
ઘન જીવામૃત શુષ્ક ખાતર છે. તેને બનાવવા માટે, 100 કિલો દેશી ગાયનું છાણ, 2 કિલો ગોળ, 2 કિલો કઠોળનો લોટ અને 1 કિલો જીવંત માટી (ઝાડની નીચેની માટી કે જ્યાં રાસાયણિક ખાતર નાખવામાં આવ્યું ન હોય) અને તેને સારી રીતે મિક્સ કરો. આ મિશ્રણમાં ધીમે ધીમે ગૌમૂત્ર ઉમેરો અને તેને સારી રીતે ભેળવી દો જેથી ઘન જીવામૃત બની જાય. હવે આ ગાઢ જીવામૃતને છાયામાં સારી રીતે ફેલાવીને સૂકવી લો. સુકાઈ ગયા પછી તેને લાકડા વડે મારી બારીક બનાવો. તેનો ઉપયોગ વાવણી સમયે અથવા પાણી આપ્યાના 2 થી 3 દિવસ પછી કરી શકાય છે. આ સૂકું ઘન જીવામૃત 6 મહિના સુધી સંગ્રહિત કરી શકાય છે.

બીજામૃત નવા છોડના બીજ રોપતી વખતે બીજામૃતનો ઉપયોગ થાય છે. બીજામૃતની મદદથી નવા છોડના મૂળને ફૂગ, જમીનથી થતા રોગો અને બીજને રોગોથી બચાવી શકાય છે. ગાયનું છાણ, એક શક્તિશાળી કુદરતી ફૂગનાશક, ગૌમૂત્ર વિરોધી બેક્ટેરિયલ પ્રવાહી, લીંબુ અને માટીનો ઉપયોગ બીજામૃત બનાવવા માટે થાય છે.

ઉપયોગની રીત: કોઈપણ પાકના બીજ વાવતા પહેલા, તમારે તે બીજમાં બીજામૃત સારી રીતે લગાવવું જોઈએ અને રોપ્યા પછી, તે બીજને થોડો સમય સૂકવવા માટે છોડી દો. બીજ પર બીજામૃત સુકાઈ જાય પછી તમે જમીનમાં બીજ વાવી શકો છો. આને બીજોપચાર પણ કહેવાય છે.