Commodity Market શેરબજારથી કેટલું અલગ છે? જાણો કેવી રીતે થાય છે કોમોડિટી ટ્રેડિંગ?

કોરોના મહામારી બાદ શેરબજારમાં રોકાણકારોની સંખ્યામાં રેકોર્ડ વધારો થયો છે. શેરબજારે(Share Market) પણ રોકાણકારોને નિરાશ કર્યા નથી. તેજી દરમિયાન રોકાણકારોને બમ્પર નફો મળ્યો છે. વર્ષ 2023 ની શરૂઆત ધીમી રહ્યા બાદ હવે IPO  માર્કેટમાં પણ તેજીનો પવન ફુંકાયો છે. વૈશ્વિક મંદીની ચિંતાઓના કારણે હવે સુરક્ષિત રોકાણની માંગ ઝડપથી વધી છે.  શેરબજારમાં ટ્રેન્ડ અસ્થિર રહે છે. આવી સ્થિતિમાં કોમોડિટી માર્કેટ(Commodity market)માં સોના-ચાંદીની માંગમાં તેજી જોવા મળી છે. શું તમે જાણો છો કે કોમોડિટી માર્કેટ શું છે અને તે ઇક્વિટી માર્કેટથી કેવી રીતે અલગ છે?

કોમોડિટી માર્કેટ શું છે?

કોમોડિટી માર્કેટ તે એક બજાર છે જ્યાં રોકાણકારો મસાલા, કિંમતી ધાતુઓ, બેઝ મેટલ્સ, ઊર્જા, ક્રૂડ ઓઇલ જેવી ઘણી કોમોડિટીમાં વેપાર કરે છે.

ભારતમાં બે પ્રકારની કોમોડિટીઝનો વેપાર થાય છે

કૃષિ અથવા નરમ ચીજવસ્તુઓમાં કાળા મરી, ધાણા, એલચી, જીરું, હળદર અને લાલ મરચું જેવા મસાલાનો સમાવેશ થાય છે. આ સિવાય સોયા બીજ, મેન્થા તેલ, ઘઉં, ચણા પણ આનો ભાગ છે.
નોન-એગ્રી અથવા હાર્ડ કોમોડિટીમાં સોનું, ચાંદી, તાંબુ, જસત, નિકલ, સીસું, એલ્યુમિનિયમ, ક્રૂડ ઓઈલ, કુદરતી ગેસનો સમાવેશ થાય છે.

ઇક્વિટી માર્કેટ અને કોમોડિટી માર્કેટ વચ્ચે શું તફાવત છે?

• લિસ્ટેડ કંપનીઓના શેર ઇક્વિટી માર્કેટમાં ખરીદવામાં આવે છે અને વેચવામાં આવે છે જ્યારે કોમોડિટી માર્કેટમાં કાચો માલ વેચાય છે અને ખરીદવામાં આવે છે.
• ઇક્વિટી ધારકોને શેરધારકો કહેવામાં આવે છે જ્યારે કોમોડિટીના ધારકોને ઓપશન કહેવામાં આવે છે.
• શેરધારકોને કંપનીના આંશિક માલિકો ગણવામાં આવે છે પરંતુ કોમોડિટી માલિકો નથી.
• ઇક્વિટી શેરની એક્સપાયરી ડેટ હોતી નથી જ્યારે કોમોડિટીમાં આવું થતું નથી.
• ઇક્વિટી માર્કેટમાં શેરધારકોને ડિવિડન્ડ માટે લાયક ગણવામાં આવે છે બીજી તરફ કોમોડિટી માર્કેટમાં ડિવિડન્ડની કોઈ જોગવાઈ નથી.

ભારતમાં મુખ્ય કોમોડિટી એક્સચેન્જ ક્યા છે

ભારતમાં કોમોડિટી ટ્રેડિંગ માટે મુખ્ય એક્સચેન્જો છે. આમાં મલ્ટી કોમોડિટી એક્સચેન્જ (MCX), નેશનલ કોમોડિટી એન્ડ ડેરિવેટિવ્ઝ એક્સચેન્જ (NCDEX) તેમજ યુનિવર્સલ કોમોડિટી એક્સચેન્જ (UCX), નેશનલ મલ્ટી કોમોડિટી એક્સચેન્જ (NMCE), ઈન્ડિયન કોમોડિટી એક્સચેન્જ (ICEX), ACE ડેરિવેટિવ્ઝ અને કોમોડિટી એક્સચેન્જ લિ.નો સમાવેશ થાય છે.

કોમોડિટી માર્કેટમાં ટ્રેડિંગ કેવી રીતે થાય છે?

કોમોડિટીમાં ટ્રેડિંગ શરૂ કરવા માટે ડીમેટ એકાઉન્ટ જરૂરી છે. ડીમેટ એકાઉન્ટ તમારા તમામ સોદા અને હોલ્ડિંગને સુરક્ષિત કરશે પરંતુ તમારે એક્સચેન્જ પર ઓર્ડર આપવા માટે બ્રોકર મારફતે જવું પડશે.