વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી (PM Narendra Modi)એ ત્રણ વિવાદાસ્પદ કૃષિ કાયદા (Farm laws)ઓ રદ કરવાની જાહેરાત કર્યા પછી પ્રખ્યાત પત્રકાર પી સાઈનાથે (P Sainath)જાહેરાત કરી કે “સ્વતંત્ર ખેડૂત આયોગની સ્થાપનાની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ ગઈ છે”. ગુરુવારે મીડિયાને સંબોધતા સાઈનાથે નિખિલ ડે અને અન્ય લોકો સાથે જણાવ્યું હતું કે કમિશનમાં કૃષિ નિષ્ણાતો, વૈજ્ઞાનિકો, કાર્યકરો અને ખેડૂત સંગઠનોના સભ્યો હશે અને તે રાજ્ય અને કૃષિ ક્ષેત્રની અંદરની કટોકટીનો અભ્યાસ કરશે.
ખેડૂત આયોગની ઉપયોગિતા પર પી સાઈનાથે કહ્યું કે ખેડૂતો (Farmers)નું કમિશન શા માટે? કારણ કે જ્યારે પણ તેમની ભલામણો સરકાર અને કોર્પોરેટ હિતોની વિરુદ્ધ હોય છે, ત્યારે સત્તાવાર રીતે સ્થાપિત કમિશનને દફન કરી દેવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે કિસાન પંચ સમગ્ર દેશમાં વિવિધ પ્રકારના કૃષિ સંગઠનો સાથે મળીને તપાસ પ્રક્રિયાનું આયોજન કરશે.
કિસાન આયોગનો ઉદ્દેશ્ય ખેડૂતો માટે સમર્થન એકત્ર કરવાનો છે, તેમજ ખાદ્ય વિવિધતા, પર્યાવરણીય ટકાઉપણુંના રાજકારણના એજન્ડાને એકીકૃત કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે ખેડૂત સંગઠનોની સક્રિય ભાગીદારી સાથે કૃષિ પરિવર્તનની મજબૂત વિઝન અને વ્યૂહરચના બનાવવાનો છે.
ખેડૂતોની અવગણના કરવા માટે કેન્દ્રમાં રચાયેલી સરકારોની ટીકા કરતા સાઈનાથે કહ્યું કે 16 વર્ષ પહેલા રજૂ કરવામાં આવી હોવા છતાં સ્વામીનાથન કમિશન (Swaminathan Commission)ની ભલામણો હજુ સુધી લાગુ કરવામાં આવી નથી. “આયોગની મહત્વપૂર્ણ ભલામણો દેશમાં દરેક જગ્યાએ ખેડૂતોમાં અત્યંત લોકપ્રિય છે. તેમાંના કેટલાક ખાસ કરીને પાક માટે લઘુત્તમ ટેકાના ભાવની રચના સાથે સંબંધિત ખેડૂતોને રાજ્યોમાં પાછા લાવવા માટે હજુ સુધી તાત્કાલિક સંબોધવામાં આવ્યા નથી.
નોંધનીય છે કે સ્વામીનાથન પંચે 16 વર્ષ પહેલા દેશમાં ખેડૂતોની સ્થિતિ પર પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કર્યો હતો, જેના પર કિસાન મંચે સરકારને રિપોર્ટ અને સંબંધિત મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવા માટે સંસદનું વિશેષ સત્ર યોજવાનું આહ્વાન કર્યું છે. ખેડૂતો માટે રાષ્ટ્ર દ્વારા જારી કરવામાં આવેલા નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કૃષિ સંકટને કારણે છેલ્લા બે દાયકામાં હજારો ખેડૂતોના કેસ ચાલી રહ્યા છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે સ્વામીનાથન કમિશનનો પ્રથમ રિપોર્ટ ડિસેમ્બર 2004માં અને છેલ્લો રિપોર્ટ ઓક્ટોબર 2006માં રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો. નેશનલ હેરાલ્ડના જણાવ્યા અનુસાર કૃષિ પર સૌથી વધુ વ્યાપક અને વિગતવાર અહેવાલો પૈકી એક હોવા છતાં સંસદમાં તેની ચર્ચા કરવામાં આવી નથી અને મોદી સરકાર દ્વારા ત્રણ કૃષિ કાયદા પસાર કરવામાં આવ્યા હતા, જે સ્વામીનાથન કમિશન દ્વારા કરાયેલી ભલામણોથી વિપરીત છે.
ખેડૂત આયોગ “ભારતીય કૃષિની સ્થિતિ અને કટોકટી અને વિશાળ કૃષિ સમાજની અંદરની કટોકટી” પર એક વ્યાપક અહેવાલ તૈયાર કરશે. પી સાઈનાથે કહ્યું કે કમિશન ભારતમાં જરૂરી વાસ્તવિક સુધારાઓ અંગે ભલામણો કરશે એવા સુધારા જે ખેડૂતો અને ખેતમજૂરોની તરફેણમાં હોય, જે સ્થાનિક સમુદાયોના હિતમાં હોય, કોર્પોરેટ હિતોના નહીં.
આ પણ વાંચો: ભારતમાં શ્વેત ક્રાંતિના જનક ડો. વર્ગીસ કુરિયનની 100મી જન્મશતાબ્દી નિમિતે ‘નેશનલ મિલ્ક ડે’ ની ઉજવણી
આ પણ વાંચો: બાંગ્લાદેશી બોલરોની અનોખી ‘હેટ્રિક’ થી ટીમની હાલત ખરાબ, 36 વર્ષ જૂના પરાક્રમનું કર્યું પુનરાવર્તન