ઉત્તર પ્રદેશના હરદોઈ જિલ્લાના શાહબાદ વિસ્તારમાં ઉગાડવામાં આવતી કાકડીઓ (Cucumber)રાજ્યની ઘણી મંડીઓમાં પ્રખ્યાત છે. શાહબાદી કાકડીની માંગમાં અચાનક વધારો થવાને કારણે કાકડીની ખેતી (Agriculture)કરતા ખેડૂતો સમૃદ્ધ થઈ રહ્યા છે. પ્રદેશના અનુભવી ખેડૂતો શાકભાજીના મોટા પાકનું ઉત્પાદન (production)કરે છે. અહીંના કેટલાક ખેડૂતોની સ્વ-નિર્મિત પ્રજાતિઓએ દેશમાં હરદોઈનું નામ રોશન કર્યું છે. શાહબાદ વિસ્તારમાં કાકડીની ખેતી ખેડૂતો માટે નફાકારક સોદો સાબિત થઈ છે. પ્રાદેશિક ખેડૂત અહેમદ હસને જણાવ્યું કે તે શાહબાદનો રહેવાસી છે. અને તેમના પૂર્વજોના ખેતરોમાં શાકભાજીનો પાક ઉગાડે છે. અહેમદ હસને જણાવ્યું કે બેચલર ઓફ આર્ટસની પરીક્ષા પાસ કર્યા બાદ તે લાંબા સમયથી નોકરીની શોધમાં ભટકતો હતો. તે અવારનવાર નવા ભરતીના ફોર્મ ખરીદવા માટે કોર્ટમાં જતો હતો.
નસીબ કેવી રીતે બદલાયું
તેઓ જિલ્લા બાગાયત વિભાગની બહાર ખાલી પડેલી જગ્યાએ બેસીને ફોર્મ ભરીને નજીકમાં આવેલી મોટી પોસ્ટ ઓફિસમાં જમા કરાવતા હતા. પરંતુ નોકરી મળતી ન હોવાથી સતત નોકરીની શોધમાં તે ખૂબ જ હતાશ અને પરેશાન થઈ ગયો હતો. તેમની આર્થિક સ્થિતિ દિવસેને દિવસે ખરાબ થતી જતી હતી. એક દિવસ તે જિલ્લા બાગાયત અધિકારીને મળ્યો અને તે પછી તેનું નસીબ બદલાઈ ગયું.
કાકડી દિલ્હી સુધી જાય છે
બગીચાના અધિકારીએ તેમને ખેતી વિશે એટલા જાગૃત કર્યા કે તેઓ એક સફળ ખેડૂત છે. ત્યારે જિલ્લા બાગાયત અધિકારીએ તેમને કહ્યું હતું કે આ નાનકડી વાત સાંભળીને તેમણે તેમની ખેતીને જ પોતાનું સર્વસ્વ માની લીધું છે. તેણે કહ્યું કે સમય બદલાવાની સાથે તે પાકમાં ફેરફાર કરે છે. હાલમાં લગભગ 150 વીઘામાં કાકડીની ખેતી થઈ રહી છે. તેમની કાકડી આજકાલ આઝાદપુર, એશિયાના સૌથી મોટા શાકભાજી બજાર અને ઉત્તર પ્રદેશની રાજધાની લખનૌ અને ભારતના સૌથી મોટા પ્રવાસન સ્થળ આગ્રામાં ભારે માંગ સાથે વેચાઈ રહી છે.
શું છે શાહબાદી કાકડીની ખાસિયત
ખેડૂતે જણાવ્યું કે તેણે પોતે આ બીજનું સંશોધન કર્યું છે.શહાબાદી કાકડીની ખાસિયત આ છે. તે પાતળી, ઉંચી અને લીલી હોવાને કારણે ખૂબ જ સુંદર છે, તેના ખેતરમાં ઉગતી શહાબાદી કાકડી કડવી નથી. આ માટે તે સમયાંતરે પોતાની દેશી પદ્ધતિ મુજબ ખેતરમાં માટી અને જીવાતોની સારવાર કરતા રહે છે. તેણે કહ્યું કે તે ખેતરમાં ગાયના છાણની સાથે લીમડાના પાન અને ગૌમૂત્રનો ઉપયોગ કરે છે. જૂની પરંપરા અને ખેતીની આધુનિક પદ્ધતિઓથી તેમની કાકડીઓની ખેતી દિવસેને દિવસે વધુ ઉત્પાદક અને વધુ નફાકારક સાબિત થઈ રહી છે.
શું કહે છે ખેડૂતો?
ખેડૂતે જણાવ્યું કે તે સમયાંતરે જિલ્લા બાગાયત અધિકારીને મળતો રહે છે. તેમની ઉલ્લેખિત ખેતી અંગેની જાણકાર માહિતી તેમના માટે તેમની ખેતી માટે અમૃત સમાન સાબિત થઈ રહી છે. ખેડૂતે જણાવ્યું કે તે હવે ખેતીને પ્રથમ રોજગાર તરીકે જોઈ રહ્યો છે, જેના કારણે તેની આર્થિક સ્થિતિ ઘણી સારી થઈ ગઈ છે. હરદોઈ જિલ્લા બાગાયત અધિકારી સુરેશ કુમારે જણાવ્યું હતું કે જિલ્લામાં અનુભવી ખેડૂતો કાકડીની ખેતી કરી રહ્યા છે. તે વર્ષભરનો પાક છે. યોગ્ય કાળજી રાખવાથી કાકડીની સારી ઉપજ અને સારા ભાવ મળે છે. ઉનાળામાં અને ખાસ કરીને આ વરસાદના દિવસોમાં કાકડી ખૂબ મોંઘી બની જાય છે. આ દિવસોમાં હીરાની માંગ વધી છે.
ઉપજ કેટલી છે
યોગ્ય ખેતરમાં પાણી નાખવાથી સારું ઉત્પાદન મળે છે, તે મુજબ ખેડૂતને કાકડીના સારા ભાવ મળી રહ્યા છે, જેના કારણે ખેડૂત લગભગ 1 એકરમાં સારા વ્યવસ્થાપન સાથે ખેતરમાં વાવેલી કાકડીમાંથી મોટી કમાણી કરી રહ્યો છે. એક ક્વિન્ટલ સુધીનું પરિણામ આપે છે. ખેડૂતે જણાવ્યું કે તેની કાકડી લગભગ 3000 રૂપિયા પ્રતિ ક્વિન્ટલના ભાવે જઈ રહી છે, જે ખર્ચ અને પાકની તુલનામાં નફાકારક સોદો છે. કાકડીની ખેતીએ ખેડૂતનું નસીબ બદલી નાખ્યું છે.