Fuel Price: વિશ્વમાં સૌથી મોંઘો LPG ભારતમાં મળે છે, મોંઘવારી મામલે પેટ્રોલ વિશ્વમાં ત્રીજા અને ડીઝલ આઠમાં ક્રમે મોંઘા
જો આપણે સાદી ભાષામાં સમજીએ તો આપણા દેશમાં આપણે નેપાળમાં એક રૂપિયામાં ખરીદી શકીએ છીએ તેના કરતાં વધુ ચીજની ખરીદી શકીએ છીએ જ્યારે અમેરિકામાં આપણે એક રૂપિયામાં કંઈપણ ખરીદી શકતા નથી.
પેટ્રોલ, ડીઝલ, એલપીજી કે સીએનજી તમારા જીવનની ગાડીને આગળ ધપાવતા આ તમામ ઈંધણના ભાવ(Costly Fuel) છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં ખૂબ જ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે દુનિયાનો સૌથી મોંઘો LPG હવે ભારતમાં મળે છે? ભારતમાં વિશ્વની સૌથી મોંઘો LPG કેવી રીતે ઉપલબ્ધ છે તો તેનો જવાબ ચલણની ખરીદ શક્તિ(Purchasing Power of Currencies) અનુસાર ગણતરી કરીને મળશે. પરંતુ તેના માટે આપણે આંતરરાષ્ટ્રીય અર્થતંત્ર સાથે જોડાયેલી ઘણી બાબતોને સમજવી પડશે. આ ગણતરી મુજબ ભારતમાં પેટ્રોલની કિંમત વિશ્વમાં ત્રીજી સૌથી વધુ પ્રતિ લિટર કિંમત છે જ્યારે ડીઝલના મામલામાં આપણે વિશ્વમાં 8માં નંબર પર છીએ.
ખરીદ શક્તિનું ગણિત સમજવું જરૂરી
જો આપણે સાદી ભાષામાં સમજીએ તો આપણા દેશમાં આપણે નેપાળમાં એક રૂપિયામાં ખરીદી શકીએ છીએ તેના કરતાં વધુ ચીજની ખરીદી શકીએ છીએ જ્યારે અમેરિકામાં આપણે એક રૂપિયામાં કંઈપણ ખરીદી શકતા નથી. મતલબ કે દરેક ચલણ કે ચલણથી તેમના સ્થાનિક બજારમાં કેટલો અને કયો માલ ખરીદી શકાય છે તે તેની ‘ખરીદી શક્તિ’ છે. જુદા જુદા દેશોના ચલણની ખરીદ શક્તિ અલગ અલગ હોય છે. પરંતુ ચલણની ખરીદશક્તિ આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં પહોંચતા સાથે જ બદલાઈ જાય છે.
કોઈપણ વેપાર જે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં વિશ્વભરની ચલણો વચ્ચે થાય છે તે નજીવા વિનિમય દરે કરવામાં આવે છે. તદનુસાર દેશની ચલણની ખરીદ શક્તિ નક્કી કરવામાં આવે છે. દરેક દેશના લોકોની આવકમાં ઘણો તફાવત છે. એક સરેરાશ ભારતીય માટે ભારતમાં એક લિટર પેટ્રોલ ખરીદવું તેની દૈનિક આવકનો એક ચતુર્થાંશ હોઈ શકે છે જ્યારે એક અમેરિકન માટે તેની દૈનિક આવકનો માત્ર એક હિસ્સો છે.
આ રીતે પરચેઝિંગ પાવર પેરિટી(Purchasing Power Parity) નું સૂત્ર નક્કી કરવામાં આવે છે જે જણાવે છે કે દેશના નાગરિકની અન્ય દેશમાં કેટલી ખરીદ શક્તિ રહે છે. ઉદાહરણ તરીકે જો તમે સમજો છો કે તમે ભારતમાં 100 રૂપિયામાં જીવી શકો છો તો અમેરિકામાં સમાન જીવન જીવવા માટે તમારે 4.55 ડોલર (આશરે રૂ. 345)ની જરૂર પડશે.
3.5 ડોલરમાં એક લિટર એલપીજી
ખરીદ શક્તિ સમાનતાના આ સૂત્ર મુજબ જ્યારે તમે ગણતરી કરો છો ત્યારે તમે જોશો કે આપણે ભારતીયો વિશ્વમાં સૌથી મોંઘો એલપીજી ખરીદીએ છીએ કારણ કે આપણે તેના માટે આંતરરાષ્ટ્રીય ડોલરમાં 3.5 ડોલર ચૂકવીએ છીએ. તુર્કી અને ફિજી દેશમાં ભાવ આ કરતા ઓછો છે. સરેરાશ ભારતીય પેટ્રોલ માટે 5.2 ડોલર અને ડીઝલ માટે 4.6 ડોલર ચૂકવે છે.
