ખેડૂતો ખેતીની સાથે બાગાયત દ્વારા તેમની આવક બમણી કરી શકે છે. બાગાયતમાં ખેડૂતો ફળ અથવા લાકડાના છોડ રોપી શકે છે. આ સાથે ખેડૂતો આ છોડ વચ્ચે ખેતી પણ કરી શકે છે. જેના કારણે તેમની આવક પણ બમણી થશે. મહોગની એક એવું વૃક્ષ છે જેના દ્વારા ખેડૂતો કરોડપતિ બની શકે છે. કારણ કે જો એક એકર જમીનમાં મહોગની વૃક્ષના 120 વૃક્ષો વાવવામાં આવે તો ખેડૂત માત્ર 12 વર્ષમાં કરોડપતિ બની જશે.
મહોગની વૃક્ષ કેવું હોય છે ?
મહોગની લાકડું એક મજબૂત અને લાંબા સમય સુધી ચાલતું લાકડું છે. આ લાકડું લાલ અને ભૂરા રંગનું છે. તેના પર પાણીના નુકસાનની કોઈ અસર નથી. જો આપણે વૈજ્ઞાનિકોની તર્ક વિશે વાત કરીએ, તો આ વૃક્ષ 50 ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી તાપમાન સહન કરવાની ક્ષમતા બતાવી શકે છે અને પાણી ન હોવા છતાં પણ તે વધતું રહે છે.
બીજ પાંચ વર્ષમાં એક વખત આવે છે
તેના લાકડાનો ઉપયોગ ફર્નિચર અને અન્ય લાકડાની બોટ બનાવવા માટે થાય છે, જે ખૂબ મૂલ્યવાન માનવામાં આવે છે. તેના પાંદડા મુખ્યત્વે કેન્સર, બ્લડ પ્રેશર, અસ્થમા, શરદી અને ડાયાબિટીસ સહિત અનેક પ્રકારના રોગોમાં વપરાય છે. તેનો છોડ પાંચ વર્ષમાં એક વાર બીજ આપે છે. એક છોડમાંથી પાંચ કિલો બીજ મેળવી શકાય છે.
તેના બિયારણની કિંમત ઘણી વધારે છે અને તે એક હજાર રૂપિયા પ્રતિ કિલો સુધી વેચાય છે. જો આપણે જથ્થાબંધની વાત કરીએ, તો લાકડા બલ્કમાં સરળતાથી 2,000 થી 2,200 રૂપિયા પ્રતિ ઘનફૂટમાં ઉપલબ્ધ છે. આ એક ઔષધીય છોડ પણ છે, તેથી તેના બીજ અને ફૂલોનો ઉપયોગ શક્તિની દવાઓ બનાવવા માટે થાય છે.
આ વૃક્ષના પાંદડાઓમાં એક ખાસ પ્રકારની ગુણવત્તા જોવા મળે છે, જેના કારણે તેના વૃક્ષો પાસે મચ્છર અને કોઈ પણ પ્રકારના જંતુઓ આવતા નથી. આ કારણોસર તેના પાંદડા અને બીજનું તેલ મચ્છર જીવડાં અને જંતુનાશક દવા બનાવવામાં વપરાય છે. તેના તેલનો ઉપયોગ કરીને સાબુ, પેઇન્ટ, વાર્નિશ અને ઘણી પ્રકારની દવાઓ બનાવવામાં આવે છે.
વૃક્ષો ક્યાં ઉગે છે
મહોગની વૃક્ષો તે જગ્યાએ ઉગાડવામાં આવે છે જ્યાં વધારે પવન ઓછો ફૂંકાય છે, કારણ કે તેના વૃક્ષો 40 થી 200 ફૂટ ઊંચા હોય છે. પરંતુ ભારતમાં આ વૃક્ષ 60 ફૂટની લંબાઈ સુધી જ ઉગે છે. આ વૃક્ષોના મૂળ ઓછા ઊંડા છે અને ભારતમાં તેઓ પર્વતીય વિસ્તારો સિવાય ક્યાંય પણ ઉગાડી શકાય છે.
મહોગની વૃક્ષોની ખેતી કરીને સારી આવક મેળવી શકાય છે. તેના વૃક્ષો કોઈ પણ ફળદ્રુપ જમીનમાં ઉગાડી શકાય છે, પરંતુ તેના વૃક્ષો પાણી ભરાયેલી જમીનમાં અથવા ખડકાળ જમીનમાં રોપશો નહીં. આ વૃક્ષો માટે માટીનું પીએચ મૂલ્ય સામાન્ય હોવું જોઈએ.
મહોગની વૃક્ષો માટે તાપમાન
મહોગનીની ખેતી માટે ઉષ્ણકટિબંધીય આબોહવા શ્રેષ્ઠ ગણાય છે, અતિશય વરસાદ તેના વૃક્ષો માટે યોગ્ય નથી. તેના વૃક્ષો સામાન્ય હવામાનમાં સારી રીતે વિકાસ પામે છે. જ્યારે તેના છોડ વાવવામાં આવે છે, ત્યારે તેને વધારે ગરમી અને ઠંડીથી સુરક્ષિત રાખવું પડે છે. મહોગની છોડને અંકુરણ અને વિકાસ માટે સામાન્ય તાપમાનની જરૂર પડે છે, શિયાળાની ઋતુમાં 15 ડિગ્રી અને ઉનાળાની ઋતુમાં 35 ડિગ્રી તાપમાનમાં સારી વૃદ્ધિ થાય છે.
ભારતમાં ઉગાડવામાં આવતી પાંચ વિદેશી જાતો
ભારતમાં તેના વૃક્ષોની કોઈ ખાસ પ્રજાતિ નથી, અત્યાર સુધી કલમી જાતોની માત્ર 5 વિદેશી જાતો ઉગાડવામાં આવી છે. ક્યુબન, મેક્સીકન, આફ્રિકન, ન્યુઝીલેન્ડ અને હોન્ડુરાન જાતો. વૃક્ષોની આ તમામ જાતો છોડની ગુણવત્તા અને તેમની ઉપજને આધારે ઉગાડવામાં આવે છે, આ છોડની લંબાઈ 50 થી 200 ફૂટ છે.
છોડ ક્યાંથી ખરીદવા ?
મહોગનીની ખેતી માટે તેના છોડ કોઈ પણ રજિસ્ટર્ડ સરકારી કંપની પાસેથી ખરીદી શકાય છે, આ સિવાય તેના છોડ નર્સરીમાં પણ તૈયાર કરી શકાય છે. નર્સરીમાં છોડ તૈયાર કરવામાં ઘણો સમય અને પ્રયત્ન લે છે. તેથી તેના છોડ ખરીદવા અને રોપવા વધુ યોગ્ય છે. નર્સરીમાંથી છોડ ખરીદતી વખતે, તે ધ્યાનમાં રાખવું જોઈએ કે છોડ બે થી ત્રણ વર્ષના છે અને સારી રીતે ઉગે છે. જૂન અને જુલાઈ મહિનાઓ છોડ રોપવા માટે વધુ યોગ્ય માનવામાં આવે છે.
કઠોળનું વાવેતર ખેતરની મધ્યમાં કરી શકાય છે
મહોગનીના છોડ સંપૂર્ણ રીતે ઉગે છે અને 6 વર્ષમાં વૃક્ષ બની જાય છે. દરમિયાન, જો ખેડૂતો ઇચ્છે તો, તે ઝાડની વચ્ચે ખાલી જમીનમાં કઠોળનું વાવેતર કરીને સારી આવક મેળવી શકે છે.
મોંઘુ હોય છે લાકડું
એક એકરમાં લગભગ 12 વર્ષ રાહ જોયા બાદ મહોગની વૃક્ષો કરોડોની કમાણી કરે છે. તેના વૃક્ષના લાકડાની કિંમત બે હજાર રૂપિયા પ્રતિ ઘન ફૂટ છે. તેના બીજ અને પાંદડા પણ સારી કિંમતે વેચાય છે, ખેડૂતો તેના વૃક્ષો ઉગાડીને સારી આવક મેળવી શકે છે.
આ પણ વાંચો : PM Kisan Yojana: તમારા ખાતામાં 2 હજાર નથી આવ્યા ? આ કામ કરવાથી બેંકખાતામાં આવી જશે રૂપિયા
આ પણ વાંચો :ફૂડ પ્રોસેસિંગ, FPO અને સેલ્ફ હેલ્પ ગૃપ પર સરકારનું ફોકસ, PM મોદીએ 1655 કરોડ રૂપિયાની કરી જાહેરાત