Forex Reserve : આ દેશની GDP કરતા પણ વધુ ડૂબ્યું ભારતનું વિદેશી મુદ્રા ભંડાર,શું છે નિષ્ણાતોનો અભિપ્રાય?
બ્લૂમબર્ગના ડેટા અનુસાર કેલેન્ડર વર્ષ 2022માં યુએસ ડોલર સામે રૂપિયામાં 10.2 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. સપ્ટેમ્બરમાં રૂપિયો ડોલર સામે 80ના સ્તરને પાર કરી ગયો હતો અને ત્યારથી તે 81-82ના સ્તરે જ રહ્યો છે. બેન્ક ઓફ બરોડાના અર્થશાસ્ત્રી અદિતિ ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે માર્ચ સુધી ડોલર સામે રૂપિયો 81-83ની રેન્જમાં વેપાર કરે તેવી શક્યતા છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા આંકડા અનુસાર વર્ષ 2022માં ભારતની વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં 70.1 અબજ ડોલરનો ઘટાડો થયો છે. 30 ડિસેમ્બરે પૂરા થયેલા સપ્તાહમાં ફોરેન એક્સચેન્જ રિઝર્વ 562.9 અબજ ડોલર હતું. આશ્ચર્યજનક વાત એ છે કે વર્ષ 2022માં સામે આવેલો ઘટાડો વિશ્વના ઘણા દેશોની જીડીપી કરતા વધુ છે. સર્બિયા અને ક્રોએશિયા જેવા દેશોની કુલ જીડીપી 70 અબજ ડોલર કરતાં ઓછી છે અને ભારતે આના કરતાં વધુ વિદેશી હૂંડિયામણનું અનામત ગુમાવ્યું છે. વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં ઘટાડાનું મુખ્ય કારણ ડોલર સામે રૂપિયામાં ઘટાડો અને ભારતની આયાતમાં વધારો છે. ભારતે સમાન મંગાવવા માટે ડોલર ચૂકવવો પડે છે. કેન્દ્રીય નાણાપ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે અગાઉ લોકસભામાં કહ્યું હતું કે સપ્ટેમ્બર સુધી આરબીઆઈનું ચોખ્ખું વેચાણ 33.42 અબજ ડોલર હતું. RBI તેના અનામતમાં પાઉન્ડ સ્ટર્લિંગ, યેન અને યુરો સહિતની મુખ્ય કરન્સી ધરાવે છે જે યુએસ ડૉલરના સંદર્ભમાં વ્યક્ત થાય છે.
રૂપિયામાં 10 ટકાથી વધુનો ઘટાડો
બ્લૂમબર્ગના ડેટા અનુસાર કેલેન્ડર વર્ષ 2022માં યુએસ ડોલર સામે રૂપિયામાં 10.2 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. સપ્ટેમ્બરમાં રૂપિયો ડોલર સામે 80ના સ્તરને પાર કરી ગયો હતો અને ત્યારથી તે 81-82ના સ્તરે જ રહ્યો છે. બેન્ક ઓફ બરોડાના અર્થશાસ્ત્રી અદિતિ ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે માર્ચ સુધી ડોલર સામે રૂપિયો 81-83ની રેન્જમાં વેપાર કરે તેવી શક્યતા છે. 2023 માં, ભારતીય ચલણ 80-83 ની રેન્જમાં રહેવાની ધારણા છે. ગુપ્તાએ ઉમેર્યું હતું કે વિદેશી વિનિમય અનામત અને ફોરવર્ડ કવર એ સુનિશ્ચિત કરવામાં મદદ કરશે કે રૂપિયો રેન્જમાં રહે.
83ની સપાટી વટાવી શકે છે
વિશ્લેષકોના મતે યુએસ ફેડરલ રિઝર્વ વ્યાજદર અંગે કડક વલણ જાળવી રાખે તો રૂપિયો 83ની સપાટીને પાર કરી શકે છે. વેપારના મોરચે, ક્રૂડ ઓઇલ અને અન્ય કોમોડિટીની આયાત રૂપિયા પર દબાણ જાળવી રાખશે. તેના ઘટાડા છતાં, RBIના હસ્તક્ષેપને કારણે રૂપિયો અન્ય ઊભરતાં બજારોમાં તેના સાથીદારો કરતાં વધુ સ્થિતિસ્થાપક રહ્યો છે. જો કે, આ વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં નોંધપાત્ર ઘટાડાની કિંમતે આવ્યું છે.
ડેટા દર્શાવે છે કે 30 ડિસેમ્બરના રોજ પૂરા થયેલા સપ્તાહમાં વિદેશી મુદ્રા ભંડારમાં 44 મિલિયન ડોલરનો નજીવો વધારો જોવા મળ્યો હતો. સપ્તાહ દરમિયાન વધારો મુખ્યત્વે 354 મિલિયન ડોલરના સોનાના ભંડારમાં વધારો થવાને કારણે થયો હતો, જે 302 મિલિયન ડોલરની વિદેશી ચલણ સંપત્તિમાં ઘટાડા દ્વારા સરભર કરવામાં આવ્યો હતો. 30 સપ્ટેમ્બર સુધીમાં RBI પાસે 785.35 મેટ્રિક ટન સોનું હતું.