મોદી સરકારે સ્ટાર્ટઅપ ઈકોસિસ્ટમને (Indian Startups) મજબૂત કરવા માટે મોટો નિર્ણય લીધો છે. હવે સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે કંપનીમાં કરવામાં આવેલા લોન રોકાણને (debt investments) ઇક્વિટી શેરમાં કન્વર્ટ કરવાની સમય મર્યાદા 10 વર્ષ સુધી લંબાવવામાં આવી છે. સરકારના આ નિર્ણયથી ઉભરતા ઉદ્યોગ સાહસિકોને કોવિડ-19 મહામારીની અસરમાંથી બહાર આવવામાં મદદ મળશે. આ માહિતી ડિપાર્ટમેન્ટ ફોર પ્રમોશન ઓફ ઈન્ડસ્ટ્રી એન્ડ ઈન્ટરનલ ટ્રેડ (DPIIT) દ્વારા એક નોંધમાંથી પ્રાપ્ત થઈ છે. અત્યાર સુધી કન્વર્ટિબલ નોટ્સને ઈસ્યુની તારીખથી પાંચ વર્ષ સુધી ઈક્વિટી શેરમાં રૂપાંતરિત કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. હવે આ સમય મર્યાદા વધારીને 10 વર્ષ કરવામાં આવી છે.
રોકાણકાર કન્વર્ટિબલ નોટ્સ દ્વારા સ્ટાર્ટઅપમાં રોકાણ કરી શકે છે, જે બોન્ડ/લોન પ્રોડક્ટનો એક પ્રકાર છે. આ રોકાણમાં, રોકાણકારને વિકલ્પ આપવામાં આવે છે કે જો સ્ટાર્ટઅપ કંપની સારું પ્રદર્શન કરે છે અથવા ભવિષ્યમાં કોઈ પર્ફોર્મન્સ ટાર્ગેટ હાંસલ કરે છે, તો રોકાણકાર તેને તેના રોકાણ સામે કંપનીના ઇક્વિટી શેર ઇશ્યૂ કરવા માટે કહી શકે છે.
સ્ટાર્ટઅપ કંપની દ્વારા લોનના રૂપમાં મળેલા પૈસાના બદલામાં કન્વર્ટિબલ નોટ જાહેર કરવામાં આવે છે. તે ધારકના વિકલ્પ પર ચૂકવવામાં આવે છે અથવા તેને સ્ટાર્ટઅપ કંપનીના ઇક્વિટી શેરમાં રૂપાંતરિત કરી શકાય છે. હવે આ નોટોને ઈસ્યુ થયાની તારીખથી 10 વર્ષ દરમિયાન ઈક્વિટી શેરમાં રૂપાંતરિત કરી શકાય છે.
નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે સ્ટાર્ટઅપ્સ માટે પ્રારંભિક તબક્કાના ભંડોળ માટે કન્વર્ટિબલ નોટ્સ આકર્ષક માધ્યમ બની છે. ડેલોઈટ ઈન્ડિયાના પાર્ટનર સુમિત સિંઘાનિયાએ જણાવ્યું હતું કે, કન્વર્ટિબલ ડિબેન્ચર્સ/બોન્ડ્સથી વિપરીત, કન્વર્ટિબલ નોટ્સ ઈક્વિટીમાં કન્વર્ટ કરવા માટે લવચીક વિકલ્પ આપે છે. આમાં વેરીએબલ રેશિયોને અગાઉથી ઠીક કરવાની જરૂર નથી. સિંઘાનિયાએ કહ્યું કે કન્વર્ટિબલ નોટોને ઈક્વિટીમાં કન્વર્ટ કરવાની સમય મર્યાદા વધારીને 10 વર્ષ કરવામાં આવી છે. તેનાથી સ્ટાર્ટઅપ કંપનીઓનો બોજ ઓછો થશે.
દેશ-વિદેશના રોકાણકારોએ ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ્સમાં તેમનો વિશ્વાસ વધારવાનું શરૂ કર્યું છે અને સ્ટાર્ટઅપ્સ રોકાણકારો પાસેથી મોટી સંખ્યામાં મોટી રકમ એકત્ર કરવામાં સફળ થઈ રહ્યા છે. એક અહેવાલ મુજબ ભારતીય સ્ટાર્ટઅપ કંપનીઓએ 2021ના ચોથા ક્વાર્ટર દરમિયાન 7 બિલિયન ડોલરથી વધુ એકત્ર કર્યા છે. તે જ સમયે, વર્ષ 2021 માં, સ્ટાર્ટઅપમાં કુલ 28.8 બિલિયન ડોલરનું ભંડોળ આવ્યું.