Budget 2022: શું છે ગ્રીન બોન્ડ, મળે છે એફડીથી વધારે રીટર્ન, વાંચો સંપુર્ણ વિગતો
બજેટમાં નાણામંત્રીએ ગ્રીન બોન્ડને લઈને મહત્વની જાહેરાત કરી છે. નાણામંત્રી સીતારમણે તેમના બજેટ ભાષણમાં કહ્યું હતું કે સરકાર સોવરેન ગ્રીન બોન્ડ જાહેર કરશે. આ સરકારના બોરોઈંગ કાર્યક્રમ હેઠળ થશે.
નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે (Nirmala Sitharaman) 1 ફેબ્રુઆરીએ નાણાકીય વર્ષ 2022-23 (Budget 2022) માટે કેન્દ્રીય બજેટ રજૂ કર્યું હતું. મોદી સરકારના બીજા કાર્યકાળનું આ ચોથું બજેટ છે. કોરોના મહામારી (Covid-19 Pandemic) વચ્ચે રજૂ થવાને કારણે આ બજેટ મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે. બજેટમાં નાણામંત્રીએ ગ્રીન બોન્ડને લઈને એક મહત્વની જાહેરાત કરી છે. નાણામંત્રી સીતારમણે તેમના બજેટ ભાષણમાં કહ્યું હતું કે સરકાર સોવરેન ગ્રીન બોન્ડ જાહેર કરશે. આ સરકારના બોરોઈંગ કાર્યક્રમ હેઠળ થશે. આ વિશે ઘણા લોકોના મનમાં એક પ્રશ્ન છે કે આ ગ્રીન બોન્ડ શું હોય છે. સરકાર તેમને કેવી રીતે જાહેર કરે છે? ચાલો આ વિશે વિગતવાર જાણીએ.
ગ્રીન બોન્ડ શું હોય છે?
ગ્રીન બોન્ડ એ એક પ્રકારનું નિશ્ચિત આવકનું સાધન છે, જેનો હેતુ આબોહવા અને પર્યાવરણ સંબંધિત પ્રોજેક્ટ્સ માટે નાણાં એકત્ર કરવાનો છે. આ બોન્ડ સામાન્ય રીતે એસેટ-લિંક્ડ હોય છે અને જાહેર કરનાર એન્ટિટીની બેલેન્સ શીટ દ્વારા સમર્થિત હોય છે. ગ્રીન બોન્ડ ઇશ્યુ કરનારા અને રોકાણકારો બંનેમાં લોકપ્રિય છે. ઇશ્યુઅર્સ ગ્રીન બોન્ડ્સ પસંદ કરે છે કારણ કે તે ચોક્કસ પ્રોજેક્ટ માટે નાણાં એકત્ર કરવાની સ્પષ્ટ રીત છે. રોકાણકારો બોન્ડને પસંદ કરે છે કારણ કે તેમની પાસે સ્વચ્છ ડિઝાઇન અને નિશ્ચિત વળતર છે.
આ સિવાય, જ્યાં ખાનગી સંસ્થાઓ ઇક્વિટી અથવા બોન્ડમાંથી પસંદ કરી શકે છે. તે જ સમયે, સરકારો ચોક્કસપણે બોન્ડ્સ જાહેર કરીને નાણાં એકત્ર કરી શકે છે. સરકારી બોન્ડની યીલ્ડ કોર્પોરેટ બોન્ડ માટે બેન્ચમાર્ક તરીકે કામ કરે છે. એકવાર ગ્રીન બોન્ડ્સ માટે યીલ્ડ ક્લિયર થઈ જાય, તે કોર્પોરેટ્સને સમાન સમયગાળાના બોન્ડ ઈશ્યૂ કરવામાં મદદ કરે છે.
સરકાર ગ્રીન બોન્ડ કેવી રીતે જાહેર કરી શકે?
જર્મની અને ડેનમાર્કના તાજેતરના ઉદાહરણો જોઈ શકાય છે, જેમણે ટ્વીન બોન્ડ તરીકે ગ્રીન બોન્ડ જાહેર કર્યા છે. આનો અર્થ એ છે કે ગ્રીન બોન્ડ હાલના બોન્ડ પછી ટ્વીન તરીકે જાહેર કરવામાં આવે છે. ગ્રીન બોન્ડ નાણાકીય રીતે, કેન્દ્ર સરકારના કોઈ ચાલી રહેલા બોન્ડ જેવું જ હોય છે.
2020 માં, જર્મનીની સરકારે ખર્ચ માટે કુલ 12.3 અબજ રૂપિયા ફાળવ્યા હતા, જેમાંથી 11.5 બિલિયન યુરો ગ્રીન બોન્ડ જાહેર કરીને પુરા કર્યા હતા. જર્મન સરકારે સૌપ્રથમ સપ્ટેમ્બરમાં 10-વર્ષના ગ્રીન ફેડરલ બોન્ડ જાહેર કર્યા હતા, જેની કિંમત 6.5 બિલિયન યુરો હતી. આ પછી, દેશની સરકારે 5 વર્ષનો ગ્રીન (5 બિલિયન યુરો) બોન્ડ જાહેર કર્યો હતો. આ ભંડોળનો ઉપયોગ પરિવહન, ઊર્જા અને સંશોધન માટે કરવામાં આવ્યો છે. કારણ કે જર્મનીમાં વ્યાજ દર શૂન્ય છે, બંને બોન્ડ 0 ટકાના દરે જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.