ઠ ફિલ્મ માટેનો ગોલ્ડ મેડલ મરાઠી ફિલ્મ ‘શ્યામચી આઈને’ આપવામાં આવ્યો હતો. તે જ સમયે, મહાબલીપુરમમાં શ્રેષ્ઠ દસ્તાવેજી ફિલ્મ માટે ગોલ્ડ મેડલ પ્રાપ્ત થયો હતો. આ ઉપરાંત હિન્દી ફિલ્મ ‘દો બીઘા જમીન’ની સાથે બંગાળી ફીચર ફિલ્મ ‘ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ ચૈતન્ય’ અને બાળકોની ફિલ્મ ‘ખેલા ઘર’ને લાયકાત પ્રમાણપત્ર આપવામાં આવ્યા હતા.
એવોર્ડમાં શું મળે છે?
રાષ્ટ્રીય ફિલ્મ પુરસ્કારોમાં, દરેક કેટેગરીના આધારે અલગ-અલગ એવોર્ડ આપવામાં આવે છે. જે રજત કમલ, સ્વર્ણ કમલ વગેરે તરીકે ઓળખાય છે. કેટલાક પુરસ્કારોમાં રોકડ પુરસ્કાર પણ આપવામાં આવે છે, જ્યારે કેટલીક કેટેગરીઓમાં માત્ર મેડલ આપવામાં આવે છે. દાદાસાહેબ ફાળકે એવોર્ડના વિજેતાને સ્વર્ણ કમલ, રૂપિયા 10 લાખ, પ્રશસ્તિપત્ર અને શાલ આપવામાં આવે છે. શ્રેષ્ઠ ફીચર ફિલ્મ વિજેતાને સ્વર્ણ કમલ અને 2.5 લાખ રૂપિયા આપવામાં આવે છે. રજત કમલ અને 1.5 લાખ રૂપિયા ઘણી કેટેગરીમાં આપવામાં આવે છે અને ઘણી ફિલ્મોમાં એક લાખ રૂપિયા આપવામાં આવે છે. તે દરેક કેટેગરીના આધારે નક્કી કરવામાં આવે છે.
કોણ આપે છે એવોર્ડ ?
તે રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા આપવામાં આવતા પુરસ્કારોમાં સામેલ છે. ઘણા વર્ષોથી રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા આ પુરસ્કારો આપવામાં આવે છે, પરંતુ કેટલાક વર્ષોથી ઉપરાષ્ટ્રપતિ અથવા માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રી પણ આ એવોર્ડ આપી રહ્યા છે. કેટલાક વર્ષો પહેલા રાષ્ટ્રપતિ કાર્યક્રમમાં હાજર નહોતા ત્યારે પણ ભારે બબાલ થઈ હતી, જ્યારે કેટલાક એવોર્ડ રાષ્ટ્રપતિ દ્વારા આપવામાં આવ્યા હતા. જ્યારે કેટલાક એવોર્ડ તત્કાલીન મંત્રી દ્વારા આપવામાં આવ્યા હતા. ઉપરાષ્ટ્રપતિ વેંકૈયા નાયડુએ 2021માં આ પુરસ્કારોનું વિતરણ કર્યું હતું.